Neftkä almaşqa azıq-tölek programması belän idarä itügä qarata tänqitlär, AQŞ senatorınıñ Kofi Annannı çigenergä çaqıruı belän kiskennäşep kitte.Çärşämbedä senator NormColeman WSJ gazetasında BMO tarixındağı in zur xärämläşü öçen K.Annan cawapqa tartılırğa tieş dip yazıp çıqtı.Ğıraqnıñ humanitar programmasındağı xärämläşülärne tikşergän kongres komitetı belän Coleman citäkçelek itä.Ämma BMO süzçese Fred Eckard general sekretar Dönya oyışmasınıñ töp institutların reformalaw häm AİDSnıñ cäyelüen kimetü plannarı östendä nıq eşli dip äytep bolay dip däwam itte.
(audio)
K.Annannı ber genä äğza il dä çigenergä çaqırmadı.Bu turıda nindider agitatsiälär bar ikän bik yaxşı. Bu sälämät debat qına...Ämma ul möddäteneñ qalğan 2 yıl ber ayında üzeneñ töp eşläre belän şägellänäçäk
BMOda qayber şäxeslär general sekretarnı yaqlarğa tırıştı. Annan başqa İminlek Şurasın reformalau turındağı cıyılışta Argentina. Aljir,Kolombia, Misır,İtalia, Meksiko, Marokko Pakistan K.Korea İspanya häm Törkiä Annanğa yaqlawların belderde. Senator Coleman Kongresnıñ tikşerü komitetı Saddam Xösäin xökümäteneñ 20milliard dollardan artıq aqçanı qanunsız fondlarda cıyuı turında dälillärgä iä, Annan citäkçelegendäge BMO şundıy xärämläşülärgä yul quydı dip söyli.BMO dokumentlarnı tapşırunı yäki ölkän räsmiläreneñ Kongres komitetında çığış yasauın kire qağa. Çönki anıñ üz tikşerüläre bara. Bu tikşerü belän AQŞ üzäk Bankınıñ eleke citäkçese Paul Volcker citäkli.Ul berence näticälärne ğıynuar ayında ä tulı xisabnı yaz aylarında täğdim itäçäk. Tänqitläwçelär Annan AQŞnıñ möhim tikşerüen qomaçalıy dip äytä. Konservativ säyäsi intitut Heritage Fondation xezmätkäre Nile Gardner Azatlıqqa nıqlı tikşerü öçen Annan urınınnan kitergä tieş di .Gardner
(audio)
BMOnıñ yaxşı citäkçese xärämläşüne tuqtatırğa çaqırır ide.Ul Saddamnıñ programma belän idaräsen bigräk tä anıñ neftne kemgä satu häm qaydan humanitar äyberlärne import itü öçen urınnarnı saylaw imkäniäten tuqtatır ide
Başqaları mondıy ğäyepläwlärne küpertelgän di.AQŞnıñ BM Assosiatsiäsendä global säyäsät programmasında eşläwçe Lawrence Woocher radiobızğa birgän ängämädä ğäyepne Annanğa yökläp bulmıy, programma İminlek Şurası qaramağında ide , anda bik küp keşe häm xosusi şirkätlär qatnaştı dip äytte . Woocher
(audio)
Ul eşkä qatnaşuçılar küp, bez alarnıñ berbersenä niçek bäylängäneñ häm kemneñ närsä öçen cawaplı buluın öyränergä tieşbez.
Ğıraqnıñ küpläp üterü qoralların yuq itü mäqsatında quyılğan iqtisadi çikläwlär ildä bik zur qıtlıqqa säbäp bulğanlıqtan BMO İminlek Şurası 1996nçe yılda neftkä almaşqa azıq tölek programmasın raslıy.Şulay itep Ğıraq satqan bilgele miqdar neftkä , azıq tölek, darular häm meditsina kirek yaraqları satıp aldı.Ğıraq xökümäte neft satunı kontrol itsä dä BMO sekretarıatı möhim administrativ rol uynadı İminlek Şurası da qarap bardı bu eşne. Ämma Saddam neftne yäşren yullar belän satıp, xosusi şirkätlärgä rişwät birep ,programmanı manipulatsiäläde.Däwlät Departamentı süzçese A.Ereli Annannı çigenergä çaqırularğa cawap birmäsä dä, Annan eşneñ ähämiäten añlıy tikşerüçelär belän xezmättäşlek itä dide.Bu atnada general sekretar ulı Kojo säbäple yaña tänqitlär aldında qaldı. Kojonıñ neftkä almaşqa azıq tälek programmasında tovarlarnı tikşergän şirkättän bıyıl başlarına qädär aqça alıp torğanı faş itelde
färidä xämit
BMOnıñ neftkä almaşqa azıq tölek programmasında xärämläşülär tikşerelä, K.Annan çigenüne kire qağa
BMOnıñ Ğıraq öçen bilgelängän neftkä almaşqa azıq tölek programmasında xärämläşülär buldı digän ğäyepläwlärne AQŞ kongresı komitetı tikşerä. Komitet citäkçese senator Norm Coleman BMO general sekretarı Kofi Annannı çigenergä çaqırsa da Annan süzçese moñı kire qağıp ul bäysez komisiäneñ tikşerü näticälären kötä häm oyışmanı reformalau eşe belän mäşğül bula dide.Bush administratsiäse senatornıñ komentarlarına endäşmäde. Kongress tikşerüläre häm mätbuğatta programma turındağı tiskäre fikerlär BMOnıñ abruyına zian kiterä.