Accessibility links

Кайнар хәбәр

Sovetlar Berlege tarqaluın Vladimir Putin "hälakät" dip bäyäli, ni öçen?


Şuşı säfäreneñ maqsatı itep Vladimir Putin Rusiäneñ Yaqın Könçığıştağı tä''siren arttırunı da quya, anda ul Mäskäwneñ sovetlar çorındağı rolen qaytarırğa teli. Sovetlar Berlege zamannarın sağınu bu ölkädä genä tügel, Rusiä prezidentınıñ berniçä kön elek iğlan itkän yıllıq yullamasında da sizelde. Anda ul küplärne ğäcäpländerep, Sovetlar Berlegeneñ tarqaluı 20-nçe yözyıllıqnıñ iñ zur geosäyäsi hälakäte buldı dip beldergän ide.

Vladimir Putinneñ bıyılğı yullamasında belgeçlär şaqtıy qızıqlı häm küpmeder däräcädä xätta radikal'' qaraşlar da kürde. Misal öçen, xakimiatkä kilgännän birle däwlät idaräsen nığıtunı töp maqsatı itep quyğan prezidentnıñ cämğiat tormışında däwlät totqan urınnı kimetergä kiräk dip belderüen berkem dä kötmäde. Yäisä, anıñ ildäge ğomumdäwlät telekanalları eşen xökümät tügel, ä cämäğätçelek wäkilläre tikşerep torırğa tieş diüe dä kötelmägän ide. Berük waqıtta Putin başqa törle süzlär dä äytte:

Audio, Vladimir Putin

"Sovetlar Berlegeneñ cimerelüe uzğan ğasırnıñ iñ zur geosäyäsi hälakäte buldı, ä Rusiä xalqı öçen isä bu tämam ber faciğä ide - distälärçä million ildäşlärebez Rusiä çitendä qaldı. Tarqalu zäxmäte xätta Rusiäneñ üzenä dä cäyelde" dip beldergän ide Vladimir Putin üzeneñ bıyılğı yullamasında. Anıñ şuşı süzläre ildän çittä Sovetlarnıñ tarqaluı üzeneñ dähşätlege yağınnan İkençe Dönya suğışı kebek çın hälakätlärne dä uzıp kitte meni soñ digän bäxäs uyattı. Qayberäwlär, cimerelüenä qarağanda, Sovetlarnıñ barlıqqa kilüe 20-nçı ğasırnıñ çın mäğnäsendäge hälakäte ide dip belderde. Rusiäneñ üzendä isä Putinneñ şuşı süzläre andıy qarşılıqlı fikerlär uyatıp tormadı, anda anı bitaraflıq, xätta kileşü, rizalaşu belän qabul ittelär. Mäskäwdäge Global''läşüne tikşerü institutı mödire Boris Kagartlitski, misal öçen, Rusiä prezidentı belän kileşä:

Audio, Boris Kagarlitski

"Çınnan da, Rusiä xaqınıñ zur küpçelege öçen Sovetlar Berlegeneñ tarqaluı şäxsi ber hälakät buldı. Näq şulay dip Taciqstandağı keşelärneñ küpçelege, Üzbäkstandağı şaqtıy ğına xalıq, Ukrainadağılar xaqında äytergä mömkin. Ğailär bülende, keşelärneñ ğömerläre tar-mar kilde, yäşäw standartları yuqqa çıqtı, keşeçelek, ğädellek, ireklek ölkäsendäge minimal'' standartlarğa da iğtibar itmi başladılar" dip añlata keşelärneñ Sovetlar Berlege tarqaluın tiskäre bäyäläwen Boris Kagarlitski. Mäskäwdäge Carnegie üzäge xezmätkäre Nikolay Petrov fikerençä, Putinneñ yuğarıda kiterelgän süzläre anıñ şäxsi sağışların da çağıldıra - sovetlar çorında uñışlı ğına KGB-da eşlägän Vladimir Putin ilneñ tarqaluın üz karyerasına çik quyğan waqiğägä tiñli. Berük waqıtta Sovetlar berlege tarqaluın şulay bäyälägän süzläre belän Rusiä prezidentı, Ciñüneñ 60 yıllığı aldınnan ilneñ olı yäştäge buını häm suğış veterannarına da möräcäğät itä. Federal'' xökümätneñ ğinwarda başlağan aqçalaştıru reforması berençe çiratta alarnıñ xälen naçarayttı, häm bu alarda sovetlar çorın sağınunı tağın da arttırdı ğına. Nikolay Petrov:

Audio, Nikolay Petrov

Nikolay Petrov şulay uq, Putin soñğı aralarda elekke sovet respublikarında uzğan xakimiat almaşınuları uñayınnan da borçılu belderä, elek ber ildä bulğan, şaqtıy ğına urıstelle xalıq yäşägän cirlärneñ başqa taraflarğa qarawın bik awır kiçerä dip isäpli. Sovetlar Berlegen sağınu şuşı soñğı üzgäreşlärgä mönäsäbätne çağıldıra ala.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG