Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tatarstanda faşizmğa häm antisemitizmğa qarşı köräş köne bilgeläp ütelä


Bügenge köndä faşizm, antisemitizm digän süzlär yış yañğırıy anısı. Faşizmın küpçelek watan suğışı tarixınnan uqıpmı, işetepme belsä dä, antisemitizm digäne soñğı yıllarda ğına kiñ taralış aldı. Bu inde, yähüd xalqın küralmaw, alarğa qarşı törle ğämällär qılunı añlata. Elegräk, balalar arasında, men yevrey kilä, alar qan eçälär digän süzlär belän qurqıtu bar ide. Bu näq menä şul antisemitizm inde. Yäğni yähüdlärne pıçratıp kürsätü. Yarar, monısı ber xäl. Läkin faşizm belän antisemitizm ber-bersenä nıq bäylängän. Faşistik Almaniädä yähüdlärne qıru, yuq itärgä tırışu- faşizmda, antisemitizmda inde. YÄ bulmasa, xäzer Rusiäneñ küp şähärlärendä yähüd sinagogalarına faşist täreläre yasap quyalar, ilneñ bäxetsezlege, xäyerçelegendä yähüd millätennän bulğan baylarnı, bankirlarnı ğäyepläw şulay uq antisemitizm.

9 noyäberdä faşizm belän antisemitizmğa qarşı köräşü köneneñ tarixı da ğibrätle. 1938 yılda faşistik Almaniädä ber yähüdne Pol'şa çigenä ssıylkaga cibärälär. Şunnan, ul üzeneñ ulına, Parijğa, zarlanıp xat yaza. Ulı, xatnı uqığaç, niçaradan biçara bulıp, näfrätlänep, Fransiädäge Almaniä ilçelegenä kilep, ber nimes diplomantın üterä. Hitler xakimiäte moña üç itep, 9 noyäberdän 10 noyäber kiçenä Almaniädäge 267 yähüd ğıybädätxanäsen yuq itä, yähüdlär citäklägän 815 kibet-şirkätlärne yandıra, 20 meñ yähüdne törmägä ozata. Faşizmğa häm antisemitizmğa qarşı köräş şul faciğäle kön uñayınnan bilgeläp ütelä.

Rusiädä bu könne törle cirdä törleçä bilgeläp ütälär. Häm bu bügenge köndä aktual' dä. Çönki, berdäm häm bülenmäs ilebezdä skinxedlıq kebek yaña faşistlar baş qalqıtıp qına qalmıyça, waqıt-waqıt keşe üterülärgä qädär barıp citälär. Küptän tügel genä Tübän Novgorodta milli oyışmalar citäkçeläre Rusiädä faşizm oçraqları turında açınıp söylädelär. Ölkädä skinxed qorbannarı ğına da yılına 60 tan artqan. Bu keşe xoquqlarnı yaqlawçı oyışma mäğlümätläre.

Tatarstan, böten dönyada bilgeläp ütelä torğan bu könnän şulay uq çittä qalmadı. Älbättä, Tübän Novgorod kebek ölkälärdän ayırmalı bularaq, Tatarstanda skinxedlık, faşizm elementları çäçäk atmıy anısı. German Aletkin - Qazandağı Tınıçlıq häm xoquq saqlaw üzäge direktorı söyli

Bez kiçe Qazanda bik küp törle listovkalar tarattıq. Rusiädä törle töbäklärdä törleçä uza bu çara. Qazanda ekstremizm häm skinxedlıq yuq. Desantçılar könendä açıqtan-açıq “Çurkalarnı qıynarğa” digän tawışlar işetelsä dä. Faşizm häm antisemitizmga qarşı böten il belän köräşergä kiräk. Şunsız ciñü bulmıy

Qazanda faşizm häm antisemitizmğa qarşı köräş könen German Aletkin citäkçelegendäge Üzäk Tatar ictimaği üzägendä “Spisok Şindlera” digän fil'm kürsätü belän bilgeläp ütä. Älege fil'm Böyek Watan suğışı yähüdlärne qoru xaqında.

Ni xikmätter, anarxistlar faşizm ideologiäse, köçle däwlät bulğanda çäçäk ata dilär. Ul ğına da tügel, faşizm däwlätneñ yuğarı noqtası ul dilär. Şuña däwlät bulmasqa tieş dip sanıylar.

Anarxistlar xaqlımı, yuqmı, bu fälsäfäçelär eşe. Mäs'älä şunda, här süzdä beraz ğına bulsa da xaqlıq bar dilär. Ä bügen Rusiädä däwlätne nığıtu bara. Nıq, taza däwlättä yäşäw äybät anısı. Tik, tağın anarxistlar süze iskä töşä...

Räfis Cämdixan

XS
SM
MD
LG