Accessibility links

Кайнар хәбәр

Belarus ğalime Yuri Bandazevski – onıtılğan wöcdan totqını


10 dikäber Xalıqara keşe xoquqları köne. Dönyada törle çaralar belän iskä alınğan şul kön aldınnan bez xoquq yaqlawçılarnıñ ''wöcdan totqınnarı'' dip atağan keşelärne iskä töşerergä buldıq. Alarnıñ yözlärçäse törmälärdä qotoçqıç şartalarda yäşi, bik kübese belenmi yädä onıtılğan. Ämma alarnıñ qayberläre cämäğötçelek xäterennän kitmi, çönki xoquq yaqlawçılar iskä töşerep tora. Alarnıñ berse Belarus ğalime Yuri Bandazevski.

Londonda urnaşqan rock gruppası The Cure 1970 yıllardan birle muzıkası belän tıñlawçıların ruxlandıra. Ütkän yılda popular törkem The Cure muzıkasın başqa mäqsatlar öçen qullana başladı. San Peterburgtağı rock törkeme Leningrad belän bergäläp alar belaruslı ğalim Yuri Bandazevski mäsäläsen kütärde. Bandazevski 5 yıldan birle Minsk yaqınında törmädä utıra. Xakimiätlär ul rektor bulğan Gomel Meditsina İnstitutına kerergä teläwçe studentlardan rişwät alğan öçen xökem itelde dip belderä. Ämma anıñ yaqlawçıları şulsanda Belarus Helsinki Komitetı häm Amnesty İnternational ul Belarusta meñnärçä keşe şul sanda bala çağa 1986-nçe yılda Çernobılda bulğan atom bälä qazası säbäple äle dä xästälänä ülä dip dönyağa beldergän öçen törmädä utıra dip äytä. 1999nçe yılda törmägä yabılğannan birle bik küp xalıqara agentlıqlar anı irekkä çığarırğa çaqırıp kilä.Comğada Xalıqara Xoquq köne säbäple Bandazevskinıñ iseme yañadan kütäreldä. Amnesty İnternationalnıñ Mäskäü bülege diretorı Sergei Nikitin rock gruppası The Cureğa anıñ isemen kütärgän öçen räxmät belderä.

(audio)

Bandazevski isemeneñ sonğı waqıtlarda Rusiä häm Belarusta xabärlärdä telgä alınuına tanılğan muzıkantlar şulsanda Britan gruppası The Cure- Bandazevskinıñ irekkä çığarıluın sorap Belarus prezidentına cibärelgän möräcäğätkä qul quydı. 1986nçe yılnıñ aprelendä Çernobılda sovetlar tözegän atom reaktorı şartlağaç radiatsiä Belarus territorieseneñ dürttän ber öleşen ağuladı.Sovet xakimiätläre üzläreneñ idaräsen çağıldırağan bäla qazanı uñışsız räweştä yäşerergä tırıştı älbättä .Xoquq yaqlaw törkemnäre A.Lukaşenko da Bandazevski tikşerülären yäşerergä tırıştı di. Ğalim Belarusta ber million yarım keşe äle dä ağulanğan urınnarda yäşi dip äytkän ide.Çerbobıldan soñ kötelmägän mäñnnärçä ülem , ğarib, çirle balalar tuu, yökle xatınnarnıñ balaların yuğaltuı profesor tikşerüläreneñ döreslegen kürsätkän kebek, xakimiätlärneñ çaralar kürmäwen dä faş itte. Älbättä bu citäkçelekneñ qänäğätsezlegen arttırdı ğına. Ber törkem militsionerlar 1999nçe yılnıñ 13nçe iyülendä Bandazevskinı tön urtasında Gomeldän alıp kitä. Alar moñı terrorğa qarşı aşığış çaralar dip añlattı. Ber aydan soñ prokurorlar ğalimgä rişwät alu ğäyebe quydı.Häm mäxkämä añı 8yılğa xökem itte. Ğalimneñ sälämätlege sonğı aylarda nıq qaqşağan. Nikitin möräcäğätlärdän soñ ber närsä işetelmäsä dä,ömedne özmägän

(audio)

Bez älegä Belarus xakimiätlärennen ber närsä dä işetmädek .Optimist keşe bularaq här törle tırışlıqnıñ faydası bar dip uylıym. Belarusta vöcdan totqınnarı bar dip küpme kübräk keşeneñ iqtibarın cälep itä alsaq totqınnağa şul qädär kübräk fayda kiteräçäk. Belarus basmalarınıñ bu mäğlümätne basıp çığaruına bik şatlanam. Belarus xalqı da bu turıda belä. Ämmä dä läkin vöcdan totqınnarı turında çan qağu alarnıñ irekkä çığarıluına kiteräme digän sorawğa Aİnıñ Londondağı Belarus tikşerenüçese bolay digän cawap birä

(audio)

Bezneñ Bandazevski kebek ozın möddätkä xökem itelgän vöcdan totqınnarı belän eşläwdä täcribäbez bar.Uñay näticälär bulsa da Aİnıñ tırışılqları säbäple dip äytü bik qıyın.Ämma bez mondıy mäsälälärne köntärtibendä totu , keşelärgä bu turıda xäterlätü , bu turıda yazu näşer itü alarnı onıttırmaw belän –bu töp mäsälä –progress yasıy alabız.Progres yasarbız dip ömed itäbez .Här waqıt progres bulmasa da , bez monıñ ber metod buluına ışanabız. The Cure cämäğätçelekkä Bandazevski häm anıñ kebeklärne xäterlätte. Bu anıñ Out of this World , bu dönyadan çittä isemle parçasınnan özek ide.

Färidä Xämit
XS
SM
MD
LG