Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qırğızstandağı xalıq kütäreleşe: ul nindi yuldan kitä ala?


Qırğızstannıñ könyağı xalıq kütäreleşe kiçerä - atna azağı häm düşämbe Oş häm Cälälabad şähärlärendä distälägän meñ keşeneñ xakimiatkä qarşı mäydannarğa çığuı belän bilgelände. Alar prezident Aqayev idaräseneñ uzğan parlament saylawlarında xärämläşüen xökem itep, anıñ urınınnan kitüen taläp itä. Başta oppozitsiä belän söyläşülärne kire qaqqan räsmi xakimiat xäzer inde moña riza buluın belderä. Qırğızstannı alda nilär kötä?

Prezident Äskär Aqayev xakimiatneñ uzğan saylawlarda xärämläşüenä qarşı çıqqan xalıq Oş häm Cälälabad ölkälärendä uram cıyınnarı belän genä çiklänmäde, anda ölkä xakimiate häm eçke eşlär idaräse binaları yawlap alındı, tärtip saqlaw köçläre belän bäreleşlär bulıp aldı. Şuşı sürätlär küplärdä Qırğızstandağı xällärne dä küptän tügel Ukraina häm Gruziädä bulğan "göl" wä "äflisun" inqilablarına tiñläwgä etärde. Läkin alay da biredä ber zur üzençälek bar - xakimiatkä qarşı çığular Qırğızstanda nigezdä könyaqta ğına bara, başqala Bişkäk isä älegä näwrüzne bäyräm itä. Oppozitsiädäge "Yaña Bağıt" ("Yaña yünäleş") partiäse citäkçelärennän berse Moratbäk İmanaliev, başqalada wäzğiat tınıç, ämma anda da üzgäreşlär ixtiacı arta baraçaq dip belderä:

Audio, Moratbäk İmanaliev

"Könyaqtağı häm qayber tönyaq ölkälärdäge xällärdän ayırmalı bularaq Bişkäk, nigezdä, tınıç, läkin biredä dä soñğı 4 köndä cıyınnar bulıp tordı, anda könyaqtağı tösle şiğarlär kütärelde. Min, bu şulay däwam itär häm äwzemräk bula başlar dip uylıym" di qırğız oppozitiäse citäkçelärennän berse İmanaliev. Qarşılıq çaraların başqalağa da küçerü Qırğızstan oppozitiäseneñ töp maqsatı bulıp qalaçaq dip isäpli, misal öçen, Xalıqara Krizis törkemennän David Lewis.

Audio, David Lewis

"Mömkin ixtimal bulıp wäzğiatneñ kontrol''dän ıçqınuı qala. Älegä isä bar närsä dä, yä xakimiat, yä oppozitsiä kontrolendä qala birä kebek kürenä. İke yaq ta monı yuğalta başlasa, bu inde qurqınıçraq ixtimalnı arttıra. Bälki oppozitsiä xäzer iğtibar wä ğämällären Bişkäkkä borıp Aqayevnıñ urınınnan kitüenä basım yasıy başlar" digän faraz belderä David Lewis. Saylawlarda xärämläşülär öçen cawaplılıqnı qırğız oppozitsiäse turıdan-turı prezidentqa yağa häm çınnan da anıñ urınınnan kitüen taläp itä. İkençe yaqtan anıñ aldında xäzer, Aqayev yağı belän söyläşülär başlarğamı digän soraw tora. Prezident idaräse başlığınıñ urınbasarı Bolıt Yanujakov Aqayevnıñ qayber şartlar ütälgändä moña riza buluı xaqında "Azatlıq" radiosına bolay digän ide:

Audio, Bolıt Yanujakov

"Älbättä, prezident moña äzer, premyer-ministr da, anıñ berençe urınbasarı da. Härkem äzer. Ämma söyläşülär başlar öçen qayber şartlar buluı zarur. Ägär dä keşelär cimerä, ut törtä ikän, nindi söyläşülär bula ala? Bu ğämällär başta tuqtatılırğa tieş, annarı söyläşülär ütkärü mömkin bula ala" di Qırğızstan prezidentı idaräse wäkile Janujakov. Tik oppozitsiä xäzer, Aqayev belän söyläşülär öçen waqıt inde ütte digän fikergä kilep yata, "Ata Yort" partiäse citäkçese Roza Otunbayıva:

Audio, Roza Otunbayıva

"Yuq, bezdä prezident Aqayev belän oçraşu niäte yuq" dip belderä. Oppozitsiä citäkçeläre üzen yaqlawnıñ bar il buylap üsüen, uramdağı xalıq yağına xätta militsiä köçläreneñ dä çığuın xäbär itä. Yänä Roza Otunbayıva:

Audio, Roza Otunbayıva

"Kiçä Cälälabadta küpläp bezneñ yaqqa çığu buldı, militsiä köçläre, şul isäptän yuğarı däräcäle xezmätkärlär dä, kiemnären almaştırıp bezgä quşıldı, bezne yaqlaw citärlek" dip belderä qırğız oppozitsiäse citäkçese Roza Otunbayıva.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG