Accessibility links

Кайнар хәбәр

Kem alar yaña buın Çeçen komandirları, citäkçeläre ?


Çeçen köräşçeläre üterelgän Aslan Masxadovnıñ urnına Şaria Maxkämäseneñ yäş räise Abdul Xalim Sadulayevneñ bilgelängän buluın xäbär ittelär. Anı üz vaqıtında Masxadov üze saylap alğan bulğan. Küzätüçelär bu Çeçennär arasında yäşeräk, suğışçan häm dini xisläre köçle şäxeslärneñ citäkçe urınnarğa kilülären kürsätä digän fiker belderälär. Bu üzgäreş, Çeçnädäge konfliktın söyläşülär yulı belän xäl qılırğa tırışuçılar öçen problemma tudıra ala.

Çeçen citäkçese Masxadovnıñ üterelüe belän küpkenä Çeçennär öçen kiñ aftonomiä häm xätta bäysezlekkä omtılışnı çağıldırğan şäxes yuqqa çıqqan buldı. Näticädä Mäskäv belän söyläşergä teläge bulmağan suğışçanıraq citäkçelär xakimiätkä kilä. Masxadov taraftarları da, Basayevçılar da Abdul Xalim Sadulayev , Çeçnädä saylaular ütkärü mömkinlege tuğançıa qädäre vaqıtlı prezident vazıyfasın ütiäçäk dip belderdelär. Ul ällä tanılğan şäxes tügel. Läkin, Masxadovqa yaqın torğan bulırğa tieş. Çönki Masxadov üze yaqınça ike yıl elek, üzenä berär xäl bula qalsa, anı varisı dip saylağan bulğan. Läkin, ul monı cämağätçelekkä beldermägäne kebek, monıñ säbäben dä añlatmağan. Memorial Oyışmaınıñ Çeçnä mäsäläse buyınça belgeçe Oleg Orlov Sadulayev häm baqa küpkenä yäş çeçen komandirları tınıçlıq inisiativasın başlap cibärerlek aftoritetqa iä tügellär digän fikerdä.

Audio

"Masxadovnıñ bay ütkäne bar ide. Ul berençe Çeçnä suğışında suğıştı, ike suğış arasında prezident buldı. Ul Çeçnä tarixındağı iñ ğadel saylaularda barlıq çeçennär tarafınan saylandı. Sadulayev turında närsä äytergä bula. Anıñ mondıy ütkäne yuq."

Sadulayev häm başqa yäş buın komandirlar tagı ber yaq belän elekkelärdän ayırılıp toralar. Alar ütä dindar. Mäskäv Carnegie Üzägeneñ Tönyaq Kafkaz buyınça belgeçe Aleksey Malaşenko süzlärençä, yäş buın Çeçen citäkçeläre radikal İslamçılar häm alar Masxadovqa qarağanda Ğäräp islamçılarına yaqınıraq toralar. Sadulayevneñ vaqıtlı prezident postına bilgelänüe, xakimiätneñ suğışta çınıqqan yaña buınğa küçä baruın kürsätä.

Audio

"Alar suğışta üskän buın keşeläre. Min alarnıñ uqıy yaza belülären dä belmim. Belälärder dip ömet itäm. Läkin, alar niçek suğışırğa kiräklegen belälär. Suğış başlanğanda alar 15-16 yäşlärendä idelär."

Şuşı yäş keşelärneñ kemnege belenmi häm küzätüçelär dä isem äytergä telämilär. Malaşenkonıñ süzlärençä, tübäneräk däräcädäge başqa yäş çeçen komandirlarnıñ politik täcribäse Sadulaevnıqınan da azıraq. Läkin, alar ğömerläreneñ zur öleşen Russiä köçlärneä qarşı suğışıp ütkärdelär häm monı dävam itterü mäsälsäendä dä qararlılar kebek. Citäkçelektä buın üzgäreşe Çeçnä konfliktın tınıç yullar belän xäl qılunı qıyınlaştıra ala. Malaşenkodan sitat.

Audio

"Alar azaqqa qädäre suğışaçaqlar. Alar professional suğışçılar häm şuşı professional mucahidlärneñ Yaqın Könıçığıştağı , Ğıraqtağı vazğiätkä dä täsirläre bulır."

Sadulayevneñ citäkçelege närsä kiterer häm ul bu urınnı küpme vaqıt bilär digän soraularğa cavap birep bulmıy. Elekke prezidentlar Dudayev höm Masxadovta sovet ofitserlarınıñ psixologiäse bar ide. Şul säbäple, alar Kreml öçen yaraqlılarq partner bulırlar ide. Ä inde Sadulayev häm başqa yäş çeçen komandirları turında şuluq närsäne äytep bulmıy.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG