Accessibility links

Кайнар хәбәр

Äl-Qaidäneñ 3nçe keşese totılğannan soñ bin Ladennı totu da ciñeläyä digän fikergä belgeçlär şik belderä


Çärşämbedä Paqstan räsmiläre Äl-Qaidäneñ 3nçe keşese sanalğan, çığışı belän Liviäle, Äbü Farraj äl-Libbineñ qulğa alınuı turında xäbär itte. Amerikan prezidentı George Bush, Quşma Ştatlarnıñ qurqıç doşmanı bulğan bu keşeneñ qulğa alınuın zur ciñü, dip atadı. Paqstan räsmiläre äyütençä, äl-Libbineñ qulğa alınuı Osama bin Ladennıñ üzen awlawda yärdäm itäçäk. Ämmä qayber bäysez belgeçlär moña şik belderä.

Quşma Ştatlarnıñ küzläw räsmiläre äytünçä, çığışı belän Liviädän bulğan Äbü Farraj äl-Libbi, Osama bin Laden häm anıñ yärdämçese Ayman äl-Zäwähiridän qala, äl-Qaidäneñ 3nçe keşese bulıp tora. Çärşämbedä Amerikan prezidentı George Bush bu keşeneñ qayda yäşerenep yatqanı turında ışanıçlı mäglümät tapşırğan öçen Paqstanğa räxmäten belderde:

Audio (George Bush)

"Äl-Libbi bin Ladennıñ yuğarı däräcäle generalı, Äl-Qaidä çeltärendä baş oyıştıruçı, töp başqaruçı ide. Anıñ qulğa alınuı Amerikanıñ häm ireklek yaratuçı härkemneñ qurqınıç doşmanın yuq itte."

Däwlät sekertare Condoleezza Rice ta äl-Libbine Äl-Qaidäneñ möxim keşese dip atadı:

Audio (Condoleezza Rice)

"Bez, terrorğa qarşı suğışta qatnaşuçılar, bu keşene kön sayın diärlek küzätep bardıq, ul Äl-Qaidä çeltäreneñ bik möxim keşese ide."

Amerikan küzläwçeläre fikerençä, 11 sintäber höcümnären oyıştıruçı dip sanalğan Xalid Şäix Möxämmät 2003neñ Martında İslamabadta qulğa alınğannan soñ, äl-Libbi Äl-Qaidäneñ 3nçe keşese bulıp qalğan. Bin Laden Paqstandağı islam suğışçıları belän elemtäne anıñ aşa totqan. Paqstan prezidentı Pärwäz Möşärräf üzenä qarşı höcümnär oyıştıruda äl-Libbine ğäyepli.

1965 yılda tuğan äl-Libbi, Quşma Ştatlar tarafınnan xuplanğan cihad, Äfğanstandağı sovet ğäskärlärenä qarşı izge suğışta qatnaşu öçen 80nçe yıllarda Paqstanğa kilgän. Osama bin Laden kilgänçe ük ul anda ğäräp suğışçıların tuplaw belän şöğellängän. Bin Laden belän ul 90nçı yıllar başında Sudanda tanışqan dielä.

Paqstannıñ qayber räsmiläre menä şundıy keşe qulğa alınğannan soñ xäzer bin Laden häm äl-Zäwähirine dä eläkterergä küp qalmadı dip ömetlänä. Ğärçä eçke eşlär minisitrı Aftab Şerpao moña äle irtä di. Qayber bäysez belgeçlär şulay uq şik belderä. Şul isäptän Jane''s Defence Weekly isemle basmanıñ Äfğanstan, Paqstan häm Hindstan xäbärçese Raul Bedi:

Audio (Raul Bedi)

"Min başqa belgeçlär belän kileşäm. Bin Ladennı totu ul bötenläy başqa närsä. Ber Äl-Qaidä räsmien eläkterü äle bin Ladenğa yaqınayunı añlatamıy. Äye, qulğa alınğan keşelärne soraştıru, computer cihazların öyränü küp mäglümät biräçäk. Läkin bu bin Ladennı totu operatsiäsen başlarlıq tögäl mäglümät bulmayaçaq."

Eş şunda ki, Äl-Qaidä ber üzäktän idarä itelgän oyışma tügel, ä möstäqil xäräkät itüçe keçkenä törkemnär çeltäre.

Bu fiker belän Amerikanıñ Küzläw İdaräse veteranı Gary Schroen da kileşä. 63 yäşlek Schroen 11 sintäberdän soñ Äfğanstanğa cibärelgän berençe törkem safında ide. Kiläse atnada anıñ bu xaqta xatirä-kitabı dönya kürä. Äl-Libbineñ qulğa alınuın xuplasa da, Schroen, monıñ bin Ladennıñ totıluına kiteräçägenä şik belderä. Anıñ süzlärençä, İslam dönyasında bin Laden üzenä kürä "Robin Hood" kebek, anıñ abruyı şul qädär yuğarı ki, Pasqtannıñ anı qulğa alırğa cörrät itüe - ikele.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG