Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yekaterinburdağı “Saf çişmä”gä öç yäş


Bu könnärdä Yekaterinburg şähärendä çığıp kilüçe “Saf çişmä” isemle tatar gazetası çığarıla başlawğa öç yıl tulu köne bilgeläp ütelde. Milli Media-Xolding qarşında eşlängän bu aylıq gazeta Sverdlov ölkäsendä Böyek Watan suğışınnan soñ çığarılğan milli gazetalar arasında iñ daimi bularaq bilgele. Anı biredä yäşäwçe tatarlar zarığıp kötep alalar. Qızğanıçqa qarşı, yışraq çığaru öçen matdi mömkinçelek citenkeräp betmi. Gazeta Milli Media-Xoldingnı ğämälgä quyuçı igelekle tatar yegetläreneñ berse Rinat Sadriev başlanğıçı belän, tatar eşmäkärläre aqçasına bastırıla. Eçtälege yağınnan bik bay, uqırğa qızıqlı “Saf çişmä” baş möxärrir Miñsılu xanım İjguzinanıñ icadi tırışlığı belän tözelä. Barlıq ğailäsen dä eşkä cigärgä ölgergän Miñsılu xanım – ire Röstäm äfände fotokorrespondent wazifaların başqara, qızı Nazlığöl rässam rolen üti, ulı Rämil komp'yuterda moğcizalar yasıy. Milli canlı bu ğailä öy şartlarında änä şulay itep xalıqqa menä öç yıl inde xezmät itä.

Milli Media-Xolding başqarğan tağın ber igelekle ğämällärneñ berse – “Sälätle balalar” proyektı da belgeçlege buyınça pedagog bulğan Miñsılu xanım östendä. Balalarnı tuplaw, ay sayın oçraşular ütkärü, här oçraşunı qızıqlı itep oyıştıruda Miñsıluğa qızı Nazlığöl bik nıq yärdäm kürsätä. Şunı da äytep ütmi bulmıy, “Sälätle balalar” proyektına da inde ike yıl tuldı. Gazetanıñ tuğan köne belän proyektnıñ ike yıllığın bergä turı kiterep, bik zurlap ütkärdelär. Zalğa bik küp itep qunaqlar cıyıldı. “Sälätle balalar” stipendiäse lawreatları, ata-analardan tış, biregä Böyek Watan suğışı veterannarı, kiñ cämäğätçelek wäkilläre çaqırılğan ide. Şunısı quanıçlı, ölkäneñ törle poçmaqlarınnan, yıraq dip tormıyça, “Saf çişmä” gazetasınıñ ştattan tış xäbärçeläre kilgännär häm gazeta uquçılar da küp itep cıyılğannar. Ä inde sälätle tatar balaları belän här oçraşuğa çaqırıla torğan kürenekle millättäşlärebez isemlegendä bu yulı Rusiäneñ atqazanğan artistı, Ural däwlät konservatoriäse rektorı Şäwkät äfände Ämirov buldı.

Kiçä bik cılı, küñelle atmosferada uzdı. Milli Media-Xoldignı ğämälgä quyuçı eşmäkärlär iñ berençe olı xörmät belän suğışta qatnaşqan millättäşlärebezne alda torğan böyek bäyräm belän täbriklädelär, alarğa büläklär tapşırdılar. Veterannar üzläreneñ çığışlarında igelekle eşläre öçen bu tatar yegetlärenä räxmät äyttelär, alar tiräsenä tuplanğan yäş almaşnıñ layıqlı bulıp üsülärenä ışanıç belderdelär. Balalarğa çirattağı stipendiä tapşırıldı. Şäwkät Ämirovnıñ bik ütemle çığışın balalar ğına tügel, olılar da bik qızıqsınıp tıñladılar. Söyläwçelär arasında cırlar, iyüllär belän çığış yasağan balalar konsertına tağın da yäm östäp, Şäwkät abıyları mandolinada tatar xalıq köylärenä tezmä uynadı. Tağın da quanıçlısı şul buldı, Şäwkät äfände kiläçäktä mondıy kiçälärne konservatoriä binasında uzdırunı ğädätkä kertergä çaqırdı. “Saf çişmä” gazetası redaksiäse ştattan tış xäbärçelärgä maxsus büläklär dä äzerlägän ide. Kiçä çäy östäle yanında, küñelle äñgämä belän tämamlandı.

Bu könnärdä Yekaterinburg şähärendä “Tatar ile” gazetasınıñ baş möxärrire Şamil Şämsi ulı Xammatov bulıp kitte. Ul Tatarstannıñ Uraldağı daimi wäkillege binasında cämäğätçelek wäkilläre häm tatar jurnalistları belän oçraştı. Ural yaqlarına kilep çığu maqsatın Şamil äfände “qorama yurğan” kebek törle bizäklärgä bay bulğan tatar mäğlümat kiñlegen berläşterü dip atadı. Tügäräk östäl yanında tatar massaküläm mäğlumat çaraları, bigräk tä daimi matbuğat problemaları, däwlät külämendäge milli säyäsät turında bik canlı söyläşü bardı. Ser tügel, soñğı yıllarda gazeta-jurnallarğa yazıluçılar sanı bermä-ber kimede. Çit töbäklärdä yäşäwçe tatarlarnıñ kübese yazılmıy da başladı. Monıñ säbäbe xalıqnıñ matdi xälendä genä tügel. Qayber matbuğatqa yazılu xaqı, kem äytmeşli, şalqan bäyäse genä bit. Eş tiränräk tora. Qızğanıçqa qarşı, tatarça uqi belä torğan tatarlarnıñ yäşe olığaya. Yäşlärneñ uqı belgännäre dä artıq qızıqsınmıy.

Süz, şulay itep, mäktäplärdä tuğan telne uqıtu, tatar mäktäpläre buldıru problemasına kerep kitte. Qızğanıç ki, tatar tele kuxnya tele däräcäsenä genä qalıp bara. Bigräk tä çit töbäklärdä yäşäwçe tatarlar tuğan teldä öydä yäisä duslar cıyılğanda ğına aralaşalar bit. Şuña kürä ata-analar balaların tuğan teldä uqıtunı kiräksenmilär. Yuğarı belem alu, annan soñ eşkä kergäç tä, aralaşu räsmi teldä, yäğni däwlät tele - rus telendä bara. Milli üzañnı üzgärtü bik qıyın älegä. Tatarça uqı belä torğan tatarlarnıñ matbuğatqa bulğan ixtıäcın töbäklärdä 1500-2000 tiraj belän çığarıla torğan aylıq gazetalar qänäğätländerä alamı? Şamil äfände fikerençä, urındağı, tar cirlektä yaqtırtılğan problemalar ğına gazetanı populyarlaştıra almıy. Mä’sälägä kiñräk qararğa kiräk. Tatar mäğlümat kiñlegen totaştıru, berläşterüne Şamil äfände “Tatar ile” gazetası eçendä här töbäk öçen ayırım bit çığarıp, gazetanı ilneñ böten töbäklärenä taratuda kürä. Yekaterinburgqa kiler aldınnan ul bu söyläşülärne Kurgan jurnalistları belän alıp barğan. Ul alda tağın Çiläbe jurnalistları belän oçraşaçağın äytep uzdı. Tatar matbuğatın saqlap qalu, çınlap ta, tatarlarnıñ üz qulında. Ägär dä Şamil Şämsiewiç täqdim itkän eşne oyıştırıp bulsa, bu alğa taba bik zur adım bulır ide.
XS
SM
MD
LG