Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qırım tatarları Mäskäwdä


22nçe ğinwarda Mäskäwneñ milli mädäni üzägendä qorban bäyrämenä bağışlanğan berniçä çara bulıp uzdı. Mädäni üzäktä törle kürgäzmälär yış qına bulıp tora. Ä menä tatar xalqınıñ kön küreş äsbaplarına bağışlanğan kürgäzmä äle berençe tapqır açıldı. Häm kürgäzmädä oyıştıruçılar bu kürgäzmä mädäni üzäktä oyışaçaq muzeynıñ nigeze dip bilgelädelär. Qızıl başlı sölge tastımallar, köyäntä, qabalar, milli ülmäk, qomğan, eskäter, yefäk şäl häm başqa bik tanış läkin onıtıla barğan cihazlar küp ide kürgäzmädä. Bolarnıñ barısın da inde un yıldan artıq xästärläp tıyğan milli üzäk xezmätkäre Zämzämiä Säxäbetdinova täqdim itte. Kürgäzmäneñ ber öleşe äytep ütelgän könküreş cihazları bulsa, ikençe öleşen Qırım tatarı Nizami İbrahim täqdim itte. Läkin ul täqdim itkän otkrıytka, fotografiälärdä qırım tatarları tarixı ğına tügel, barlıq tatarlarnıñ tormış könküreşe çağılğan. Biredä mäçetlärgä bağışlanğan otkrıytkalar da zur urın alğan. Äle 20nçe ğasır başında uq basılğan ul otkrıytkalarda Polcşa, Simforopol, Orenbur, Asterxan Qazan häm tatarlar yäşägän başqa töbäklärneñ mäçetläre töşerelgän räsemnär urın alğan. Ul räsemnär yanındağı yazmalar da qızıqlı ğına. Küpçelek mäçetlär “mogametanskaya meçet” dip isemlänsä, tatar mäçete, mäsälän Pol''şadan kilgän otkrıytkada “tatarska kirxe” yäğni çirkäw digän atamalar da bar. Ul polyak telendä yazılğanğa ğına şulay atalğan dip uylarğa urın bar, Çönki här mäçettä dä aylı manaralar bar.Ä inde Semfiropol''dä 1909nçı yılda tözeläçäk mäçet maketı töşerelgän otkrıytkada 1909nçı yılda şul mäçet mullası Räximovnıñ,ul Qazan tatarı bulğan) ikençe ber Nevretdinov familiäle mullağa ğäräp xärefläre belän yazğan xatı da bar. Kürgäzmäne oyıştıruçı Nizami İbrahimnıñ äytüenä qarağanda, Neretdinov soñınnan şul mäçettä 40 yıl mulla bulıp torğan.Yegermençe ğasır başı milli kiemnärdä tatar keşeläre. Balalar töşkän fotografiälär dä küp närsä söyli. 22nçe ğinwar könne qırım tatarları belän mäskäw tatarlarınıñ bäyläneşe kürgäzmä belän genä çiklänmäde. Ul könne Qırım avtonomiäle respublikasınnan däräcäle qunaqlar da kilgän ide. Qırımnıñ mädäniät ministrı urınbasarı İsmet äfände Zaatov kiçägä kilüçelärne qorban bäyräme belän qotlağannan soñ. Qırım tatarları belän Mäskäw tatarları arasındağı mädäni bağlanışlarnı üstergäne öçen milli mädäni moxtariät räise räsim Räsim Akçurinğa, mädäni üzäk direktorı Änwär Xösäenovqa häm Zämzämiä Säxäbetdinova maqtaw gramotaları, qırımça äytsäk fäxri yarlıqlar tapşırdı.

Qırım tatarları bäyrämenä şulay uq Qırımda bilgele bulğan atqazanğan cırçı häm kompozitor Server Qoqura da kilgän ide. Server äfände üzeneñ cırların başqardı, mädäni üzäkneñ zur zalı ul könne şığrım tulı ide. Şundıy çaralarğa yäşlärneñ küpläp kilüe bigräk tä söyeneçle.

Kürgäzmä açılışında çığış yasawçılar, Mädäni üzäkneñ tarixın iskä alıp, biredä qırım tatarlarınıñ danlıqlı ulları İsmäğil Gaspralı, Çoban zade dä yış bulğannar dip äytep üttelär.. Häm Gaspralınıñ Qırımdağı muzeyı öçen Rusiäneñ baş kitapxanäsendäge kitaplarnıñ küçermäsen bulsa da alıp, muzeynı tulılandıru turında söylädelär.

Kürgäzmä açılğannan soñ xalıqqa zur konsert programması täqdim itelde. Annan soñ inde pılaw, pärämäç, başqa milli rizıqlardan tulıp torğan çäy ostäle artında bäyräm däwam itte.

Näzifä Kärimova, Mäskäw

XS
SM
MD
LG