Accessibility links

Кайнар хәбәр

Sabantuyları Sverdlovski ölkäsendä dä görläde


Ütep kitkän yal könnärendä Sverdlovski ölkäseneñ Yekaterinburg, Yuğarı Pışma şähärlärendä, Bulanaş şaxterlar poselogında, Krasnoufim häm Tübän Sırğa rayonnarında şawlap-görläp yämle sabantuyları bulıp uzdı. Tatar xalqınıñ bu yaratqan milli bäyräme ğasırlar buyı üzenä genä xas bulğan asılın saqlap qalğan. Ğäyrätle batır yegetlärneñ üzara köç sınaşuları, qızıqlı yarışlar, şayan uyınnar, küñelle cır-biyüllär barlıq sabantuylarda da bar. Soñğı unbiş yıl eçendä, şöker, tatar yäşägän här töbäktä sabantuylar oyıştırıla. Krasnoufim rayonı, mäsälän, elek-elektän ük tatarlarnıñ tuplanıp yäşägän töbäge bulıp sanalsa da, biredä 1954 yıldan alıp 1991 yılğa qädär sabantuylar uzdırılmağan. Xäzer yıl sayın awıl häm rayon sabantuyları oyıştırıla.

Krasnoufim tatarlarınıñ milli-mädäni avtonomiäse räise Räsimä apa Safina söyläwençä, soñğı yıllarda bu bäyrämnär, şöker, bik bay uza. Tatar yegetläre, eşmäkärlär milli bäyrämebez öçen aqça jällämi, xäldän kilgänçä yärdäm itep tora. Yämanyelğa awılında uzdırılğan bıyılğı sabantuyda Nail Mullanurov digän yeget at çabışı yarışın tulısınça üz östenä alğan. Çabışta qatnaşqan unike atnıñ härbersenä dä büläklär äzerlägän. Berençe öç büläge ayıruça zur. Köräş häm başqa yarışlarda qatnaşuçılarnı zur büläklär belän Albert Afzalov täemin itkän. Olı räxmät şundıy olı yöräkle yegetlärebezgä.

Ğomumän, soñğı yıllarda sabantuylarda yarışuçılarnıñ büläkkä suıtqıçlar, televizorlar, xätta avtomaşinalar aluı da ğädäti xälgä äwerelep bara. Ämma büläklärneñ qimmäte genä yämli almıy sabantuynı. Elek bit yäş kilennärneñ çikkän sölgeläre iñ qimmätle büläk bulıp sanalğan. Xalıqtan sörän salıp cıyğan yualıqlar, tastımallar, sölgelär belän menä digän küñelle bäyrämnär uzğan. Räsimä apa fikerençä, sabantuylarnıñ çın qimmäte küñel baylığında. Anısın yuğalmağayı. Küz qarası kük saqlarlıq milli xäzinäbez – sabantuyıbız ruslaşıp bara tügelme? Sabantuylar soñğı waqıtta tatarlarnıñ ğına tügel, başqa millät keşeläreneñ dä iñ yaratqan bäyrämenä äwerelde. Sverdlovski ölkäsendä uzdırılğan bu bäyrämnärneñ barlıq yarışlarında da tatarlarğa qarağanda başqa millät wäkilläre teläbräk qatnaşa sıman. Krasnoufim rayonında at çabışlarında kübräk marilar qatnaşa, Bulanaşta köräştä ber genä tatarnıñ da qatnaşqanı yuq äle, gel rus yegetläre batır qala. Yekaterinburg sabantuyı köräş mäydanında Başqortstannan kilgän pählewannarnı küräseñ. Qayda sez, cirle tatarlar dip sörän salası kilä. Sezneñ öçen dä uzdırıla bit bu bäyrämnär! Sabantuy konsertlarında milli moñnarıbıznı küz yäşlären sörtä-sörtä tıñlap utırğan äbi-apalar, därtle biyu köylärenä çıdıy almıyça biergä sikerep töşkän ağaylar, abzıylar, alarğa qarap biergä mataşuçı sabıylar bar. Ä ğäyrätle tatar yegetläre kürenmi.

Tağın şunı äytmi bulmıy, küp kenä oyıştıruçılar xäzer tatar sabantuyın rus telendä alıp barunı qulay kürälär. Bäyräm tatarlığın yuğalmasın öçen, başqalar da añlasın öçen, ike teldä alıp baruçılar da küp. Bulanaş poselogında, mäsälän, bäyräm ike teldä alıp barıldı. Ä cırlar, iyüllär fäqät tatarça ğına buldı. Biredä qatnaşuçılarnıñ kübese ruslar häm başqa millät keşeläre ide. Alar tatar moñına soqlanuların belderdelär, tatar köyenä töşep räxätlänep biedelär.

Sabantuy – ul tatar milli mädäniätınıñ çığanağı. Sabantuy yäşlärne, balalarnı milli ruxta tärbiäläwçe iñ kürkäm bäyrämnärneñ berse. Milli ğöref-ğadätlärebez belän, üz telebezdä, üzebezçä döres itep saqlap qalası, tükmi-çäçmi balalarıbızğa tapşırası ide ata-babalarıbız qaldırğan bu olı mirasnı. Üz bäyrämebezneñ asılın saqlap qalıp, ul asılnı tiräbezdä bergäläp yäşäwçe başqalarğa da citkeräse ide. Sabantuyıbıznıñ qimmäten yuğaltmıyq.

Fäwiä Safiullina, Yekaterinburg
XS
SM
MD
LG