Accessibility links

Кайнар хәбәр

Quşma Ştatlar Ukrainağa NATO häm Dönya Säwdä Oyışmasına kerüdä yardäm wäğdä itä


Ukraina prezidentı Viktor Yuçenkonıñ amerikan säfäre däwam itä, ul prezident George Bush belän inde oçraştı häm xäzer anı vitse-prezident Dick Cheney, saqlanu ministrı Donald Rumsfeld häm däwlät sekretare Condoleezza Rice belän söyläşülär kötä. Çärşämbedä ul Kongressnıñ ike palatası qarşında da çığış yasayaçaq. Şul mäğlüm, mondıy şäräf ğädättä Quşma Ştatlarnıñ iñ yaqın berektäşlärenä genä birelä. Kiev Washington belän çınnan da tığız mönäsäbätlär urnaştırırğa telime?

Uzğan ayda Kiev üzeneñ Ğiraqtağı ğäskärlären közgä çığarıp beteräçägen iğlan itkäç, bu Washingtonnıñ küñelen qırğan ber närsä bulğan ide. Läkin Ukrainanıñ Amerika Quşma Ştatları belän mönäsäbätläre inde yañadan yaxşırıp kilä kebek - ilneñ yaña prezidentı Viktor Yuçenko räsmi säfär belän bu könnärdä Washingtonda häm ul anda Quşma Ştatlarnıñ iñ yuğarı citäkçeläre belän oçraşa. Elekke ukrain prezidentı Kuçmağa, Ğiraqqa ğäskärlär cibärü qararın näq menä ul qabul itsä dä, andıy märtäbä kürsätelmägän ide. Economist Intelligence Unit üzägendä eşläwçe Stuart Hensel Kuçmağa şundıy mönäsäbät buluın bolay añlata:

Audio, Stuart Hensel

"Qayçan da bulsa Aq yortqa çaqırılu öçen Kuçmanıñ pozitsiäse alay köçle tügel ide, tiräsendä çığıp torğan törle cäncallar sürätendä Ğiraqqa ukrain ğäskärlären cibärü dä George Bushqa anı Washingtonğa çaqıru öçen citärlek nigez birmäde" di Stuart Hensel. Kuçma Ğiraqqa 1600 ukrain ğäskärien cibärgän ide, läkin soñraq, äle 2000-nçe yılda Kiev Saddam xökümätenä radar sisteması satqan bulğan digän süzlär çıqtı. Şuşı bozılğan aralarnı caylaw häm mönäsäbätlärne torğızu eşenä Ukraina citäkçelegeneñ almaşınuı häm anıñ Könbatışqa taba borıluı ğına yardäm itä aldı dip isäpli Hensel. Washingtondağı söyläşülärdä Bush Viktor Yuçenkoğa Ukrainanı Könbatışqa tağın da yaqınaytunı wäğdä itte. Misal öçen, ul Kievtäge xäzerge xakimiatneñ ilne NATO-ğa häm Dönya Säwdä Oyışmasına quşu tırışlığın yaqlap çıqtı häm äle sovetlar çorında kertelgän, qayber respublikalarğa qarata haman da ğämäldä bulğan Jackson-Vanik säwdä çikläwlären beterüne wäğdä itte. Şuşı yaqınayu işarälärenä qaramastan qayber belgeçlär alay da, Quşma Ştatlar belän Ukraina arasında bik tığız mönäsäbätlärneñ inde yaqın kiläçäktä ük urnaştırıluın farazlaw älegä irtäräk dip uylıy. Kievtäge Mogilev akademiäse professorı İgor Losev, älegä barı tik Ukraina ğına üzeneñ yaqınayu telägen belderde, qalğanı inde Washingtonnıñ konkret ğämällärenä, birgän wäğdälären ütäwenä bäyle bulaçaq dip isäpli:

Audio, İgor Losev

"Amerika Quşma Ştatları kürgän ğämällär älegä çağıştırmaça tıynaq, Jackson-Vanik çikläwe Ukrainağa qarata ğämäldän çığarılırmı, qarap-qararbız. Häm Ukraina bazar iqtisadlı il bularaq tanılıp, Quşma Ştatlar aña Dönya Säwdä Oyışmasına kerergä yardäm itärme, monısın da qarap-qararğa kiräk bulaçaq" di professor Losev. Ul şulay uq, Kievneñ Washington belän tığız mönäsäbätlär urnaştıruı Quşma Ştatlarnıñ Rusiä belän aralarına zian kiterä ala dip kisätä. Anıñ fikerençä, Mäskäw belän salqınayuğa barmas öçen Washington Kiev aldında alğan yöklämälären ütämäskä dä buldıra ala.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG