Accessibility links

Кайнар хәбәр

Mäskäwdä Ciñügä 60 yıl tuluğa bağışlanğan tantanalar ütte


Qızıl mäydanda ütkän paradnı 50dän artıq ilneñ citäkçese tamaşa qıldı. Rusiä prezidentı Vladimir Putin Nazi Germaniäsen ciñüdä iñ zur bäyä tülägän sovet xalqına dan äytep, başqa illärneñ dä kertkän öleşen iskä aldı.

Ciñü köne irtäse Mäskäwdä yañğırlı başlandı. Qızıl mäydanğa ber-ber artlı kilep torğan däwlät citäkçelären Rusiä prezidentı Vladimir Putin üzeneñ cefete belän şämsiä atsında basıp torıp qarşıladı. Meñlägän veteran häm çaqırılğan qunaqlar üz urınnarın aluğa bolıtlar taraldı. Saqlanu ministrı Sergei İvanov Zil maşinasında xärbi saflarnı yörep çıqqannan soñ baş xärbi citäkçegä alarnıñ äzerlegen citkerde. Lenin gäwdäse yatqan mavzoley yanındağı mönbärdän yasağan çığışında Putin ciñü xaqına iñ zur bäyä tülägän sovet xalqına dan äytte:

Audio (Vladimir Putin)

"Ciñü bäyräme bezneñ ildä iñ qäderle, iñ eçkersez bäyräm. Elekke sovet xalıqları öçen ul böyek qaharmanlıq köne, Yevropa häm bar dönya öçen – tınıçlıq saqlaw köne bulıp qalaçaq."

Putin belän yänäşädä Quşma Ştatlar prezidentı George Bush, Fransiä prezidentı Jak Şirak, Germaniä kanslerı Gerhard Şröder, Yaponiä premier-ministrı Junichiro Koidzumi, başqa citäkçelär. Putin Nazi Germaniäsen ciñügä öleş kertkän başqa illärne dä iskä aldı:

Audio (Vladimir Putin)

"Bez ciñüne berqayçan da büleşmädek. Tarafdarlarnıñ yärdämen härwaqıt istä totaçaqbız: Quşma Ştatlar, Britaniä, Fransiä, koalitsiägä kergän başqa illär, alman häm italian antifaşistları. bügen bez nazizmğa qarşılıq kürsätkän bar yevropalılar aldında baş iäbez."

İkençe dönya suğışında barlığı 50 million keşe qorban bulğan sanala, şularnıñ 27 millionı sovet keşeläre. Putin üzeneñ çığışında Stalinnı telgä almadı, qorbannarnı iskä alıp, başqa suğışlar buldırmasqa çaqırdı:

Audio (Vladimir Putin)

"Bügenge terrorçılıq qurqınıçı aldında bez atalarıbıznıñ xäteren saqlarğa, iminlek wä ğädellekkä, salqın häm qaynar suğışlarğa urın quymağan yaña mönäsäbätkä nigezlängän dönyanı saqlarğa tieşbez."

Putin çığışınnan soñ parad başlandı. Qızıl mäydanda suğış çorındağı patriotik cırlar yañığradı. Mavzoley yanındağı tribuna aldınnan küz yäşlären sıpra-sıpra, tüşlärenä orden-medallär taqqan çal çäçle veterannar, suğış çorındağı xärbi kiemgä kiengän soldatlar ütte. Ber ara mäydanğa 60 yıl elek Yegorov belän Kantaria Reixstag başına mendergän qızıl bayraq çığarıldı. Tatar yegete Ğazi Zahitovnıñ Reixstağqa alardan aldanraq menüe häm tarixi häm xärbi çığanaqlar tarafınnan inde küptän isbatlansa da, Rusiäneñ räsmi çığaqlarına bu döreslek axrı berqayçan da kertelmäs sıman. Parad axırında mäydan östennän Rusiä bayrağı tösle tötennär qaldırıp xärbi oçqıçlar oçtı. Yuğarı qunaqlar Bilgesez soldat häykälenä çäçäk salırğa kitte.

Putin belän Buş yänäşä atladılar, ikese dä kütärenke käyefle, yılmaya ide. Gärçä, soñğı waqıtta, Quşma Ştatlarnıñ Rusiädä demokratiä torışına täniqite köçäyüe säbäple, bu ike citäkçe arasındağı mönäsäbätlär kierenkelek kiçerä. Ciñü paradına qädär George Bush Rusiäneñ keşe xoquqların yaqlawçıları belän oçraştı.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG