Üzbäkstanda saylawlar irekle ämma ğädel bulmayaçaq

Üzbäkstan saylawlarında xärämläşülär bulmas , çönki xakimiätlär opozitsiä partiäläreneñ qatnaşuın tıydı. Ä parlamentnıñ tübän palatası öçen yarışqan 5 partiä prezident İslam Karimovnı yaqlawların belderde.Yustitsiä ministırlığı Erk, Birlik häm Ozod Dehqonlar isemle 3 töp opozitsion partiäneñ saylawlarğa terkälüen kire qaqtı. Prezident Karimov olı mäclesneñ sonğı utırışında (audio) alda torğan saylawlar konstitutsiädä äytelgän prinsıplarğa , saylaw qanunnarı, qağıydälärenä kileşle ütergä tieş.Saylawlar ğädel, açıq irekle, ütäkürenmäle çittän ber nindi tıqşınular bulmıy, saylawçılarnıñ irekle telägen çağıldırırğa tieş.Minemçä hemmägez bu mäsälädä mine yaqlıysız häm bez hämmäbez monıñ öçen cawaplı Könbatış küzätüçeläre , üzbäk xakimiätläre aldan uq saylawlarnıñ ğädel bulmayaçağın kürsätte. Yevropada İminlek wä Xezmätäşlek Oıyşması parlamentar assambleyasınıñ eleke vitse prezidentı,Finländiä parlamentı äğzası Kimmo Kiljunen(audio) İrekle ğädel bulmağan saylawlar oyıştıru öçen saylaw näticälären texnik yaqtan manipulatsiäläw ğädäti xäl tügel. İn kiñ cäyelgäne, min moñı küpkenä saylawlarnı küzätü prosesında kürdem- saylaw aldı kampaniäsendä ğädel bulmağan şartlar buldıru,tiskäre mätbuğat, küp kenä oçraqlarda xökümätkä qarşı namzät-kandidatlarnı yuq itü.Bu inde irekle ämma ğädel bulmağan saylawlar digän süz. Erk häm Ozod dahqonlar (yäğni irekle igençelär)partiäse saylawçılarnı, xalıqara küzätüçelärne boykotqa çaqıra.Xalıqara küzätüçelär üzbäk xakimiätlärenä saylawlar legitim dip däğwä itü öçen nigez bulıp tora di.Erk partiäseneñ eksildä yäşäwçe citäkçese Möxämmäd Salix (audio) Älege wazğiättä berdänber yul saylawlarnı boykot itü. Çönki xökümät bilgelägän saylawlarğa qatnaşu telägen belderü dä xökümätne häm saylawlarnı legitimlaştıru , opozitsiäneñ mäqsat häm demokratik idealarına xıyanät itü bula Ämma opozitsiädäge Birlik partiäse boykotqa qatnaşmıy kiresençä üz äğzaların watandaşlar törkemnärennän namzät itep kürsätkän häm saylawlarnı da küzätep baraçaq .Partiäneñ AQŞlarında yäşäwçe citäkçese Abduraxim Polat boykot irekle, köçle sivil cämğiät häm bäysez mätbuğat bulğan ildä genä mömkin , ul çaqta boykot cämäğätçelek fikrenä täsir itä ala dip belderde. Yevropa Oyışması saylawlarnı qarap baru öçen Üzbäkstanğa keçkenä missiä cibärsä dä xoquq yaqlau törkemnäre şulsanda Human Rights Watch xalıqara küzätüçelär cibärügä qarşı.Läkin Yevropa Oyışmasınıñ demokratik buınnnar häm keşe xoquqları öçen ofisı süzçese Urdur Gunnarsdottir bu turıda komentar birü öçen waqıt irtä di(audio) Bezneñ anda keçkenä törkem bulaçaq . Älege waqıtta Üzbäkstanda 21 küzätüçeebz bar .Alar dikäber başınnan birle anda , bez bu turıda fiker beldergänçe , yäkşämbene-saylaw könen kötergä tieşbez. Üzbäkstan saylawların qarap baraçaq BDBnıñ başqarma komitetı missiäse başlığı Vladimir Ruşaylo 30nçe noyäberda Taşkentqa kilgäç tä komentar birde.Ul opozitsiä partiäläreneñ saylawlarğa qatnaşuın tıyu qararı turındağı sorawğa, missiä Üzbäk räsmiläreneñ qararlarına qatnaşmıy digän cawap qaytardı. Ruşaylo äzerleklärgä qänäğätlelek belderp xatın qız namzätlärgä 30%lıq kuota ayrıluına yuğarı bäyä birde.Ul ayruça saylaw bülletennäreneñ üzbäk, rus, qaraqalpaq, tacik häm qazax tellärendä basılğan buluın da xupladı.Rusiä Üzäk Saylaw Komisiäse başlığı Aleksander Veşnyakov ta üzbäklärneñ çın saylaw mömkinçelege bar här urın öçen 4 namzät kürsätelä dide. Ruşaylo da Veşnyakov ta 517namzätneñ 13neñ genä üzbäk bulmawın telgä almadılar. Alar arasında 6 rus , 4tacik 3 qazax bar. Küzätüçelär bu keşelärneñ saylanu şansı yuq kebek dip äytä. Taşkentta yäşäwçe sotsiolog Bahodir Musaev fikerençä Rusiä säyäsi expertları zur xatalar yasap saylawçılarnı açulandırmasınnar dip üzbäk räsmilärenä yardämgä kilde. İldä köçle sotsial kierenkelek xökem sörä.Taşkent Rusiädän şulayuq AQŞtan yardäm kürä ala 1999nçe yıldağı parlament saylawların tänqitlägän Waşington xäzer terrorğa qarşı suğışta Üzbäkstannıñ partnörı .Şulay da Yevropa Oyışmasındağı AQŞ wäkile P.Jones çın mäğnädä bäysez opozitsiä namzätläreneñ saylawlarğa qatnaşmawına qızğanıç belderep , bu täräqiät saylawlar ğädel yarış bulaçaqmı digän soraw tudıra dide färidä xämit