Accessibility links

Кайнар хәбәр

Mäskäw milli respublikalarğa höcümen däwam itä - çirat prezidentlarda


Rusiädä federal'' üzäkneñ xakimiat bağanasın üzäkläşterüe däwam itä, Mäskäw milli respublikalardağı däwlätçelek simvollarına höcümen köçäytä. Qazanda Rusiä prokuraturası Tatarstannıñ Däwlät Şurası binası östenä Rusiä bayrağın elüne taläp itä, bu xaqta sez Tatarstan xäbärlärendä işetersez, ä menä Tönyaq Osetiädä cirle parlament maxsus qanun qabul itep, respublika citäkçesen "prezident" dip atawdan waz kiçä. Osetin deputatları Mäskäwdä kiñ cäyelgän, Rusiädä prezident ber genä bulırğa tieş digän fikerne yaqlıy. Belgeçlär, monıñ artında da federal'' üzäkneñ bar xakimiatne üzendä genä tuplaw teläge yata dip isäpli.

Kiläse yıldan başlap Tönyaq Osetiä citäkçese xäzerge tösle "prezident" tügel, ä "respublika başlığı" dip atalaçaq - şimbä könne Tönyaq Osetiä parlamentı şundıy qanun qabul itte. Deputatlar älege ğämälen, Rusiädä prezident ber genä bulırğa tieş digän fikergä kilüe belän añlata häm monı älegä prezident sanalğan Aleksandr Dzasoxov üze dä yaqlıy - bu xaqta "Azatlıq" radiosına anıñ matbuğat wäkile Fatıyma Xabalova xäbär itte:

Audio, Fatıyma Xabalova

"Dzasoxov ildä 20 prezident bulunı safsata dip isäpli, şuña kürä dä şimbädä Tönyaq Osetiä konstitutsiäsenä üzgäreşlär kertü turında qanun qabul itelde, respublika citäkçese xäzer "prezident" urınına "Tönyaq Osetiäneñ başlığı" dip atalaçaq, ildä ber genä - Rusiä Federatsiäse prezidentı ğına bulırğa tieş" dip añlata osetin citäkçelege qaraşın Fatıyma Xabalova. Bu fiker yaña tügel, häm ul osetin deputatlarınnan kilmi - ildä prezident ber genä, Mäskäwdä bulırğa tieş digän qaraş Mäskäwneñ üzennän çıqqan närsä. Anda äle elekke Dumada uq milli respublikalar citäkçelären "prezident" dip atawnı tıyğan maxsus qanun ölgese äzerlängän ide. Monı turıdan-turı Federatsiä Şurası räise Sergey Mironov ta yaqlap çıqtı. Xäzer dä ul Tönyaq Osetiä deputatları qararın tulısınça xuplap, Rusiädä prezidentlar artıp kitte, ul ber genä bulırğa tieş digän süzlären qabatladı. Şunıñ sürätendä belgeçlär, osetin deputatları ğämäle artında alarnıñ üz teläge tügel, ä Mäskäw Kremleneñ Rusiäne tağın da üzäkläşterü, däwlätçelek simvolların saqlap qalırğa tırışqan milli respublikalarğa höcümen tağın da arttıru omtılışı yata dip isäpli. Mäskäwdäge Strategik tikşerenülär üzäge mödire Andrey Piontkovski:

Audio, Andrey Piontkovski

"Alar, yäğni osetin deputatları, monı Kreml kürsätmäse nigezendä eşlägän, başqa respublikalarda da andıy äzerleklär bara. Putinneñ böyeklegen tağın da nığraq kürsätü öçen ildä başqalarnıñ da prezident buluı telänmi. Rusiädä barı tik ber genä yulbaşçı qala, başqalar anıñ belän berrättä basıp tora almıy - şuña da Vladimir Vladimiroviç Putin prezident bulğanda başqa berkem dä prezident dip atalırğa tieş tügel" dip añlata Mäskäw Kremle fikeren Andrey Piontkovski. Bıltır Vladimir Putin, Beslandağı faciğä sürätendä, bar töbäk citäkçelären dä üz täqdime belän cirle parlamentlar tarafınnan saylatunı kertkän ide. İldäge demokratlar da, Könbatış ta Rusiädäge üzäk xakimiatneñ sovet çorına qaytu omtılışın kisken tänqitläp çıqtı. Milli respublikalar citäkçelären "prezident" isemennän mäxrüm itü niäteneñ şul üzäkläşterügä bäyle buluın Tönyaq Osetiä prezidentınıñ matbuğat wäkile Fatıyma Xabalova üze dä tanıy, ul:

Audio, Fatıyma Xabalova

"Bezneñ qanun Rusiädä xakimiat bağanasın nığıtu belän ber yünäleştä bara" dip belderä. Qazan universitetı professorı, politologiä kafedrası mödire Midxät Färüqşin dä, prezident atamasınnan waz kiçü maqsatında respublikalarğa basım yasaw Rusiä citäkçelegeneñ unifikatsie, bertöslelekkä yünälderelgän ğomumi liniäsen çağıldıra dip isäpli:

Audio, Midxät Färükşin

Professor Midxät Färüqşin "bu Rusiädä urnaşqan säyäsi kül''turağa bik turı kilä, çönki anda berqayaçan da törlelekkä, plüralizmgä omtılmadılar" dip belderä. Milli respublika citäkçelären "prezident" isemennän mäxrüm itü tırışlığı da Mäskäwneñ Rusiäne unitar däwlät itep qorırğa omtıluın kürsätä dip isäpli säyäsät belgeçläre.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG