Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraqta radikal şiği citäkçe Moqtada äs-Sadr säyäsi säxnägä qayttı


Ğiraqtağı totrıqsızlıq häm çit il ğäskärlären kitergä çaqırğan taläplär köçäygän sürättä radikal şiği citäkçe Moqtada äs-Sadr yänä säyäsi säxnägä qayttı. Uzğan atnada anıñ distälägän meñ tarafdarı Bağdata amerikan xärbiläreneñ kitüen taläp itep demonstratsiä ütkärde. 2003tä amerikan ğäskärläre Ğiraqqa basıp kergännän birle bu iñ zur namayış buldı. Parlament saylawlarına baykot belderep, milli mäclestä urın almasa da, äs-Sadrnıñ xäräkäte şaqtıy zur köçkä iä. Küplär fikerençä, anıñ äl-Mähdi armiäse äle dä qoralsızlandırılmağan.

Amerikan räsmiläre Ğiraqtan ğäskär çığaru waqıtın iğlan itergä aşıqmıy. Ğiraq xökümäte dä alarnı bu mäsälädä aşıqtırmıy. Ul arada xalıqta okkupatsiägä rizasızlıq köçäyä. Londondağı iqtisad mäktäbendä Ğiraq belgeçe Yahia Said süzlärençä, şuşı wazğiätne äs-Sadr, küräseñ, kiläse saylawlarnı küzdä totıp, bik osta faydalana:

Audio (Yahia Said)

"Fiker beleşülärgä qarağanda, xalıqnıñ 50-60 protsentı çit il ğäskärläreneñ mömkin qädär tizräk kitüen teli. Alar bu mäsälädä xökümättän ğämäl kötä."

Äs-Sadr xäräkäte parlament saylawlarına baykot beldersä dä anıñ Milli mäclestä ike distäläp tarafdarı bar. Şularnıñ berse, Salam äl-Maliqi äs-Sadr taläplären mäcleskä citkerde: çit il ğäskärlären çığaru, Saddamğa xökemne tizäytü, amerikan törmälärennän ğiraqlılarnı azat itü.

Mäclestä urını bulmasa da, äs-Sadr xäräkäte şaqtıy zur köçkä iä dip sanala. Bu köç küpmeder däräcädä anıñ äl-Mähdi armiäsenä nigezlänä:

Audio (Yahia Said)

"Qızğanıçqa qarşı Ğiraqta berkem dä qoralsızlandırılmadı. Bu säyäsätçelär xärbi köçlären maxsus räweştä äzerlektä tota. Wazğiät alar telägän yaqqa borılmasa, iminlek öçen."

Xäyer, äs-Sadrnıñ köçenä şik belderüçelär dä bar. Jane''s mäğlümät törkeme möxärrire David Hartwell süzlärençä, amerikan ğäskärlären kitergä çaqıru bügen ul qädäre radikal fiker tügel, mäclestäge küp kenä firqälär dä şunı taläp itä:

Audio (David Hartwell)

"Mäclestäge firqälär äs-Sadr fikerläreneñ kübese belän kileşer ide. Minemçä äs-Sadr üzenä yaqınnarnı häm Äs-Sadr bistäsendäge küplärne berläşterä ala."

Amerikan ğäskärlären kitergä çaqırğan taläplär köçäysä dä, bu tiz arada ğına bulmas sıman. Şuşı atnada Bağdadta bulıp kitkän Pentagon başlığı Donald Rumsfeld Ğiraqtağı 140 meñ xärbine qaya da bulsa küçerü planı älegä yuq, ğäskär çığaru Ğiraqnıñ iminlek köçläreneñ äzerlegenä bäyle dide. Ğiraq citäkçeläre älegä bu köçlär cawaplılıqnı üz östenä alırğa äzer tügel di. David Hartwell da, ğisyan kimemi torıp, amerikannar Ğiraqtan kitmäs dip sanıy:

Audio (David Hartwell)

"Bu ğisyan, üzläre äytmeşli, kontrol astına quyılmıy torıp, hiçyuğı, Ğiraq köçläre xäl iterlek däräcägä töşmi torıp, alar annan kitergä telämäs."

Soñğı berniçä köndä genä Ğiraqta bulğan höcümnärdä 30dan artıq keşe häläq buldı. Atankiç Bağdadta ike intihar höcüm näticäsendä kimendä 15 keşe ülde. Bu häcüm öçen cawaplılıqnı Äbü Musab äl-Zarqawi törkeme üz östenä aldı.

Belgeçlär fikerençä, amerikan xärbiläre Ğiraqtan kitkän oçraqta anda watandaşlar suğışı qabınasın Ğiraq säyäsmännäre üzläre dä yaxşı añlıy.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG