Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yevropa Berlegendä Mäskäwdän sovet çorı zalimiaten tanu taläpläre arta


Mäskäwneñ İkençe dönya suğışı näticäläre turında Baltiq buyı illäre häm Pol''şa belän alıp barğan bäxäsenä Yevropa Berlege citäkçelege dä quşılası itte. Yevropa Berlege komissiäse räiseneñ urınbasarı Guenter Verheugen, ägär dä Rusiä Yevropa belän dustanä mönäsäbätlär urnaştırırğa teli ikän, ul 50 yıllıq sovet xakimiateneñ Baltiq buyı illärenä nindi zalimiat alıp kilüen tanırğa tieş dip belderde. Anıñ süzlärençä, 1945-nçe yıl alarğa ireklek tügel, ä distä yıllarğa suzılğan diktatorlıq alıp kilde.

Maynıñ 10-ında, yäğni Mäskäwdä zurlap Ciñü bäyrämen ütkärügä Rusiä wä Yevropa Berlege citäkçeläreneñ çirattağı yuğarı däräcäle oçraşuı uzaçaq häm Verheugen üzeneñ şuşı qaraşın anda da belderergä cıyınuın äytä. Säfär belän Estoniägä kilep ul düşämbedä Tallinnda, Rusiä Yevropa Berlege illäre belän ut-kürşe mönäsäbätlär urnaştırıluın teli ikän, ul Sovetlar Berlegeneñ Baltiq buyı illären basıp aluın tanırğa tieş dip belderde. Verheugen şulay uq, Yevropa Berlege üzeneñ Rusiä belän araların xaqiqätkä nigezlärgä teli, ä xaqiqät şul ki, İkençe dönya suğışınıñ tämamlanuı Baltiq buyı illäre öçen ikençe ber diktatorlıq urnaşu, keşe xoquqların bozu, demokratiä häm üzbilgelänüne kire qağu kebek zalim küreneşlärgä kiterde dip äytte. Sişämbedä Yevropa komissiäse alay da, älege mäs''äläneñ bik cetrekle buluın iskä alıp bulsa kiräk, Verheugen belderüennän çitläşergä tırıştı. Tışqı mönäsäbätlär öçen cawaplı komissar Benita Ferrero-Waldnernıñ matbuğat wäkile Emma Udwin, Yevropa Berlege ütkängä tügel, kübräk kiläçäkkä qararğa tieş dide:

Audio, Emma Udwin

"Rusiä belän summit aldınnan bez töp iğtibarnı aldağı yıllarnıñ mönäsäbätläre kön tärtibenä birergä tieşbez, töp maqsat bezneñ şul. Bu, älbättä, başqalarnıñ äytkän süzlären yuqqa çığarunı añlatmıy, ämma tışqı eşlär komissarınıñ töp maqsatı kiläçäkkä qaraw" dip añlata Yevropa Berlegeneñ Rusiä belän mönäsäbätlärendäge östenlekne Emma Udwin. Komissiä räise Jose Manuel Barrosonıñ matbuğat wäkile dä, anıñ da näq şundıy uq qaraşta toruın äytä. Ul arada Rusiäneñ sovet xakimiate qılğan ğämällärne tanuı kiräklege turında şulay uq düşämbedä Tallinnda bulğan Daniä premyer-ministrı Anders Fogh Rasmussen da belderde. Berük waqıtta ul, şul çordağı zalimiat öçen Mäkäwdäge xäzerge xökümät ğäyeple tügel dip tä östäde. Elek Estoniäneñ tışqı eşlär ministrı bulğan, xäzer Yevropa Parlamentında tışqı eşlär komitetında eşlägän Toomas Hendrik-İlves Verheugen häm Rasmussen taläplären xuplap çıqtı.

Audio, Toomas Hendrik-İlves

"Yevropa Berlegeneñ Rusiä belän mönäsäbätläre yalğanğa qorıla ikän, alarnı kiläçäktä naçarayu ğına kötä. Häm xaqiqätne bastıruğa nigezlängän şuşı qaraş soñraq Yevropa Berlegeneñ üzenä dä zian kiterä ala, çönki bu anıñ üz eçendäge mönäsäbätlärne bozaçaq" dip isäpli Yevroparlament deputatı Hendrik-İlves. Baltiq buyı illäre tarixi xaqiqätne tanunı Mäskäwdän inde küptännän taläp itä. Rusiä citäkçelege monı kire qağıp kilä, şul säbäple Estoniä häm Litva prezidentları 9-nçı mayda Ciñü könen bilgeläw öçen Mäskäwgä barudan baş tarttı.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG