Uzğan proğrammabızda xäbär itelüençä, atnaqiç könne Ufada Başqortstan Däwlät Cıyılışı – Qorıltaynıñ çirattan tış utırışı bulıp ütte. Anda uzğan yılnıñ dekäbr ayında respubliknıñ Blağoweşçen şähärendä bulğan waqıyğalarnı tikşerü kön tärtibeneñ töp mäsäläse itep kertelgän ide. Qorıltayda Blağoweşçen şähärendä ber atnalıq tikşerü eşlären tämamlap qaytqan parlament törkeme xisap tottı. Qorıltayda söylängän süzlär xaqında respubliknıñ räsmi matbuğatı köne-töne xalıqqa citkerep tora. Cämägätçelekneñ dä iğtibar üzägendä bu tem. Qorıltay deputatlarınıñ häm respublik citäkçelegeneñ Blağoweşçendağı waqıyğalarğa qarata fikerläre respublik cämägätçelegendä, yomşaq qına itep äytkändä, bik tä qarşılıqlı xis-toyğılar uyattı. Qorıltaydağı xisaptan, anda yasalğan küpçelek çığışlardan şundıy näticä yasap bula: bäy Blağoweşçenda respublik militsiä qatnaşlığında ütkärelgän tärbiäläw ğämällärendä xoquq saqlaw orğannarı wäkilläre tügel, ä bäysez jurnalistlar häm alarnı «qotırtuçı» keşe xoquqların yaqlawçılar ğäiple ikän bit. Härxäldä, Däwlät Cıyılışı-Qorıltayda çığış yasağan keşelärneñ bik aqıllı çığışlarınnan şul añlaşıla. Blağoweşçen waqıyğaların tikşergän parlament qomissiäse räise Fänil Taipov üzeneñ ozın çığışında, küpmeder däräcädä bu şähärdäge şaw-şulı xällärdä militsiä xezmätkärläreneñ dä ğayıbe barlığın tanıdı-tanuın, ämma anıñ fikerençä, älege aqsiägä militsiä çarasızlıqtan barğan ikän häm alar nigezdä qanun qısalarında xäräkät itkän. Şul uq waqıtta Taipov äfände süzlärençä, şuşı yuq qına waqıyğanı, bäysez jurnalistlar da, Mäskäwdän kilgän keşe xoquqların yaqlawçılar da küpertep kürsätkän. Alar kemnärneñder zaqazın ütägän, dip belderä doqladçı.
(Taipov)
Utırışta, älbättä, başqa törle çığışlar da buldı. Misal öçen, oppozitsiä deputatları Edward Murzin belän Gennadiy Şabayıv, härwaqıttağıça, üzgä fikeren citkerde. Alarnıñ süzlärençä, Blağoweşçendağı waqıyğalarğa jurnalistlar häm keşe xoquqların yaqlawçılar cämägätçelek iğtibarın cälep itmäsä, bu xällärne şul kileş belgertmi genä yomıp qaldıraçaqlar ide. Ä xäzer jurnalistlar belän keşe xoquqların yaqlawçılar ğäiple bulıp çıqtı. Militsiä xezmätkärläreneñ xezmät xaqı az bulu, yäki başqa problemnarı alarğa başbaştaqlıq qılırğa yarıy digän süz tügelder iç.
(Murzin häm Şabayıv)
Däwlät Cıyılışında çığış yasağan respublik Eçke eşlär ministrı Rafail Diwayıv, aldan uq kötelgänçä, üze citäklägän wedomstwonıñ abruyın yaqlap yalqınlı çığış yasadı. Anıñ süzlärençä, Blağoweşçen şähärendäge xällärne bar Rusiägä söyläp, qayber matbuğat çaraları häm keşe xoquqların yaqlawçılar Başqortstan militsiäsenä çirattağı tapqır qara yağu mömkinlegen aldı. Şul uq waqıtta Rafail Diwayıv Başqortstan militsiäseneñ uñışları xaqında söyläwgä küp waqıt bülde. Başqa çığış yasawçılar da respublik militsiäsen bik xislänep yaqladı. Prezident Räximov isä militsiä xezmätkärlären üzeneñ ışanıçlı qanatı astına aluın açıqtan-açıq belderde. Jurnalistlar belän keşe xoquqların yaqlawçılar adresına zähärle süzlären attı ul. «Mäskäwneñ distälärçä yıl buyı berqayda da eşlämägän keşe xoquqların yaqlawçıları qaydan xezmät xaqı ala, närsä isäbenä yäşi, dip soraw birä prezident häm üze ük şul sorawğa cawap ta birä. Ul keşe xoquqların yaqlawçılar zur aqçalarğa kemnärneñder zaqazların üti häm haman da Başqortstannıñ säyäsi citäkçelege belän anıñ militsiäsenä pıçraq ata». Azaqtan prezident bäysez jurnalistlar isemenä dä usal süzlären yawdırdı häm alarnı mäxkämägä birergä kiräk dip äytte.
Şulay itep, atnaqiç könne Başqortstan Däwlät Cıyılışı qorıltayda bulğan söyläşü respublik cämägätçelege iğtibarı üzägendä häm ul qapma-qarşılıqlı fikerlär uyattı. Xaqimiätlär üz ğayıben tanu urınına, şul ğäipne başqalarğa tağarğa mataşa, digän fikerlär xalıq arasında torğan sayın yışraq yañğırıy xäzer.
(Taipov)
Utırışta, älbättä, başqa törle çığışlar da buldı. Misal öçen, oppozitsiä deputatları Edward Murzin belän Gennadiy Şabayıv, härwaqıttağıça, üzgä fikeren citkerde. Alarnıñ süzlärençä, Blağoweşçendağı waqıyğalarğa jurnalistlar häm keşe xoquqların yaqlawçılar cämägätçelek iğtibarın cälep itmäsä, bu xällärne şul kileş belgertmi genä yomıp qaldıraçaqlar ide. Ä xäzer jurnalistlar belän keşe xoquqların yaqlawçılar ğäiple bulıp çıqtı. Militsiä xezmätkärläreneñ xezmät xaqı az bulu, yäki başqa problemnarı alarğa başbaştaqlıq qılırğa yarıy digän süz tügelder iç.
(Murzin häm Şabayıv)
Däwlät Cıyılışında çığış yasağan respublik Eçke eşlär ministrı Rafail Diwayıv, aldan uq kötelgänçä, üze citäklägän wedomstwonıñ abruyın yaqlap yalqınlı çığış yasadı. Anıñ süzlärençä, Blağoweşçen şähärendäge xällärne bar Rusiägä söyläp, qayber matbuğat çaraları häm keşe xoquqların yaqlawçılar Başqortstan militsiäsenä çirattağı tapqır qara yağu mömkinlegen aldı. Şul uq waqıtta Rafail Diwayıv Başqortstan militsiäseneñ uñışları xaqında söyläwgä küp waqıt bülde. Başqa çığış yasawçılar da respublik militsiäsen bik xislänep yaqladı. Prezident Räximov isä militsiä xezmätkärlären üzeneñ ışanıçlı qanatı astına aluın açıqtan-açıq belderde. Jurnalistlar belän keşe xoquqların yaqlawçılar adresına zähärle süzlären attı ul. «Mäskäwneñ distälärçä yıl buyı berqayda da eşlämägän keşe xoquqların yaqlawçıları qaydan xezmät xaqı ala, närsä isäbenä yäşi, dip soraw birä prezident häm üze ük şul sorawğa cawap ta birä. Ul keşe xoquqların yaqlawçılar zur aqçalarğa kemnärneñder zaqazların üti häm haman da Başqortstannıñ säyäsi citäkçelege belän anıñ militsiäsenä pıçraq ata». Azaqtan prezident bäysez jurnalistlar isemenä dä usal süzlären yawdırdı häm alarnı mäxkämägä birergä kiräk dip äytte.
Şulay itep, atnaqiç könne Başqortstan Däwlät Cıyılışı qorıltayda bulğan söyläşü respublik cämägätçelege iğtibarı üzägendä häm ul qapma-qarşılıqlı fikerlär uyattı. Xaqimiätlär üz ğayıben tanu urınına, şul ğäipne başqalarğa tağarğa mataşa, digän fikerlär xalıq arasında torğan sayın yışraq yañğırıy xäzer.
