Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tizdän saylanırğa tieş yaña Rim papası aldında nindi burıçar toraçaq?


İnde äytelgänçä, märxüm Rim papası İoann Paul İkençene cirläw bu comğağa bilgelände, ämma anda äzerleklär şuşı matäm yolasına ğına tügel, anıñ warisın saylawğa da alıp barıla. İoann Paul İkençe katolik çirkäwe belän citäkçelekne şaqtıy qırıs alıp bardı, anıñ zamana taläplärenä qarşı toruı, dini dogmatlarnı saqlarğa tırışuı, çirkäwne zamançalaştıru omtılışların kire qağuı küplärdä qänäğätsezlek tä uyatıp tordı.

Bar dönya katolikları şimbä kiçen 84 yäşendä dönya quyğan papa İoann Paul İkençe ruxın iskä alıp doğalar qıla, anıñ belän xuşlaşu öçen Vaticanğa comğağa qädär 2 millionnan artıq keşe kiler dip kötelä. Ämma uy-fikerlär inde xäzer märxüm papanı cirläw tiräsendä genä tügel, ul 26 yıl citäklägän çirkäwne nindi kiläçäk kötä digän sorawğa taba da borıla. "Azatlıq" radiosı german teologı Wolfgang Klausnitzergä möräcäğät itep, katolik çirkäweneñ İoann Paul İkençe wafatınnan soñ nindi xäldä qaluı turında soraştı. Ul, yaña papa aldında, 1978-nçe yıl belän çağıştırğanda, bötenläy yaña wäzğiat tora dip belderä.

Audio, Wolfgang Klausnitzer

"Märxüm papa saylanğan 1978-nçe yıldan soñ bötenläy başqa säyäsi çınbarlıq xäzer. Ul çaqta bu Könbatış belän Könçığış arasındağı xällär, Könçığıştağı kommunizm ide, ä xäzer isä başqa qarşılıqlar häm başqa yanawlar. Beräw monı Tönyaq belän Könyaq arasındağı büleneş dip atıy, ikençeläre, dönyadağı başqa dinnär, misal öçen, islam belän mönäsäbätlär östenlek aldı dip isäpli" di yaña papa aldında torğan çınbarlıq turında Klausnitzer. Anıñ fikerençä, şul yaqınça 30 yıl eçendä katolik çirkäweneñ tartım üzäge Yevropa häm Tönyaq Amerikadan inde "öçençe dönya"ğa küçkän.

Audio, Wolfgang Klausnitzer

"Katoliklarnıñ 48-läp protsentı bügenge köndä Latin Amerikasında yäşi, bu tuu däräcäsenä, xalıq üseşenä bäyle, monıñ şulay bulası äle papa Paul Altınçı çorında uq sizlä ide" di Klausnitzer. Papa itep saylanğançı kardinal Karl Wojtyla iseme belän tanılğan İoann Paul İkençe, soñğı 400 yıl eçendä italian bulmağan berençe slav papası ide. Küpçelek katoliklarnıñ xäzer könyaqta yäşäwe säbäple yaña papanıñ da annan buluın taläp itkän tawışlar köçäyä. İoann Pavel İkençe urınına däğwa itärlek kardinallar arasında Latin Amerikası häm Afrikadan çıqqannarı şaqtıy. Läkin alarnı şuşı geografiä genä tügel, ä dini tormışta ifrat ta qadimi qaraşlarda buluı da ayırıp tora. İndustrial'' illärdän çıqqan kardinallar isä, papanı nigezdä bersüzsez yaqlasa da, anıñ, misal öçen, balağa uzmaw çaralarına qarşı çığuın, xatın-qızlarğa qarata iske qaraşlarda toruın tänqitläp kilde. Bu mäs''älädä katolik çirkäwe inde ikegä bülengän xäldä diärgä mömkin, häm yaña papağa, beryaqtan çirkäw täğlimatı, ä ikençe yaqtan, zamana, fän häm texnologiä tudırğan yanawlar arasınnan nindider ber urta yul tabarğa kiräk bulaçaq. Katolik çirkäwe, başqa çirkäwlär kebek ük, kürengänçä alay uq berdäm häm berböten tügel, häm papa şul törle qarşılıqlar östendä torırğa mäcbür bulğan ber simvolik citäkçe ul, di inde telgä alınğan german teologı Wolfgang Klausnitzer.

Audio, Wolfgang Klausnitzer

"Soñğı ike yözyıllıqta, 19-nçı häm 20-nçe ğasırlarda papa nominal'' ber citäkçegä äylänä bara. Ul uñışqa barı tik, Rimnän üzäkläşterelgän ısullar belän idarä itep tügel, ä dini iman ürnäge bularaq qına ireşä ala, başqaça anı uñışsızlıq kötä" di Wolfgang Klausnitzer. Yaña papanı saylaw eşe Vaticanda İoann Paul İkençene cirläwdän soñ başlanaçaq.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG