Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiädä pensionerlarnıñ protestları Putin öçen dä problema bula ala


Russiädä meñärlägän pensioner buşlay sotsial xezmätlärneñ beterlüenä protest belderä. Demonstratsilärneñ iñ zurısı San Petersburgta buldı . Bu xaqta soñğaraq. Keçeräk demonstratsiälär Stavropol, Mäskäv ölkäse, Tatarstan häm Smarada da buldı. Protestlarğa ğinvar ayında köçkä kergän yaña qanun säbäp buldı. Ul meditsina häm cämağät transportınıñ buşlay buluın beterep, anıñ urnına aqçalata kompensatsiä tülävne küz aldında tota. Läkin protestçılar, aqçalata kompensasiä buşlay xezmätlärne qaplarlıq miqdarda tügel dip belderälär. Putinneñ xakimiäte çornda mondıy zur häm kiñ taralğan protestlarnıñ bulğanı yuq ide äle. Bu prezidentqa häm anıñ säyäsätenä qarşı çığunı añlata mikän?

Meñärlägän pensionerlar protest belderep uramnarğa çıqtılar. Alarnıñ iñ zurısı atna azağında San Petersburgta buldı. Bu xatqa bu yazmadan soñ andağı xäbärçebezneñ mäğlümätlären tıñlıy alasız. Bügen demonstratsiälär Sebergä cäyelde. Meñ çaması demonstrant Xabarovsk xökümät märkäzen blokadlağan digän xäbärlär bar. Angarskta ike meñ demonstrant protestlarda qatnaşqan. Ussuriisk häm Saxalindä dä demonstratsiälär ütkärelgän. Putin älegä nindi dä bulsa räsmi belderü yasamadı. Läkin, küzätüçelär qayber yuğarı däräcädäge räsmilärneñ reformalarnı döres ğämälgä quymauları säbäple postların yuğaltuları mömkin digän fikerdälär. Carnegie Mäskäv Üzäge küzätüçese Nikolay Petrov protestlar xakimiätlär öçen citdi problemma tudıra digän fikerdä.

Audio

" Kreml citdi vazğiät alında tora. Çönki bu sotsial protestlarnıñ başlanğıçı ğına. Protestlarnıñ cäyelüe bik mömkin. Xalıq älegä transport ölkäsendäge mänfäğätlärneñ yuqqa çığarıluına ğına protets belderä. Ay azağında häm fevral başlarında alar kommunal xezmätläreneñ qimmätlänäçägen küräçäklär."

Pensionerlarnıñ protestların iğtibarsız qaldırıp bulmıy. Çönki alar Russiä xalqınıñ şaqtıy zur öleşen täşkil itälär. Soñğı reformalar 32 milion keşegä qağıla. Qayber şähärlärdä pensionar andağı xalıqnıñ 25 yäisä 35 protsentın täşkil itä. Qartıraq buın keşeläreneñ açuı bik qabarğan häm alar cämağät transportn blogadalarğa da äzer toralar. Petrovnıñ fikerençä, Kreml protestlar öçen ğäyepne üzendä ezlärgä tieş. Reformalar liberal häm zarur bulsa da , Putin berniçä populär bulmağan çaralarnı ber ük vaqıtta häm ber-ike yıl eçendä ğämälgä quyarğa teli. Annan başqa reformalar administrativ üzgäreşlär tämamlanmıyça ğämälgä quyıla başlandı. Bu inde häm üzäk häm cirle xakimiätlär tieşençä eşli almağan vaqtqa turı kilde. Petrovnıñ süzlärençä, şuşı butalçıqta Putin cämğiättä yaqlauın yuğalta bara. Mäskävdäge Levada üzägeneñ Şimbä könne iğlan itkän f iker beleşüenä qarağanda, ruslarnıñ 39 protsentı ğına Putinne iñ ışanıçlı säyäsätçe dip xisaplıy. Ber yıl elek bu 58 protsent ide.

Audio

"Bu fakt zur borçılu tudıra. Bu Putin häm anıñ rejimı öçen genä tügel, ä böten il öçen xavefle küreneş. Çönki cömğiätneñ Putinne yaqlauı üzenä kürä politik stabillekneñ garantı bulıp tordı. Yaqlau kisken kimegän xäldä, totnaqlıq ta betäçäk. "

Petrovnıñ süzlärençä, 2004-nçe yıl Putin urnaştırğan sistemanıñ tözeleşendä krizisnıñ buluın kürsätep tordı. Yukos mäsäläse Putinneñ elekke sistemanı cimerü mäsäläsendä osta buluın , läkin, anıñ urnına näticäle yaña sistema buldıru mäsäläsendä problemalarınıñ buluın kürsätkän. Xalqara mönäsäbätlär Buyınça Mäskäv İnstittutı xezmätkär Kirill Koktışnıñ fikerençä, soñğı protestlar Russiädä xakimiätlär belän cämğiät arasında upqınnıñ tiränäyüen kürsätä. Ul şulay uq belem häm sälämätlekne saqlau xezmätlären reformalau citdiräk häm kiñeräk qarşılıq kürsätügä kiteräçäk dip farazlıy.

Audio

"Statistik yaqtan qarağanda xalıqnıñ şaqtıy zur qatlamı , 35-tän yäşeräklärneñ 35-40 protsentı belem alu häm meditsina xezmätläreneñ , berençe oçraqta darularnıñ tülävle bulaçağına borçıla häm tiskäre qaraşta. Kiläçäktä urta keremle sıynıf ta pensionerlanıñ protestlarına quşılaçaq."

Pensionerlarnıñ protestları qayber şähärlärdä taşlamalarnıñ yasaluına kiterde inde. Mäskäv xakimiätläre cämağät transportınıñ buşlay buluın häm darularnı subsidiälävne torğızdı.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG