Accessibility links

Кайнар хәбәр

Üzbäkstan: Andijon waqiğalarınnan soñ distälägän keşe totqarlanğan, yözlägäne kürşe Qırğızstanğa qaçıp kitkän


Uzğan atna axırında Üzbäkstannıñ könçığışında xökümät köçläre belän protest belderüçelär arasında bulğan qanlı bäreleşlärdän soñ kierenke wazğiät saqlana. Üzbäkstan räsmiläre belderüençä, comğa könne Andijon qalasında bulğan xällärgä bäyle räweştä 70 keşe totqarlanğan. Keşe xoquqların yaqlawçılar isä qulğa alınuçılar sanı 1500 çaması dip xäbär itä. Yözlägän üzbäk yaña köç qullanulardan qurqıp kürşe Qırğızstanğa qaçıp kitkän.

Üzbäkstannıñ eçke eşlär ministrı Zakir Almatov äytüenä qarağanda, qulğa alınğan 70 keşe arasında comğa könne Andijonnıñ militsiä bülegenä höcüm oyıştıruçılar da bar. Bu höcüm näticäsendä yaxşı saqlanğan törmädän berniçä yöz totqın azat itelgan. Aralarında islamçı törkemdä qatnaşuda ğäyeplänep törmägä utırtılğan eşquarlar da bar dielä. Şahitlär äyütençä, şunnan soñ xökümät ğäskärläre xakimiätlärgä protest belderergä çıqqan meñlägän keşelek demonstratsiägä ut açqan. Qorbannar sanı berniçä distädän alıp 500gä qädär dielä. Prezident İslam Kärimov demonstrantlarğa ut açarğa färman birelüen kire qağa.

Şähär xäzer yabılğan xäldä, nindi dä bulsa mäğlümät tabuı qıyın. Düşämbe irtäsendä Andijonda bulğan Radiobıznıñ urıs bülege xäbärçese Andrei Babitsky bezgä bolarnı xäbär itte:

Audio (Andrei Babitsky)

"Şähär üzäge yabılğan, anda ğäskärlär tora, şähär qamawğa alınğan, bar kereş-çığışlar yabılğan. Andijonnıñ üzendä inde berniçä kän rättän qulğa alular bara. Cirle keşe xoquqların yaqlawçılar äytüençä, meñ yarımlap keşe qulğa alınğan, alar militsiä büleklärenä kiterelä."

Radiobıznıñ üzbäk bülege xäbärçese Ğafur Yuldoşev äytüençä, köç qullanular yäkşämebedä dä däwam itkän, ul könne tağın kimendä ike keşe, şul isäptän 15 yäşlek qız üterelgän:

Audio (Ğafur Yuldoşev)

"Maynıñ 15ndä Andijonda xärbilär kimendä ike keşene atıp üterde. Berse, 30 yäşlek ir keşe, aşığıç yärdäm üzäge yanında uram aşa çıqqanda atıldı. Xärbilär başta kisätkän, annarı ut açqan. İkençese, 15 yäşlek qız, militsiä binası yanında. Aña da başta kisätü yasağannar, annarı atqannar."

Comğa könne bulğan şuşı xällärdän soñ yözlägän üzbäk çik aşa çığıp kürşe Qırğızstanğa qaçıp kitkän. Berläşkän Millätlärneñ Qaçaqlar idaräse törkeme yäkşämbedä Andijonnan 80 çaqırım yıraqlıqta urnaşqan Qırğızstannıñ Suzak qalasına barıp anda 560 üzbäk cıyıluın, kimendä 18eneñ yaralanğan buluın xäbär itte.

Düşämbdä radiobıznıñ üzbäk bülege xäbärçese Elmurad Yusupaliev çikneñ qırğız yağınnan xäbär itüençä, Qırğız xakimiätläre Bazarqorğan töbägendä, Andijonnan 70 çaqırım yıraqlıqta tağın ber qaçaqlar şähärçege qorğan:

Audio (Elmurad Yusupaliev)

"Mindä bulğan mäglümätkä kürä, iñ zur şähärçek Qırğızstannıñ Bazarqorğan töbägendä qorılğan. Anda 600läp üzbäk qaçağı. Kübese qıynalğan, qayberläre yaralanğan, aralarında xatın-qız, balalar bar."

İke kürşe ilne bäyläp torğan Qarasu küperläre xäzer tözekländerelgän dielä. İke yıl elek xakimiätlär çik aşa säwdäne tuqtatu öçen andağı küperlärne cimergän ide. Radiobıznıñ urıs bülege xäbärçese Andrei Babitsky bügen şul urınğa barıp bezgä bolarnı xäbär itte:

Audio (Andrei Babitsky)

"Min xäzer Qarasuda, qalanı ikegä bülep torğan yılğa yarında. Bez qalanı arqılı üttek. Bügen çualışlar kürmädek. İke kön elek Andijonnan qaçqan fetnäçelär ğailäläre belän Qırğızstanğa ütergä tırışqanda çualışlar bulğan."

Räsmi Taşkent bu fetnäçelärne islam suğışçıları dip atıy. Mäglümät qıtlığı şartlarında moña şiklänep qarawçılar da bar. Yevropada İminlek häm xezmättäşlek oyışmasınıñ Bişkäktäge wäkile Markus Müller monı bik çeterekle mäsälä dip atadı:

Audio (Markus Müller)

"Bu bik çeterekle mäsälä. Bu qaçaqlarnıñ kübese, minemçä, normal keşelär, bälki aralarında qorallıları da bardır."

Parijda urnaşqan Çiklärne tanımağan jurnalistlar oyışması prezident İslam Kärimovqa möräcäğät itep üz xezmätkärlärenä Andijonğa kilep andağı wazğiätne yaqtırtırğa mömkinlek birergä soradı.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG