Jurnalist xoquqların yaqlawçı törkemnär yıllıq xisaplarında ber-bersennän beraz ayırılğan sannar kitersä dä, axır çiktä barısı da berük näticä yasıy: 2004 yıl jurnalistlar öçen soñğı distä yılda iñ qurqınıç yıl bulğan. New Yorkta urnaşqan Jurnalistlarnı Yaqlaw Komitetı xisabında äytelgänçä, uzğan yılda üz wazifasın başqarğanda barlığı 56 jurnalistnıñ ğömere özelgän. Alar yä Ğiraqtağı şikelle, suğışnı yaqtırtqanda häläk bulğan, yä isä "Forbes" jurnalınıñ urıs telendäge basması möxärrire Paul Klebnikov şikelle, eşenä bäyle räweştä üterelgän. Yül ayında Mäskäwdä atıp üterelgän Klebnikovnıñ tuğanı Peter süzlärençä, Rusiäneñ bayları häm türäläre turında tänqitçän mäqälälär bastırğan Paul öçen alar härdaim borçılıp torğan:
Audio (Peter Klebnikov)
"Bez anıñ öçen borçıla idek, şuña turıdan-turı sorıy idek. Läkin ul ğailäsen saqlarğa teläp, üz eşeneñ neçkälekläre turında bik söylämi ide."
Uzğan yıl jurnalistlar öçen iñ qurqınıç urın, älbättä, Ğiraq buldı. Suğış barğan öçen genä tügel. "Çiklärne tanımağan jurnalistlar" oyışması mäglümätenä qarağanda, 2004 yılda dönyada 53 jurnalist üterelgän, şularnıñ 19ı – Ğiraqta. Venada urnaşqan Xalıqara Matbuğat İnstitutı xemzätkäre Michael Kudlak süzlärençä, Ğiraqta ülgän jurnalsitlarnıñ ber öleşe utqa eläkkän bulsa, ber öleşe fäqät jurnalist bulğan öçen, maxsus üterelgän:
Audio (Michael Kudlak)
Misal öçen ğäräp telendäge Äl-Hurriä televideniese xäbärçese Dina Mäxämmät Xäsän 14 Üktäberdä üzeneñ Badadtağı öye yaınında üterelgän. İptäşläre äytüençä, Dina xanım monıñ aldınnan televideniedä eşläwen tuqtatırğa çaqırğan kisätü xatları alğan bulğan.
Xalıqara Matbuğat İnstitutı xisabında uzğan yılda wazifası säbäple ülgän jurnalsitlar sanı 78 dip kiterelä. Ğiraqtan soñ ikençe qurqınıç urın dip Fillipin atalğan. Anda cinayät häm korrupsiä turında yazğan 6 jurnalist üterelgän. Bangladeşta näq şul säbäptän – öçäw. Jurnalistlarğa yanaw cäğräfiäse, ğomümän, şaqtıy kiñ. Serbiädä oppozitsiädäge "Dan" gäzite möxärrire Dusko Jovanoviç üterelgän. Söğüttä BBC operatorı Simon Cumbers Äl-Qaidä suğışçısı yäşägän yortnı töşergändä atılğan. Qazaxstanda bäysez jurnalist Äsxät Şäripcan maşina bärep, säyer şartlarda wafat buldı. Ber kön aldan anıñ eş bülmäsendäge sanaqta häm tasmağa yazılğan yazmalar yuqqa çıqqan ide.
Xalıqara Matbuğat İnstitutı xemzätkäre Michael Kudlak süzlärençä iñ borçığanı şul: küp oçraqlarda jurnalistlarğa höcüm itüçelär cäzasız qala. Gärçä bu oçraqta süz keşe üleme xaqında ğına barmıy, di Michael Kudlak:
Audio (Michael Kudlak)
"Jurnalistlar demokratiäneñ nigeze bulğan süz ireklegen ğäwdäländerä. Yağni jurnalistqa tözägändä sez demokratiägä tözäysez. Keşelär monı añlarğa tieş."
Jurnalistlarnı Yaqlaw Komitetı citäkçese Ann Cooper da jurnalistlarğa höcüm itüçelärneñ cäzasız qalu oçraqlarına borçılu belderde. Anıñ süzlärençä, bu cinayätlärne tikşermiçä, xökümätlär, keşelärneñ mäğlümät alu xoquqların çikli.
-Ali Gilmi
Audio (Peter Klebnikov)
"Bez anıñ öçen borçıla idek, şuña turıdan-turı sorıy idek. Läkin ul ğailäsen saqlarğa teläp, üz eşeneñ neçkälekläre turında bik söylämi ide."
Uzğan yıl jurnalistlar öçen iñ qurqınıç urın, älbättä, Ğiraq buldı. Suğış barğan öçen genä tügel. "Çiklärne tanımağan jurnalistlar" oyışması mäglümätenä qarağanda, 2004 yılda dönyada 53 jurnalist üterelgän, şularnıñ 19ı – Ğiraqta. Venada urnaşqan Xalıqara Matbuğat İnstitutı xemzätkäre Michael Kudlak süzlärençä, Ğiraqta ülgän jurnalsitlarnıñ ber öleşe utqa eläkkän bulsa, ber öleşe fäqät jurnalist bulğan öçen, maxsus üterelgän:
Audio (Michael Kudlak)
Misal öçen ğäräp telendäge Äl-Hurriä televideniese xäbärçese Dina Mäxämmät Xäsän 14 Üktäberdä üzeneñ Badadtağı öye yaınında üterelgän. İptäşläre äytüençä, Dina xanım monıñ aldınnan televideniedä eşläwen tuqtatırğa çaqırğan kisätü xatları alğan bulğan.
Xalıqara Matbuğat İnstitutı xisabında uzğan yılda wazifası säbäple ülgän jurnalsitlar sanı 78 dip kiterelä. Ğiraqtan soñ ikençe qurqınıç urın dip Fillipin atalğan. Anda cinayät häm korrupsiä turında yazğan 6 jurnalist üterelgän. Bangladeşta näq şul säbäptän – öçäw. Jurnalistlarğa yanaw cäğräfiäse, ğomümän, şaqtıy kiñ. Serbiädä oppozitsiädäge "Dan" gäzite möxärrire Dusko Jovanoviç üterelgän. Söğüttä BBC operatorı Simon Cumbers Äl-Qaidä suğışçısı yäşägän yortnı töşergändä atılğan. Qazaxstanda bäysez jurnalist Äsxät Şäripcan maşina bärep, säyer şartlarda wafat buldı. Ber kön aldan anıñ eş bülmäsendäge sanaqta häm tasmağa yazılğan yazmalar yuqqa çıqqan ide.
Xalıqara Matbuğat İnstitutı xemzätkäre Michael Kudlak süzlärençä iñ borçığanı şul: küp oçraqlarda jurnalistlarğa höcüm itüçelär cäzasız qala. Gärçä bu oçraqta süz keşe üleme xaqında ğına barmıy, di Michael Kudlak:
Audio (Michael Kudlak)
"Jurnalistlar demokratiäneñ nigeze bulğan süz ireklegen ğäwdäländerä. Yağni jurnalistqa tözägändä sez demokratiägä tözäysez. Keşelär monı añlarğa tieş."
Jurnalistlarnı Yaqlaw Komitetı citäkçese Ann Cooper da jurnalistlarğa höcüm itüçelärneñ cäzasız qalu oçraqlarına borçılu belderde. Anıñ süzlärençä, bu cinayätlärne tikşermiçä, xökümätlär, keşelärneñ mäğlümät alu xoquqların çikli.
-Ali Gilmi