10 ildä ütkärelgän fiker beleşülär: küpçelek AQŞ prezident saylawlarında Kerry ciñüen teli

Älege amerikan citäkçelege ber yaqlı säyäsät alıp barğanı öçen tänqitlänä.Waşingtonda urnaşqan Xalıqara Tınıçlıq öçen Carnegie Fondında demokratiä qanun wä qağıydälär programmasında eşläwçe analitik Marina Ottaway qaraşınça, moña tik Ğıraq suğışı ğına tügel ä prezident G.Bushnıñ Kyoto protokolın kire qağuı, qorıç tarifları quyuı häm AQŞnı strategik raketalar kileşüennän çığaru qararı moña säbäp bulğan. Ottaway Dönya xalqı G.Bushnıñ tışqı mäsälälärdä ber yaqlı yuldan baruın kürä, bu yul yışqına mäsälälärne çişäse urınğa kübräk problemalar xasıyl itä, xättä Amerikanıñ üze öçen dä...,misal öçen Ğıraqtağı betkesez qan tügü kebek Ottaway (audio) Yevropalılar bu pozitsiäne qabul itä almıy.Bush üzen bik täwäkkäl ,ikelänmi torğan keşe itep kürsätergä tırışa.Ämma bu yevropalılarğa oşap betmi ,minemçä alar bälkim dä ul bik qatı ämma çınbarlıqta yışqına eşlärne döres xäl qılmıy dip qarıylar. 10 ildä-Awstalia, Britaniä, Kanada, İzrael, Yaponiä, Rusiä İspanya häm Könyaq Koreda tanılğan gazetalar urtaq fiker beleşü ütkärä. yuğarıda äytelgän 10ilneñ 8dä fikre soralğannar 2 noyäber saylawlarında demokrat senator J.Kerryneñ ciñep çığuın kürergä teli ikän. Rusiä häm İzraeldä fikere soralğannarnıñ zur öleşe Bushnıñ xakimiättä qaluın östenräk kürä.Ottaway İzraellelärneñ Bushnı yaqlawın añlap bulsa da Rusiädä fiker beleşü näticälären qabul itü qıyınraq di(audio) Bush Rusiä öçen ber närsä dä eşlämäde, ämma Bush Rusiäneñ Çeçnä mäsäläsenä kürsätkän mönäsäbätne ällä ni tänqitlämäde.İkençe törle äytkändä Bush Çeçnä suğışı terrorğa qarşı suğış dip alğa sörelgän argumentnı qabul itä,çönki bu Rusiälellärneñ qatı bulırğa xoquqı bar ikän şulayuq Amerikanıñ da täwäkkäl bulırğa xoquqı bar digän süz bulıp çığa. Bushnıñ kürsätkän bu mänäsäbättän töp faydalanuçı V.Putin.Ämma Rusiä xalqı da sonğı 5yılda bulıp alğan höcümnärdän nıq qurıqtı, çönki bu höcümnärneñ zur öleşe çeçennär tarafınnan oyıştırılğan dip äytelde. Waşingtonda Yaqın könçığış İnstitutında eşläwçe çığışı belän Suriädän bulğan analtik Murhaf Juejati dä İzraelneñ Bushnı östenräk kürüen añlıy.Ämma Juejati Bush , İzrael-Fälästin tınıçlıq protsesında ällä ni qatnaşmadı, administratsiä ''yul xaritası'' dip atalğan tınıçlıq planıñ soña qalıp täqdim itep, Sharonğa üzeneñ qarşılıq kürsätkän puktların açıqlawı öçen mömkinçelek birde dip söyli(audio) Sharonnıñ qarşılıqları buluğa qaramastan , Bush adminstratsiäse yul xaritasın yäki Bushnıñ yänäşä 2 däwlät küzallawın ğämälgä quyu öçen ber dä aşıqmadı.Minemçä axır çiktä premier Sharon belän prezident Bushnıñ qaraşları berbersenä kileşle, ahäñle. Ämma Juejati bu äle izraellelär Kerryne yaratmıylar digän süz tügel, senator yış qına İzraelne yaqlawın, İzrael tözegän iminlek diwarı fälästin territoriälären izolatsiädä qaldırsa da anıñ kiräkle buluın telgä aldı dip söyli. Senator Kerry yaqın könçığışta tınıçlıq protsesın alğa alıp barırğa kübräk wäğdä itsä dä,Juejati (audio) minemçä ayırma bar. Ayırma şunda John Kerry xalıqara mäsälälärdä başqaları belän bergäläşep eş itergä teli. Ä Bush küp yaqlı xezmättäşlekkä isä kitmi, üz başına eş itüçe keşe ayrıça ul xalıqara qanun BMOsı kebek oyışmalar aşa eş itüne yaratmıy. Ämma Kerryneñ xalıqara xezmätäşlekkä äzer buluı ul 90-nçe yıllarda Prezident Clinton kebek yaqın könçığış eşlärenä bireläçäk digän garantiä yuq dip äytä Murhaf Juejati färidä xämit