Accessibility links

Кайнар хәбәр

İke törle fikerlägän Ukrainanıñ ikegä bülenüe mömkinme?


Ukrainadağı prezident saylawları yänä ilneñ yaqınça bertigez könbatış häm könçığışqa bülenüen açıq itep kürsätte. Xäzerge säyäsi krizisqa Ukrainanıñ geografiäse häm tarixı da zur öleş kertte diärgä bula. İlneñ könbatışı törle çorlarda Pol''şağa, Avstro-Macar patşalığına häm öleşçä Çexoslovakiägä qarasa, könçığış häm könyaq Ukraina Mäskäw qulı astında ide. Ukraina kiläçäktä şuşı büleneştän arına alırmı, moña Kärim Kamal tuqtalıp kitä.

Çınnan da, prezident saylawlarınıñ Ukraina xalqın ikegä bülüe il kiläçäge öçen zur qurqınıç tudıra alamı? Rusiägä tartınğan häm urıs tele kiñ cäyelgän könçığışta qayber citäkçelär Kievtän kübräk bäysezlek alu, xätta ul ölkälärne Rusiägä quşu turında da söyli başladı. Soñğı könnärdä andıy öndämälär azraq işetelsä dä, dikäberneñ 26-sına bilgelängän qabat tawış birü Ukraina töbäkläre arasındağı tarixi wä mädäni ayırmalıqlarnı yänä uyata ala. Könbatıştağı ukrainnarnıñ nigezdä üz ana telendä söyläşüe häm milli canlı buluı, ä könçığışta isä Rusiä yaqlı buluı ser tügel. Şunnan çığıp anda nämzätlärne yaqlaw da näq kiresençä - ilneñ könbatışı kübräk Viktor Yuçenkonı, ä könçığışı premyer-ministr Viktor Yanukoviçne üzenä yaqın kürä. Östäwenä, Ukrainanıñ kümer bazları häm awır industriäse urnaşqan bay könçığış ölkäläre awıl xucalığı belän genä kön kürgän könbatışqa aqçalata yardäm kürsätep tora digän fiker bar. Donbasta yäşäwçe kümerçe Volodimir radiobızğa, ägär dä könçığış ölkälär Ukrainanıñ başqa öleşlärenä yardäm itep tormasa, bezneñ tormış küpkä yaxşıraq bulır ide dip isäpli.

Audio, Volodimir

"Min möstäqillek plannarın yaqlıym, bez könbatış Ukraina belän bergä yäşägängä qarağanda, alardan başqa yaxşıraq yäşär idek" di Donetski ölkäsennän Wolodimir. Kievtä urnaşqan Rozumkov tikşerenü üzäge xezmätkäre Olesandr Litvinenko, Ukraina üzeneñ xäzerge çiklärendä barı tik yartı ğasır ğına yäşäp kilä, ilneñ könbatış wä könçığış öleşläre arasındağı ayırmalıqlarnı şul çor eçendä genä beterü mömkin tügel dip belderä.

Audio, Oleksandr Litvinenko

"50-60 yıl eçendä qayber ayırmalıqlar beterelde, ä qayberläre haman da qala birä" di Litvinenko. Ul şäxsän Ukrainanıñ ikegä bülenü qurqınıçı alay köçle tügel dip isäpli.

Audio, Oleksandr Litvinenko

"Könçığış belän könbatış arasında kisken qarşılıqlar buluın kürsätkän işarälär yuq, Yuçenkonı misal öçen, könbatış ölkäläre genä tügel, ilneñ üzäge häm tönyağı da yaqladı, bu anıñ programmasında häm notıqlarında bäyän itelgän qaraşına qarap eşlände" di Kiev belgeçe. Östäwenä ul, Ukrainanıñ könbatışında da, könçığışında da berkem xäzerge Rusiägä quşılırğa cıyınmıy, könçığış ölkälärdä barı tik sovetlar çorın sağınu xise genä köçle dip belderä.

Audio, Oleksandr Litvinenko

"Biredä sovet fikerläwe nıq saqlanıp qalğan. Bu säyer, älbättä, läkin Rusiägä tartılu monda ul ilne söyüdän tügel, ä Sovetlar Berlegen sağınudan"di Litvinenko. Andıy sağınu xisläre bar könyaq-könçığışta taralsa da, anda yäşägän keşelärneñ, berençe çiratta säyäsi elitanıñ mänfäğätläre şaqtıy ayırıla - Donbas kümerçeläreneñ Qırımdağı urıslar belän urtaqlığı bik yuq. Şuña kürä dä ul töbäklärneñ Kievkä häm könbatışqa qarşılığı alarnıñ axırğı çiktä Ukrainadan ayırılıp çığuına kiterer dip äytep bulmıy, ayırmalıqları zur bulğan bu ilne berdäm kiläçäk kenä kötä ala di belgeçlärneñ küpçelege.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG