Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tatnet: BMOnıñ maxsus komissiäse internetta tellär sanın açıqlıy


2004 yıl başında, Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ maxsus komissiäse internet kiñleklärendä tellär isäben alu çarasın başlap cibärüe turında söylägän idek. Ul 1 yıl däwamında barırğa tieş ide, ämma, küp tä ütmäde, bu könnärdä, älege komissiäneñ berençel eş näticäse dä iğlan itelde. Tellär tanıy torğan maxsus robot, internetta 26 million saytqa kerep çıqqan. Näticä yasalğaç, şunsı açıqlana. 21,2 million säxifä ingliz telendä ikän, annan soñ, kiñ taralu yağınnan qıtay saytları bara, ul teldä 1,2 million säxifä tabılğan, ispança şulay uq 1,2 million, fransuz telendäge säxifälär sanı 1 millionnan az ğına kübräk, urıs telendä – 658 meñ häm ğäräp telendä 614 meñ internet saytnıñ barlığı açıqlanğan. Bu xaqta Reuters agentlığı xäbär itte. Şulay itep, maxsus komissiä birgän mäğlümatlarğa qarağanda, soñğı yılda ğäräp häm qıtay tellärendäge saytlarğa kerep yörüçelärneñ sanı bermä ber artqan, qıtayda internet saytlar belän qullanu yışlığı 2 tapqırğa artqan, ä ğäräp säxifälärenä 70% kübräk keşe kerä başlağan. Bu sannar, Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ general sekretare Kofi Annan çığışında yañğırağan. Global çeltär belän iñ aktiv qullanğan il – Kanada, ildäge xalıqnıñ 70% ayğa ber bulsa da internetqa kerep çığa ikän. Annan soñ, Könyaq Koreya, Amerika, Yaponiä häm Almaniä bara. Rusiädä internet belän, şähär xalqınıñ 10% ğına qullana. Berläşkän Millätlär Oyışması, älege xalıqara berlekkä kergän illärgä möräcäğät itep, cirle xalıqlarnıñ tellärendä mömkin qädär kübräk internet säxifälär yasarğa çaqırdı. Bu ingliz teleneñ gegemoniäsen cimerergä häm internetnı qullanuçılarğa yaqınaytırğa yärdäm itäçäk, dielä räsmi xäbärlärdä.

«Azatlıq» radiosı xäbärçese, tatar telendäge säxifälär xaqında mäğlümatlarnı tabarğa teläp, älege komissiäneñ ingliz telendäge xisabın ezläp taptı. Ämma tatar säxifäläre xaqında ayırım süz yuq anda. Anıñ qarawı anda Latin imlasındağı tekstlar turında süz bar. Mäsälän, maxsus robot ezläp tapqan tekstlarnıñ 80% latin xäreflärendä cıyılğan. Ämma alar barısı ingliz telendä tügel, Yevropa xalıqları, Aziä häm Afrika , şul isäptän törki tellärdä dä bulırğa mömkin, dielä älege xisapta. Tellär observatoriäse ütkärgän bu tikşerenü näticälärneñ tulı variantı kiläse yılnıñ fevral ayında iğlan iteläçäk. Älegä tikşerenü däwam itä. Şul waqıt eçendä, aqıllı robot, dönya telläre arasında tatar telendäge säxifälärne dä ezläp tabır dip ömetlänik.

Bikä Timerova.

XS
SM
MD
LG