Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yevropa Berlege: Lukaşenka citäklägän Belarus''ne yaña çikläwlär kötä ala


Xalıqara küzätüçelärneñ Belarus''täge referendum häm saylawlar ğadel ütmäde digän fikeren xäzer inde Yevropa Berlege dä qüwätläp çıqtı. Ul baştan uq, parlament saylawların Lukaşenkanıñ öçençe märtäbägä dä prezident itep saylanuın xäl itkän referendum belän bergä ütkärügä qarşı çıqqan ide. Brüssel xäzer Belarus''kä qarşı yaña çikläwlär kertü mäs''äläsen tikşerä.

Yevropa komissiäseneñ Belarus saylawları mäs''äläsendä Yevropada iminlek wä xezmättäşlek oyışması küzätüçeläre fikere belän kileşüe xaqında Komissiäneñ Brüsseldäge matbuğat wäkile Emma Udwin belderde.

Audio, Emma Udwin

"Qızğanıç ki, küzätüçelär açıqlağan dälillär, bezneñ äle saylawlar häm referendum aldınnan uq beldergän qurqularıbıznı - alar irekle wä ğadel ütkärelmäyäçäk digän fikerne raslıy" di Yevropa Komissiäseneñ matbuğat wäkile. Yevropa Berlegeneñ tışqı säyäsät wä iminlek ölkäsendäge yuğarı wäkile Javier Solana da düşämbe kiçen maxsus belderüen bäyän itte. Anda ul, bu parlament saylawlarınıñ niçek ütkärelüenä üzeneñ zur borçılu belän qarawın äytä, häm xalıqara küzätüçelär kilgän fikergä tayanıp, alar, yäğni Belarus''täge tawış birü häm referendum irekle wä ğadel buludan yıraq tora dip belderä. Räsmi Minski birgän mäğlümatqa qarağanda, Aleksandr Lukaşenkağa prezident itep öçençe märtäbägä dä saylanu xoquqın birüne saylawda qatnaşqannarnıñ 77 protsentı yaqlağan. Ä parlament saylawlarınıñ näticäse şul - 110 urınlı, zur wäkaläte bulmağan Wäkillär palatasına anda oppozitsiäneñ ber genä keşese dä saylanmağan. Şul wäzğiat sürätendä Yevropa Berlege xäzer, bu Minski belän mönäsäbätlärgä yaman tä''sir yasıy ala dip kisätä. Berlek üzeneñ iñ yaqın kürşeläre belän tığızraq bäyläneşlär urnaştırunı küz aldında totqan maxsus plannar äzerli, ayırım alğanda şundıy tığız elemtälärneñ Ukraina häm Moldova belän urnaştırıluı planlaştırıla. Şul isemlektä älegä Belarus'' yuq, ämma bu Yevropa Berlegeneñ telämäwe arqasında tügel, di Yevropa Komissiäse wäkile Udwin.

Audio, Emma Udwin

"Yevropa Berlegeneñ qaraşı şundıy - bez Belarus'' belän tığızraq mönäsäbätlär urnaştırırğa telär idek, älbättä, häm anıñ kürşe illär säyäsäte astına kerü häm şunıñ östenleklärennän faydalanu xoquqı da bar" di Emma Udwin. Läkin Yevropa inde şaqtıy waqıt, Berlek belän räsmi Minski arasındağı bäyläneşlärneñ kiläçäge Lukaşenkanıñ ni qädär xakimiattä qaluına bäyle digän fikerdä toruın äytep kilä. Ä xäzer inde kön tärtibenä ğomumän Lukaşenka Belarus''enä qarşı yaña çikläwlär kertü mäs''äläse kütärelä. Alarnıñ qayberläre inde küptän ğämäldä. Misal öçen, Belarus''neñ qayber yuğarı citäkçelärenä Yevropa Berlege illärenä kerü tıyılğan, alarğa anda viza birelmi. Bu çarağa Yevropa Berlege, 1999-nçı häm 2000-nçe yıllarda Belarus''tä oppozitsiäneñ qayber kürenekle wäkilläre yuğalğannan soñ barırğa bulğan ide. Sişämbedä Brüsseldä Yevropa Berlege illäreneñ maxsus ilçeläre Belarus'' belän mönäsäbätlärne niçek qoru mäs''äläsenä bağışlanğan utırış ütkärä. Anda räsmi Minskigä qarata "yomşağraq", berençe çiratta prezident Lukaşenka tirälegenä qarşı çikläwlär kertü xäl itelä ala. Berük waqıtta Yevropa Komissiäse, Belarus''tä demokratiäne häm xoquqi prinsiplar östenlegen alğa sörgän programmalarğa bulışuın däwam itärgä cıyına.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG