Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ukrainanıñ Ğiraqtan ğäskär çığaru qararı xärbi yaqtan ähämiätsez bulsa da, säyäsi yaqtan möhim sanala


Ukraina 1600 xärbien Ğiraqtan çığaraçağın belderde. Yäkşämbedä qoral saqlanması şartlaw näticäsendä anda tağın 8 Ukrain xärbie häläq buldı. Polşa da Ğiraqtağı xärbiläreneñ öçtän-beren çığarırğa cıyına. Ul arada Britaniä östämä 400 xärbi cibärü niäten belderde.

Ukraina xärbilären Ğiraqtan çığaru qararın Ukrainanıñ saqlanu ministrı Oleksandr Kuzmuk iğlan itte:

Audio (Oleksandr Kuzmuk)

"Ukraina prezidentı saqlanu häm tışqı eşlär ministrlarına bu yılnıñ berençe yartısında Ukraina ğäskärlären Ğiraqtan çığaruğa äzerlekne kiçekmästän başlara färman birde."

Küzmuk süzlärençä, Ukrainanıñ 1600 xärbie mart-april aylarında Ğiraqtan kitä başlarğa mömkin. Yuğarı Rada isä sişämbedä ğäskärlärne kiçekmästän çığarırğa çaqırdı.

Ğiraqqa ğäskär cibärü qararı Ukrainada baştan uq polpular bulmadı. Ğäskär çığaru qararı kötelä ide. Yäkşämbedä qoral saqlanmasında bulğan şartlaw näticäsendä Ğiraqta tağın 8 Ukrain xärbieneñ häläq buluı, bu qararnı tağı da tizlätte. Şulay da, Kievtağı Razumkov isemendäge üzäk belgeçe Valery Chaly süzlärençä, qararnıñ küpmeder säyäsi tösmere dä bar:

Audio (Valery Chaly)

Belgeçlär äytüençä, urınınnan kitäse Kuçma bu qararı belän, anı alıştırası keşene uzırğa tırışa. Uzğan ayda prezident saylawlarında ciñgän Viktor Yuçenko da ğäskärlärne Ğiraqtan çığaru tarafdarı.

Polşa da, Ğiraq saylawlarınnan soñ andağı ğäskäreneñ öçtän-beren çığaraçağın iğlan itte. İspaniä häm Fillipin üz ğäskärlären uzğan yıl uq çığarğan ide.

Döres, başqa täräqqiät tä bar. Düşämbedä Britaniä 30 Ğinwar saylawları aldınnan Ğiraqqa östämä 400 xärbi cibäräçägen iğlan itte. Östämä ğäskär cibärü turında elegräk Gruziä belän Ärmänstan da ätkän ide.

Ukrainağa kilgändä, Quşma Ştatlar däwlät departamentı süzçese Adam Ereli, häläq bulğan xärbilärneñ qayğısın urtaqlaşıp, Ukrain xärbiläreneñ Ğiraqtan kitüe bu ilneñ kertkän öleşen kimetmi dide:

Audio (Adam Ereli)

"Bu bernindi dä qurqıp qaçu tügel. Ukraina Ğiraqtağı xalıqara köçlärgä batırlarça yärdäm itte. İñ zur ğäskärneñ berse, koalitsiädä möhim partner ide. Bez alarnıñ kertkän öleşne ixtiram itäbez."

Jenevadağı iminlek belgeçe Julian Lindley-French fikerençä, Ukraina häm Polşa xärbiläreneñ kitüe koalitsiä köçlärenä yuğaltu bulaçaq:

Audio (Julian Lindley-French)

"Ukrainnar häm Polyaklar, saylawlar ütkäç, Ğiraq möstäqil bulğaç, alarnıñ wazifası tämam dip sanıy. Çınbarlıqta isä, tınıçlıq saqlaw köçlärendä moxtaclıq kilçäktä dä bulaçaq."

Ä menä Britan belgeçe Paul Cornish fikerençä, xärbilär sanınıñ kimüe, härxäldä xärbi yaqtan qarağanda, möhim tügel:

Audio (Paul Cornish)

"Ukraina häm Polşa xärbiläre tärtip saqlaw kebek eştä möhim bulsa da, ğisyançılarğa qarşı suğışta, amerikan häm britannar belän çağıştırğanda alarnıñ ähämiäte azraq ide. Yağni, xärbi yaqtan, illärneñ sanı möhim tügel, säyäsi yaqtan qarağanda – başqa mäsälä."

Ğiraqtağı Ukraina ğäskärläre turında soñğı qarar, ixtimal, Yuşenko wazifağa kereşkäç qabul iteler. Ukraina xärbiläre Ğiraqqa 2003neñ awgustında kilgän ide. Şunnan birle Ğiraqta barlığı 16 ukrain xärbie häläq buldı.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG