Accessibility links

Latviä prezidentı: 9 Mayda natsilar ğına ciñelmäde, ul könnän sovet okkupatsiäse dä başlandı


Bratislavağa kilär aldınnan George Bush andağı oçraşuda prezident Putingä Rusiädä demokratiä torışı uñayınnan borçuların citkerergä teläwen äytkän ide. Häm ul andıy borçularnıñ üzendä genä tügel, qayber Yevropa illärendä, ayırım alğanda Baltıyq buyı däwlätlärendä dä buluın iskä aldı. Elek sovetlar tarafınnan yawlap alınğan, xäzer isä Yevropa Berlegenä kergän Baltıyq buyı illäre Rusiäne üz tarixın niçek bar şulay tanuğa etärmäkçe. Bu ölkädä bigräk tä Latviä häm anıñ prezidentı Vaira Vike-Freiberga äwzem eş alıp bara.

May ayında törle illärneñ citäkçeläre Mäskäwgä cıyılıp natsi Germaniäsen ciñüneñ 60 yıllığın tantana itärgä cıyına. Ser tügel, räsmi Mäskäw ikençe dönya suğışında ciñügä xälitkeç öleşne sovetlar kertte dip belderä häm 9-nçı maynı bik zurlap bilgelärgä äzerlänä. Ämma şuşı waqiğägä başqaçaraq qaraw da bar - 40 yıldan artıq sovet xakimiate astında yäşägän Baltıyq buyı illäre bu natsilarnı ciñü genä bulmadı, ä Estoniä, Litva, Latviä öçen sovet okkupatsiäsen başlap cibärde dip belderä. Alar xäzer Könbatışnı Rusiäneñ ciñüçe genä tügel, berük waqıtta agressor buluın da räsmi töstä tanuın teli. Mäskäwdä isä bu çın mäğnäsendä yarsu uyata, Rusiäneñ xäzerge xakimiate dä Stalinneñ Baltıyq buyı illären basıp aluına tieşle tarixi bäyäne birergä telämi. Rusiä belän Baltıyq illäre arasındağı şuşı kisken süz köräşe bu atnada amerikan prezidentı Bushnıñ Yevropa säfäre kön tärtibenä dä mende - anıñ Brüsseldä NATO illäre citäkçeläre belän oçraşuında Latviä prezidentı Vaira Vike-Freiberga Rusiäneñ üz tarixın tanırğa telämäwe häm monıñ kiläçäktä anıñ tiräsendäge däwlätlärgä qurqınıç tudıra aluı xaqında borçuların citkerde. Çärşämbe könne Latviä prezidentı şulay uq, britan premyer-ministrı Tony Blairnıñ da üzenä maxsus xat yazıp, Britaniäneñ anda Latviä qaraşın yaqlawın beldergänen xäbär itte. Xäzer inde prezident Freiberga başqa däwlät citäkçelären dä şuña öndi.

Audio, Vaira Vike-Freiberga

"Britan pozitsiäse monı bik tögäl itep, Latviä niçek kürä şulay bilgeli. İkençe dönya suğışınıñ betüe Yevropadağı törle illärgä törleçä tä''sir yasadı - şunı añlaw kiräk. Premyer-ministr Blair xatında bu açık itep äytelgän. Ägär dä Yevropanıñ başqa citäkçeläre dä şundıy qaraş beldersä, bu bezgä kiläçäkne yaxşıraq kürep, ütkän çor miflarınıñ boğawlarınnan arınıp alğa taba baruğa yardäm itär ide" di Latviä prezidentı. Anıñ fikerençä, Stalin cinayätläre Hitlernıqı tösle ber töstä xökem itelergä tieş. Vike-Freiberga şuşı süzlären Brüsseldä Yevropa komissiäse citäkçese Jose Manuel Barosso belän oçraşqannan soñ äytte. Barroso isä Latviä borçuların añlawı, häm berük waqıtta ul ilneñ Rusiä belän dä yaxşı mönäsäbätlärdä toruı kiräklege xaqında belderde.

Audio, Jose Barroso

"Bu Latviäneñ üz eşe, ul Yevropa Berlegeneñ bäysez äğzası, ämma Yevropa Komissiäse fikerençä, ike aradağı qayber mäs''älälärgä ğämäli yaqtan qaraw Latviäneñ dä, Rusiäneñ dä, barıbıznıñ da mänfäğätendä. Şuña da bez ike ile arasında çiklär turındağı kileşüne imzalawnı xuplıybız" di Komissiä räise Barroso. Latviäneñ, kürşe Estoniä kebek ük, Rusiä belän çiklären bilgelägän kileşüe yuq häm Mäskäw xäzer alarnı ciñü könen bilgelägännän soñ ikençe könne - 10-nçı mayda imzalawnı täqdim itä. Baltıyq buyı illäre monı, üzlären köçläp diärlek ciñü könendä qatnaştıruğa tiñli. Latviä prezidentı elegräk şäxsän Mäskäwgä baraçağın beldergän ide.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG