Accessibility links

Кайнар хәбәр

Mäskäw: «Tatarskiy mir» seminarı


Berniçä yıl elek oyışqan «Watanım» oyışması häm ul oyışmanıñ basma organı bulğan «Tatarskiy mir» ğazetası öçençe yıl inde Rusiädä tatar mäsäläsen tikşergän seminärlar ütkärep kilä. Bu seminärlarda Tatarstan, Başqortostan ğälimnäre belän berrättän isemnäre bilegele bulğan säyäsätçelär, Däwlät Duması deputatları, Rusiäneñ başqa ğalimnäre dä qatnaşa. 24 martta ütkärelgän seminärnıñ iseme “Rossiä milläte häm Rossiä etnosları” dip atalğan ide. Biredä dä Dağıstan, Başqortostan Rusiäneñ fännär akädemiäsennän ğalimnär qatnaştı. Läkin Tatarstannnan ber genä dä ğalim yuq ide. Bälki bu mäsälä Tatarstan ğälimnäre öçen qızıqlı bulmağandır digän fikerne äytergä bula. Läkin Tatarlarğa, Tatarstanğa qararta diskussiä şäkelendä ütkän oçraşuda höcümnär bulmadı tügel. Ä inde Rossiäne öyränü üzäge direktorı İğor' Çubays, bilgele Çubaysnıñ tuğanı, Rusiädäge milli respublikalar ğomümän milli töbäk büleneşlären Rusiäne tarqatırğa tırışqan çöy dip sanıy. Rusiäne öyränü üzäge direktorınnan şundıy fiker işetkäç nadanlıq menä qayda ul dip äytäse kilä.Çönki äle Rusiädä tabılğan iñ berençe basmalarda mäsälän “Powest vremennıx let» digän äsärdä Rusiädä ruslardan başqa ikençe millätlär barlığı xaqında turıdan turı äytelgän. Ul fikerlärgä qarşı Tatarstannıñ wäkälätle wäkile urınbasarı Almaz Fayzullin citdi añlatmalar belän cawap birde. Diskussiä aldınnan bu seminärnı oyıştırğan “Tatarskiy mir” ğazetası baş redaqtorı Vadim Çurbanov, bez ideologlar tügel, monda mäsälä säyäsi aksiä turında barmıy, barı tik tarixi prosess turında dip basım yasağan ide.. Läkin Çurbanov şulay dip äytsä dä, monıñ säyäsi zakaz bulğanlığı çığış yasawçılarnıñ süzlärendä açıq kürende. Mäsälän Däwlät Dumasınıñ millätlär komititetında ikençe çaqırırlışta eşläp kilgän Ruşan Konopyanova, bez millätlär mäsäläse buyınça Däwlät duması tikşerülärenä öç soraw belän çıqsaq ta, qanun bularaq ul täqdimnär ütmäde, barı tik parlament tıñlawlarında ğına qaraldı. Bez kütärgän qanun proyıqtı itep äzerlängän mäsälä milli azçılılk, xalıq xoquqları häm rus milläte xaqında ide dip belderde. Däwlät Duması tarafınnan millätlärgä bitaraflıq xaqında söylägän Ruşan Konopyanova, Rossiä milläte digän atamanı bik citdi säyäsi zaqaz dip sanıy. . “Rusiä milläte häm Rusiä etnosları” dip atalğan bu seminärda töp doqladnı Ramazan Abdulatıypov yasarğa tieş bulğan. Läkin ul üze kilmäde häm anıñ bulaçaq xisabı käğazdä genä taratıldı. Ul üzeneñ xisabın 21 ğasır proektı dip atağan. Anıñ yazmasında şundıy süzlär bar. “Rusiägä töbäklärne ereländerergä omtılğan, autonomiälärne berläştergän, respublikalarnı taratqan proektlar tügel, anıñ xalıqların cirlären ber itep tuplağan säyäsät kiräk, dip yaza ul. Şul uq waqıtta sotsial yaqtan tigez yäşämägän xalıqlar federätsiäneñ berdämlegenä berqayçan da ğarantiä birmäyäçäk dip yaza Ramazan Abdulatıypov. Üzeneñ yazmasında ul şulay uq «Russiä milläte» digän töşençäne sovet xalqı digän töşençä belän çağıştırıp, alar ikese ber närsä digän fikeren äytä. Bügenge sotsial tigezlek bulmağan ildä ber däwlät milläte tözügä ğälim Eduard Bağramov ta qarşı çıqtı. Töptän alğanda ul moña qarşı tügel, läkin bügenge ksndä Rusiä xalqı ber rusiä milläte bulıp citeşmägän dip sanıy ul. Äytkänemçä ğälimnär Başqortostannan da bar ide.. Ämir Yuldaşbayıv Başqortostan prezidentı administrasiäsendä bülek mödire bulıp eşli. Ul da kübräk başqortlar turında tügel, tatarlar turında söyläde. Häm teläsägez respublikalarnı yuq itä alalsız dide ul, läkin milli azçılıq dip atalğan xalıqnı qızıl kitapqa kergän üsemleklärne saqlağan kebek saqlarğa kiräk. Alarnıñ telen, mädäniäten üsterergä mömkinleklär birergä kiräk dide ul.. Mzszlzn Çiläbe, Tömän , Swerdlovskiy ölkäläreneñ härbersendä 200 meñ tatar yäşi, läkin alar öçen ber genä mäktäp tä yuq dide Ämir Yuldaşbayıv. Şulay itep, bu seminärdağı qayber çığışılar tıñlağannan soñ, “Tatarskiy mir” ğazetası Rusiä milläte digän yaña atamanı süz äyläneşenä, qanunğa kertep cibärer öçen cirlek äzerli başlağan digän näticä çığarırğa bula..

Näzifä Kärimova, Mäskäw
XS
SM
MD
LG