Accessibility links

Кайнар хәбәр

AİDS belän xalıqara köräş köne Tatarstanda da bilgeläp ütelä


Bıyıl, 1dekaberdä ütä torğan çara «Xanımnar, tutaşlar häm VİÇ» digän isem astında uzdırıla. Bu temanı Xalıqara sälämätlek saqlaw oyışması saylağan. Räsmi käğäzlärdä, «SPİD» belän kübräk yäş xatın-qızlar awırıy başlağan, dip äytelä. Şuña, bıyılğı kampaniä älege awırunıñ xatın-qız sälämätlegenä tä’sir itü turında mäğlümat birügä bağışlanaçaq. 1 dekaberdä Qazannıñ ber tönge klubında, biülär arasında yäşlärgä SPİD awırunıñ niqädär qurqınıç çir buluı turında söylärgä cıyınalar. Berniçä könnän ul çara, başqa diskotekada qabatlanaçaq.

Tatarstanda maxsus SPİD üzäge eşläp kilä. Andağı belgeçlär awıruçılarnı küzätä, däwalıy. Şiklängän keşelärgä, anonim räweştä analiz yasarğa mömkinlek birelä. Läkin töp iğtibarnı SPİDka qarşı köräş üzäge kisätü çaralarına, çirne buldırmaw yullarına birä.



Tatarstanda älege däwalap bulmıy torğan awıru belän 7meñgä yaqın keşe awırıy. Berençe tapqır, Tatarstanda İmmunodifitsit virusı, digän diagnoz 1996 yılda quyılğan. Ul waqıtta 27 xatın-qızda älege çir tabılğan. Ütkän yılda yaña 172 awıru terkälgän, 2004 yılnıñ 10 ayında çirlelär sanı tağın 267 artqan. 7 meñnän artıq AİDS çiren yörtüçelärneñ 43e- balalar. Alarğa bu awıru niçek eläkkän disezme? 2002 yılğa qädär balalar, kübesençä, narkoman bulıp, inälär aşa çir yoqtırğan bulğan. Soñğı 2 yılda, awıru xatınnardan şuşı däwalap bulmıy torğan çir belän balalar tua başlağan. Elek SPİD belän kübesençä narkomannar, faxişälär genä awırsa, xäzer awıru zatlı ğailälärgä, bay keşelär arasında da ütep kerde, dip äytä belgeçlär. Awırunıñ köçäyep kiñäyep baruına, cämğiät tä äzer tügel ide. AİDS çire bulğan analardan tuğan balalar, başqa sabıylardan ayırım üsä, inde xäzer, balalar şifaxanäsennän çığarlıq yäşkä citsälär dä, älege sabıylarnı balalar yortları, çirne yoqtırudan qurqıp, almıy. Bu balalarnı ullıqqa, qızlıqqa alırğa teläweçlär dä kürenmi. 1 dekaberdä ütkän matbuğat oçraşuında äytelgänçä, 1nçe nomerlı bala yortınnan, 1 Qazan ğailäse awıru malay belän qıznı alırğa bulğan. Andıy balalarnı aluçılar tabılsa da, ata-analar kübesençä çit ildän bula. Xäzergä awıru balalarğa şiklänep, qurqıp qarıylar. Soñğı waqıtlarda SPİD belän awıruçılarnı kimsetmäw, alarğa keşeçä mönäsäbät tudıru turında çığışlar yañğırıy başladı. Çönki awıru ber sawıttan aşağanda, aralaşqanda, qoçaqlaşqanda da küçmi. «Azatlıq» radiosında SPİD mäs’äläse turında daimi söyläp torabız. Tapşırularnıñ berse öçen, uramda soraştıru ütkärgän ide. Cawap birüçelärneñ kübese awıru turında belä bulıp çıqtı, ämma awıru keşelärne aralarında qabul itergä teläwçelär bik az oçradı.

Bikä Timerova.

XS
SM
MD
LG