Accessibility links

Кайнар хәбәр

Matbuğat: Basklar ilendäge saylawlar häm anda millätçelärneñ uñışı


Bügenge matbuğat küzätüe İspaniäneñ Bask ilendä uzğan saylawlar turında, xörmätle tıñlawçılar. Mäğlüm ki, şuşı töbäk Madridtağı üzäk xökümät öçen zur ber problema bulıp tora - anda İspaniädän bäysezlek alu niäte bik köçle. Şuña kürä dä yäkşämbedä Basklar ilendä uzğan saylawlarğa iğtibar zur buldı, bu xaqta ispan mäğlümat çaraları ğına tügel, dönyadağı başqa basmalar da yazıp çıqtı.

Mul İspaniäneñ ber öleşe bulıp yäşäwgä qarağanda, bäysezlek alunı östenräk sanağan Basklar ile, andağı täräqqiat tatar-başqort tıñlawçılarında zur qızıqsınu uyatırlıq. İspan mädäniate häm tele tirälegendä üz milli üzençälegen saqlap qalu ölkäsendä basklar çınnan da Yevropanıñ başqa xalıqları belän çağıştırğanda ayırım urın alıp tora. Şul säbäpleder, dönya mäğlümat çaraları da Basklar ilendäge xällärne daimi yaqtırtıp kilä. Uzğan yäkşämbedä anda 75 urınlı cirle parlament öçen saylawlar uzdı. Moña qädär xakimiattä urtalıqnı totqan bask millätçeläre tora ide, soñğı tawış birüdä dä alar ciñde, ämma bu yulı alarnıñ deputatları parlamentta azraq - elekke 33 urınına 29 ğına bulaçaq. Kötelmägän uñışqa Bask ileneñ kompartiäse ireşte, ul barlığı 8 deputat ütkärä aldı. Britaniäneñ "Guardian" basması yazuınça, bask kommunistları turıdan-turı bäysezlekne yaqlıy, anıñ öçen tawış birügä bask ütä-millätçeläreneñ "Batasuna" partiäse çaqırğan ide. "Batasuna" üze isä, bäysezlekkä terror alımnarın qullanıp ireşüne yaqlağan ETA törkemeneñ säyäsi qanatı bularaq sanalu säbäple elegräk tıyıldı häm xäzerge saylawlarda qatnaşmadı. Şulay itep anıñ öçen birelgän tawışlar radikal'' kommunistlarğa kitte. "Guardian" bask kommunistları nämzäte Maite Aranburunıñ "äle saylawlarğa äzerlek barışında uq bez üzebezneñ kötelmägän uñışqa ireşäçägebezne äytkän idek häm xäzer menä üzegez dä şunı küräsez" digän süzlären kiterä. "Batasuna" wäkilläre monı Basklar ileneñ üzbilgelänüe öçen yaña mömkinlek tuu dip atıy, läkin ikençe yaqtan urtalıqtağı millätçelär öçen bu caysız ber mizgel. Alar İspaniädän kiñräk üzidarä alu, İspaniä belän "urtaq suverenlıq"qa ireşü planın äzerlägän ide, xäzer anı ğämälgä quyu qatlawlanaçaq, çönki alarnıñ deputatları azraq bulaçaq. Urtalıqtağı millätçelär bäysezlek mäs''äläsendä kommunistlar kebek ütä millätçelär belän xezmättäşlek itü aldında qala ala, soñğıları isä "urtaq suverenlıq" planı citärlek däräcädä radikal'' tügel dip belderä. Şuña kürä dä, "Wall Street Journal" basması bask saylawların andağı urtalıq millätçeläre öçen ciñelü dip bäyäli. "Alarnıñ citäkçese, Basklar ileneñ xäzerge prezidentı Juan Jose İbarretxe üz planın ğämälgä quyu ölkäsendä Madridtağı üzäk xökümät belän ayaq teräp söyläşü öçen cirle parlamentta küpçelekne yawlarğa telägän ide, tawış birü näticäläre şuşı plan öçen ciñelü bulıp tora" dip yaza "Wall Street Journal". İspan parlamentı bask xökümäteneñ "urtaq suverenlıq" planın uzğan sintäbrdä inde ber kire qaqqan ide. Anda basklarnıñ möstäqil mäxkämä sistemasın qoruı, Basklar ileneñ xalıqara oyışmalarda, misal öçen, Yevropa Berlegendä İspaniädän ayırım wäkillek itüe, häm iñ möhime, bu töbäkneñ İspaniädän ayırıla aluı qaralğan. Ä İspaniä konstitutsiäse isä monı turıdan-turı tıya.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG