Stalin çorında öç keşegä ber urında tuplanırğa yaramağanlığı ser tügel. Berär etlek uylıylar bolşevistik xökümätkä bolar diep, alarnı bik tiz aqılğa utırtqannar. Ä menä bu xällär xäzer buluı mömkinme? Äkiät satma diärgä aşıqmasqa ide. Sişämbedä Qazan urtasında, “Pora” dip atalğan Bötenrusiä yäşlär xäräkäteneñ altı wäkile, öç student qız häm şul sanda uq student yeget Qazan militsiäse tarafınnan qulğa alınğannar.
“Azatlıq” älege xäräkätneñ, “Studentlarnı armiägä almıy torunı betermäskä”, “Bez xärbi komissariatlardağı başbaştaqlıqqa häm Rusiä yuğarı uqu yortlarında xärbi kafedralarnı beterügä qarşı” digän yazu käğäzläre taratu aksiäse uzdırırğa cıyınuları xaqında xäbär itkän ide.
Şuşı çaranı oyıştıruçılar qulğa alınğan. Säbäbe dä bik ğadi. Alar, bu çara xaqında şähär xakimiätennän röxsät almağannar.
Başta açıqlıq kertik. Rusiäneñ säyäsi kügendä küptän inde, armiäne tulılandırır öçen, studentlarnı armiägä alırğa, aspirantlarnı şul isäptän xärbi xezmätkä çaqırırğa kiräk digän täqdimnär yañğırıy. Bu ber. İkençese, Rusiä qanunnarı buyınça, ayırım alğanda, Administrativ kodeks buyınça, miting, demonstratsiä, piket işe çaralar uzdırğanda, cirle xakimiättän röxsät alırğa kiräk. Läkin, “Pora” xäräkäten röxsätsez piket yäki miting uzdıruda ğäyepläw urınlımı soñ? Alar qulında piketlarda bula torğan yazmalar da, mitinglardağı qaynar çığışlar da bulmağan. Şähär uramnarında xäzer reklam käğäzlären yış tartalar bit. Alar da şundıy ısul belän öndämälär taratqannar. Keşe xoquqların yaqlaw buyınça qazan fondı citäkçese, yurist Rämil Nuriev bu xälgä menä nindi mönäsäbättä tora
Belüemçä, älege xäräkät däwlätkä dä, citäkçelekkä qarşı da berni dä eşlämägän. Üz listovkalarında alar xärbi komissariatta bulğan tärtipsezleklärgä, studentlarğa armiädän otsroçkanıñ beterelüenä häm Yuğarı uqu yortlarında xärbi kafedralarnı beterügä qarşı çıqqan. Bu oçraqta militsiä xezmätkärläre qılğan ğämällär döres bulmağan dip sanıym Qazan şähär militsiäseneñ matbuğat särkätibe İğor Silko, matbuğatta, qulğa alunı, bez alarnıñ kem ikänleklären tikşerü öçen genä qulğa aldıq dip belderde. Ä ni öçen urınında ğına tikşermädegez digän sorawğa, ul, bez bit alarnı kameralarğa utırtıp tormadıq, reklam käğäzen taratuçılar beräm-beräm genä yöri, ä “Pora” aktivistları berniçä keşe bergä cıyınğan ide bit dip belderde.
Ä qanun buyınça berniçä keşe bergä cıyılsa, äle bu qanun bozu tügel ikänen, uramda 37нчы yıl tügel, ä 21 ğasır ikänen militsiä xezmätkärenä añlatu anısı jurnalistlar wazifasına kermi. Bu qulğa alular qanunnı bozu buldı ğına dip añlatalar yuristlar. Keşe xoquqların yaqlaw buyınça qazan fondı citäkçese, yurist Rämil Nuriev bu xällärgä bolay dide
Militsiyäneñ bu ğämälläre zakonğa qarşı. “Cıyılışlar, miting, piket, demonstratsiälär häm piketlar” turındağı qanun buyınça barı tik miting, demonstratsiälär bulğanda ğına idärä citäkçelärenä aldan xäbär itü, iğlan itü mäcbüri. Öndämälär taratu isä zakonğa qarşı bula almıy. Räfis Cämdixan
