Accessibility links

Кайнар хәбәр

Buşnıñ yañadan saylanuına dönyadağı reaksiä


Buşnıñ ikençe möddätkä saylanuı dönyanıñ här töbägendä reaksiägä säbäp buldı. Britaniä belän Russiä anıñ yañadan saylanuına optemistik bäyä birsälär, başqa küpkenä illär küberäk saqlıq kürsättelär , läkin, ber ük vaqıtta ayırmalıqlar bulsa da, xezmttäşlek zarur dip belderdelär. Yaqın Könçığışta isä bu regionda östämä qan qoyuğa kiteräçäk digän fiker äytelde.

Buşnıñ ciñgän buluı mäğlüm bulğannan soñ, Könbatış Yevropa şatlandı dip äytep bulmy. Germaniädä cämağätçelekneñ reaksiäse Berlindä yäşävçe Kristina Reithneñ süzlärendä yomğaqlandı dip äytep bula.

Audio

"Min näticä belän bäxetle tügelmen. Xäqiqättä, kötelgän bulsa da, minem küñelem qayttı. Üzgäreşlärneñ keçkenäme, zurme bulaçağına qaramastan min Kerryneñ ciñüen telär idem. Minem fikeremçä, Buş –fäciğä."

Bu Fransuz gazetası Le Parisianda bügen basılıp çıqqan xalıq fikeren beleşüdä dä çağıldı. Fikere soralğan fransuzlarnıñ 65 prostentı Buşnıñ yañadan saylanuın naçar dip bäyälägän. Läkin, citäkçelärneñ reaksiäse başqaçaraq buldı. Fransiä prezientı Jak Şiraq Buş prezidentlığınıñ ikençe möddätendä fransuz-amerikan duslığın çanlandırır digän ömet belderde. Germaniä kanslerı Şröder Germaniä AQŞ belän yaxşı xezmättäşlegen dävam itteräçäk dip äytte. AQŞnñ Ğıraqta alıp barğan suğışındağı berektäşe Britaniä premiere Blair Buşnı cılı qotladı, läkin, ber ük vaqıtta Yaqın Könçığışta kierenkelekneñ üsüe kiläse dürt yılda dönyanı borçığan töp politik mäsälä bula ala dip tä kisätte.

Audio

"Yaqın Könçığışta tınıçlıq protsesın canlandıru bügenge dönyada iñ möhim politik problemma bulp tora. Şul säbäple bez terrorğa qarşı häm moña kitergän problemmalarnı xäl qılu östendä armıy-talmıy eşlärgä tieşbez."

Yaqın Könçığışta reaksiä törle buldı. İzrael häm AQŞ yaqlağan Ğıraq citäkçeläre optemistik fiker belderdelär. Fälästinnär, Buş üzeneñ İzrailneñ säyäsäten şartsız yaqlau eşen dävam itteräçäk digän borçılu belderdelär. Fälsätinnärneñ citäkçese Yasir Arafat dävalanıp yatqan Fransiädän Buşnı täbrikläde häm anı Yaqın Könıçığıştağı tınıçlıq urnaştıru protsesında küberäk qatnaşırğa çaqırdı. İrannıñ İSNA xäbär agentlığı parlamentnıñ tışqı mönäsäbätlär komitetı süzçeseneñ urınbasarı Mohammed Mohammadinıñ Buş küberäk saqlıq kürsätmäsä, AQŞ xalıqara häm ekonomik bölgenlekkä baraçaq digän kisätüen tarattı. Ğäräp dönyasında küzätüçelär Buşnıñ yaña mandatı köç qullanunıñ Ğıraqtan Sudan, İran häm Siräigä cäyelüenä kiteräçäk digän fiker belderdelär. Baştan uq Buşnı yaqlap çıqqan Russiä prezidentı Putin Russiä televideniäsendä yasağan çığışında, Buşnı nıq xarakterle şäxes dip maqtadı , ber ük vaqıtta Mäskäv belän Washington arasındağı mönäsäbätlär qıyın bulıp qalaçaq dip äytte.

Audio

"Kem gene saylanmasın AQŞ belän dialogı ciñel bulmayaçaq. Üzara urtaq mänfäğätläre küp bulğan AQŞ häm Russiä kebek illär arasında problemmalar här vaqıt çığa."

Buşnıñ prezidentığı çorında AQŞ belän bäyläneşläre nığığan Üzäk Aziä illäre optemistik fikerdälär.Üzbäk kommentatorı Kabulbek Karimbekov Kerry ciñelgän buluın iqrar itär aldınnan televideniä aşa yasağan çığışında Buşnıñ prezidentlığın yaqlauın belderde.

Audio

"Buş bezgä küberäk yaraqlı. Buş AQŞnıñ saylanğan prezidentı. Buşnıñ Üzäk Aziä säyäsäte totrıqlı. Buş häm respublikannar BDB iläreneñ eçke eşlärenä tıqşınmadılar. Buş belengän at, Kerryneñ närsä eşliäçägen ber Allah ğına belä. Ul belenmägän at. Ul Buşnı Ğıraq öçen tänqitläde. Ägär dä ul Afğanistannan ğäskärlärebezne çigenderik , Üzbäkstan üz arabasın üze tartsın disä ni eşlärbez? Buş prezident bulaçaq dip uylıym."

Aziä illärenä kilgändä, küzätüçelär Buşnıñ yañadan saylanuın saqlıq belän xuplasalar da, unilatarismnı betergä dä çaqırdılar. Hindostanan alıp Avstraliä, Yaponiägä qädäre törle illärneñ citäkçeläre, Buşnıñ yañadan saylanuı suğışqa qarşı terrorğa, Qıtay belän mönäsäbätlärgä häm Tönyaq Koreadan atom tış qurqınıçına nindi täsire bulır dip borçılalar. Buşnıñ yaqlauçısı Avstraliä premiere John Howard , Buşnıñ ciñüe, anti-terror suğışında alğa taba atlanan adım bulde dip belderde.

Audio

"Bu dönyada terrorğa qarşı köräştä AQŞ citäkçelegen nıq raslau bulıp tora. Bu anti-terrornıñ ciñüe. Bu dönyanıñ qalğan öleşenä barçabızğa qurqınıç kilgän terrorğa qarşı berläşep , tırışlıqnı ikelätä arttırırğa kiräklegen küsätkän işarä bulıp tora."

Qıtaynıñ tışqı eşlär ministerlege süzçese, Buş çorında ike il arasındağı mönäsäbätlär şaqtıy yaxşırdı dip äytte häm üzara xezmättäşlek täräqqi itär digän ömet belderde. Könyaq Korea prezientınıñ süzçese Buşnıñ yañadan saylanuın xupladı häm Könyaq Korea xökümäte Pyonyañnıñ atom ambitsiäse belän bäyläneşle problemmalarnı tınıç yullar belän çişü öçen Washington belän yaqınnan torıp eşliäçäk dip belderde.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG