Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qırğızstanda bäysez mäğlümät çaraların ezärlekläw ğämälläre däwam itä


Qırğızstannan kilgän xäbärlärgä qarağanda, qırğız räsmiläre ildä bäysez mäglümät ağımın çikläwen däwam itä. Uzğan yäkşämbe ütkän saylawlar aldınnan bäysez internet säxifäläre häm başqa çaralar yabılğan ide. Saylawlarnıñ berençe turında perzident taraflı namzätlärneñ kübese ciñügä qaramastan, bäysez mäglümät çaraların qısu däwam itä tösle.

Qırğızstanda bäysez mäglümät çaraların tomalaw xästärlege yäkşämbe saylawlarına qädär ük başlandı. Fevralneñ 24endä Azatlıqnıñ qırğız telendäge tapşıruları urta dulqınnarda işetelmi başladı. 3 şähärdä, şul isäptän Bişkäk belän Oşta Azatlıq FM dulqınnarında älegä söyli.

Ğinwar ayında bäysez "Jany Ordo" gäzäte mäxkämädä ottırıp 700 dollar ştrafqa tartıldı. Prezident Askar Akaev üz süzendä torsa, ikençe gäzit, "Moya Stolitsa - Novosti" basması tağı da zurraq ştrafqa tartılaçaq.

Düşämbedä Bişkäktä ütkän mitingtan soñ "Ata-Yort" partiäse räistäşe Roza Otunbaeva bolay dide:

Audio (Roza Otunbaeva)

"Bişkäktä Azatlıq älegä işetelä. Ä menä Moya Stolitsa, ResPublika basmaları köçle basım astında. Prezident, tüzemlege çığıp, mäxkämägä birde. İl mäsälälären xäl itep tügel, ğailäsenä qağılğanğa. Menä şundıy ildä yäşibez."

ResPublika gäzite älegä çığuın däwam itä, ämmä premier-ministr Nikolay Tanaev möhärrir Zämirä Sadıqovağa cinäyät eşe belän yanıy. Bu gäzit Tanaevnıñ, oppozitsiäne yuq itügä bağışlanğan yäşeren oçraşu oyıştıruı turında yazıp çıqqan bulğan.

Fevralneñ 22sendä ike bäysez internet säxifäse "gazeta.kg" belän "kyrgyz.us" säxifäläre üzlärenä qarşı kimesetü kampaniäse başlanuın iğlan itte. İldän çittä yäşäwçe qullanuçılar bu säxifälärdän erotika häm bala pornografiäse täqdim itkän xatlar alğan. Monıñ artında kem torğanı älegä bilgesez. Säxifälär üzläre qatışı buluın kire qağa.

Moñarçı Qırğız mediası Üzäk Aziädä iñ ireklese sanala ide. Alternativ fiker beldergän çaralar äle dä bar anısı. Äytik, şul uq ResPublika gäzite berençe bitendä prezident Akaevnıñ xakimiättä niçä köne qalğanın sanap bara. Alay da, Oş qalasındağı Mäglümät çaraları üzäge citäkçese Ernis Mamırkanov süzlärençä:

Audio (Ernis Mamırkanov)

NC030140 "Xakimiät qayçandır bulğan süz ireklegen qısalarğa quıp ketergä tırışa. Üzbäkstan, Qazaxstan, Tacıqstanda bi çiklär inde küptän bulsa, Qırğızstanda yaña çiklär bilgeläw bara."

Şul uq şähärdäge bäysez säyäsät belgeçe Ğanicon Xolmatov süzlärençä, iqtisadi şartlar häm säyäsi basım arqasında mägümät çaralarına bäysez bulu qıyın:

Audio (Ğanicon Xolmatov)

"Jurnalistlar xökümät belän oppozitsiä arasında niçek yäşäp qala ala? Alarnıñ iqtisadi nigeze yuq, şuña ike yaqnıñ bersen saylarğa mäcbür. Urtada qalsa ike ut astına elägä."

Ernis Mamırkanov monıñ belän kileşä, xakimiätneñ medianı kontrol itü yulları küp, läkin ireklek tämen ber tatıp qarağan xalıq inde kiregä borılmayaçaq di ul:

Audio (Ernis Mamırkanov)

"Minemçä, bu yuqqa köç sarıf itü. İreklek tatığan jurnalistlar da, xalıq ta, xakimiät belän inde kileşmiäçäk. Cenne kire şeşägä quıp kertep bulmıy. Bügenge piketlar, yullarnı yabu, qarşılıq çaraları - xalıq süz ireklegeneñ bähäsen belä digän süz."

Sadıqkova da, Mamyrkanov ta, xäzer mäglümät taratu awır bulsa da, oppozitsiä bäysez mäglümät çaraların qısuğa qarşı protest ğämällären däwam itäçäk dip sanıy.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG