Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğıraqta şartlatqıçlarnıñ urlanuı prezidentlıq yarışında Buş öçen tiskäre küreneş


Xalıqara Atom Agentlığı BMOsı İminlek Şurasına, Ğıraqta 340 tonna şartlağıç urlandı dip xäbär itte. Bu soñğı 18 ay eçendä bulğan. Bu mäsälä AQŞta saylaualdı kampaniäsendä şunduq köntärtibenä mende. Kerry Buş administratsiäsen Ğıraqta sälätsezlektä ğäyepläde. AQŞ räsmiläre bu citdi qurqınıç tudırmıy dip belderü belän ber rättän, Ğıraqtağı qoral qorılmaların saqlau qıyın dip iqrar ittelär.

Xalıqara Atom Energetika Agentlığı bu ayda ikençe märtäbä Ğıraqta qorallarnıñ-şartlatqıçlarnıñ yuğalğan buluın BMO İminlek Şurasına xäbär itte. Agentlıqnıñ direktorı Mohammed ElBaraday Ğıraqnıñ Fän häm Texnologiä Ministerlegeneñ bu xaqtağı mäğlümätlären Şurağa citkerde. Ministerlek atom bombasında çılbır reaksiägä kitergän , şulay uq köçle şartlatqıçlarda qullanılğan 340 tonna şartlatqıç maddäneñ urlanğan buluın belderde. Alar 2003-nçe yılnıñ 4-nçe Aprilenän soñ iminlek çaralarınıñ citärlek bulmauı säbäple urlanğan. Bu materiallar AQŞnıñ 2003-nçe yılnıñ Mart ayında Ğıraqqa xärbi intervensiäsennän elek Xalıqara Atom agentlığı tarafınnan Al Qaqaa xärbi bazasında möherlängän bulğan. Agentlıq süzçese Melissa Fleming xanım şartlatqıç materiallarnıñ xäzer qayda buluı bilgesez dip belderde.

Audio

"Agentlıq kontrolendä bulğan material yäisä cihazlarnıñ urlanuı berençe märtäbä tügel. El Baraday İminlek Şurasına, agentlıq kontrolendä bulğan binalarnıñ sütep alınğanın häm andağı materiallarnıñ yuğalğanın ike atna elek kenä beldergän ide."

İminlek Şurasına bu xaqtağı berençe raportı cir iärçene aşa küzätülärgä nigezlängän ide. AQŞ räsmiläre ul vaqıtta andıy qorılmalarda saqlau çaraların nığıtuların , Ğıraq räsmilärenä kontrol eşen nığıtuğa yardäm itülären häm massa küläm üterü qoralları belän bäyläneşe bulğan materiallarnıñ eksportın tıyu östendä eşlävlären beldergän idelär. Soñğı urlau xaqında berençe bularaq Nyu York Tayms gazetası Ğıraq, AQŞ häm BMOsı räsmilärenä tayanıp xäbär itte. Şunnan soñ Xalıqara Atom Agentlığı bu xaqta belderde. AQŞ Dävlät Departamentı süzçese Adam Ereli Ğıraqta qorallar bulğan barlıq qorılmalarnı saqlau qıyın dip iqrar itte.

Audio

"Bez Ğıraqqa İreklek Operatsiäsen başlağannan birle, ildäge qoral xästärlären saqlau öçen här törle çaralar kürdek. Läkin, andağı qoral häm qoral xästärläreneñ sanın küz aldında totqanda barlıq qorılmalarnı 100 protsent saqlau mömkin tügel."

Şartlatqıçlarnıñ urlanuı turındağı soñğı xäbär AQŞta prezident saylaularına ber atna vaqıt qalğanda mäğlum buldı. Prezidentlıqqa kandidatlığın quyğan demokrat senator John Kerry bu raportnı Buş administratsiäseneñ Ğıraqtağı problemmalarnı xäl itärgä äzer bulmauın kürsätü öçen faydalandı.

Audio

"Buş administratsiäse bu yılnıñ mayında terroristlarnıñ tarixtağı iñ köçle şartlaunı oyıştıru öçen tırışaluları mömkin dip kisätte. Prezident nigez çaralarnı kürmäve säbäple, ilebez häm xärbilärebez azıraq imin. Bu Ğıraqtağı östämä zur xatalarnıñ berse."

Buş Düşämbedäge kampaniäsendä bu xaqta endäşmäde.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG