Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraq qoral programmalarında qullanılğan qayber cihazlarnıñ şikle qullarğa elägüe ixtimal


Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ dönyadağı bar atom programmaların küzätep baruçı maxsus xäyäte - Xalıqara atom energiäse idaräse Ğiraqta, atom yäisä "pıçraq" radioaktiv bomba citeşterüdä qullanıla alırlıq maxsus cihazlar häm matdälärneñ yuğaluı xaqında belderde. Düşämbe könne İminlek Şurasına yullağan xatında idarä, bu mäs''älädä Quşma Ştatlar yağınnan da, Ğiraqnıñ küçeş xökümätennän dä xezmättäşlekneñ az buluına zarlana.

Saddamnıñ şikle qoral programmaların Ğiraq suğışı başlanğançı näq menä Xalıqara atom energiäse idaräse inspektorları tikşerep tora ide. Şuña kürä dä älege oyışma bu ölkädäge wäzğiatne yaxşı, yaqınnan belä. Xäzer anıñ "Ğiraqtağı şikle cihazlar häm materiallar yuğala" dip kisätüe citdi yañğırıy şul säbäple. İdaräneñ citäkçese Möxämmät Baradey Berläşkän Millätlärneñ İminlek Şurasına yullağan xatında, Ğiraqnıñ elekke qoral programmalarına bäyle urınnarda sütü eşläre bara häm bu kiñ qolaç cäygängä oşap tora dip yaza. İdaräneñ xäzer Ğiraqta üz inspektorları inde yuq, alar suğış başlanır aldınnan ildän kitkän ide, annarı inde amerikannar alarğa kire Ğiraqqa qaytunı röxsät itmäde. Xalıqara atom energiäse idaräse andağı wäzğiatne xäzer küzläw iärçennärennän genä küzätep tora häm Baradey yazuınça, Farsı qultığı suğışına qädär Ğiraqnıñ atom programmasına bäyle binalar xäzer inde sütelgän, ä andağı tögälle cihazlar yuğalıp betkän. Möxämmäd Baradey İminlek Şurasına ay sayın üz xisapların birep barırğa tieş, idaräneñ matbuğat wäkile Melissa Fleming süzlärenä qarağanda, bu yulı ul anda Ğiraqtağı cihazlarnıñ saqlığı mäs''äläsen kütärep çıqqan. Bu xaqta elekke xisaplarda yazılsa da, xäzer problema bigräk tä aktual'' närsägä äylände dip belderä Fleming.

Audio, Melissa Fleming

"Bez xäzer Ğiraqqa bara almıybız, ä iärçennän alınğan sürätlär Ğiraqnıñ elekke qoral programmalarına bäyle häm bezneñ idarä küzätüe astında bulğan qorılmalarnıñ özlekle räweştä sütelüen kürsätä" di Xalıqara atom energiäse idaräseneñ matbuğat wäkile Melissa Fleming. Ul, "bezne bigräk şul qorılmalar eçendäge cihazlarnıñ yazmışı borçıy, anda ike törle maqsatta, yäğni qayber oçraqlarda atom qoralın citeşterüdä dä qullanırlıq cihazlar bar ide" dip belderä. Moña qädär Ğiraqta yuğalğan qayber texnik cihazlar, çağıştırmaça ziansızları soñraq Yevropada häm Yaqın Könçığışta päyda bulğan ide. Xalıqara atom energiäse idaräse xäzer, Ğiraqtağı andıy şikle cihazlar üzendä atom yäisä radioktiv "pıçraq" bomba citeşterergä telägän xökümätkä yäisä xätta berär terror törkemenä dä satıla ala dip kisätä. Anıñ şuşı belderünä Washington da, Bagdad ta älegä üz möğämäläsen kürsätmäde. Melissa Fleming, idarä üz küzätüçelären yänä Ğiraqqa cibärergä äzer tora, alar anda bu problemağa çik quyu eşenä kereşer ide dip belderä.

Audio, Melissa Fleming

"Bez inde berniçä märtäbä kire Ğiraqqa qaytırğa häm anda üz küzätülärebezne yañartırğa äzer buluıbıznı beldergän idek, İminlek Şurasına bu xaqta tieşle qarar ğına çığarırğa kiräk" di Melissa Fleming, Xalıqara atom energiäse idaräseneñ matbuğat wäkile.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG