Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiä häm Qıtay citäkçeläre ike il arasındağı mönäsäbätlärne üterep maqtıy


Qıtay prezidentı Xu Cintao 4 könlek räsmi säfär belän Mäskäwgä kilde, xörmätle tıñlawçılar. Üzeneñ Rusiä citäkçelege belän söyläşülärendä ul Rusiäneñ neft häm gaz baylıqların eşkärtü eşendä Qıtay şirkätläreneñ kiñräk qatnaşuına ireşergä, üzara säwdäne tağın da arttırırğa teli. Säyäsi ölkädä ike yaq ta Quşma Ştatlarnıñ Üzäk Aziädäge häm ğomumän bar dönyadağı östenlegenä qarşı çığa, comğa könne şul qaraşnı çağıldırğan urtaq belderü inde imzalandı da.

Qıtay häm Rusiä prezidentlarınıñ oçraşuı pänceşämbe kiçen, qunaq Mäskäwgä kilü belän ük başlandı. Xu Cintao, säfären baştan uq kütärenke ruxqa quyarğa tırışıp, ike il arasındağı xäzerge mönäsäbätlärne bik yuğarı bäyäläwen belderde:

Audio, Xu Cintao

"İke yaqnıñ da soñğı yıllardağı tırışlıqlarına şöker, Rusiä-Qıtay bäyläneşläre uñay yünäleştä üsä bara häm bez şaqtıy qänäğätlänerlek näticälärgä ireştek. İllärebez xezmättäşlek turında strategik kileşü imzaladı, çik mäs''älälären xäl itte häm ike yaqnıñ iminlek ölkäsendäge xezmättäşlegen niçek ğämälgä quyu yulların bilgeläde" di Qıtay citäkçese üz ileneñ Rusiä belän yaxşı mönäsäbätlär qoruı xaqında. Elegräk ul xäbärçelärgä, Qıtaynıñ Rusiä belän yıllıq säwdä äyläneşe xäzerge 20 milliard dollardan 2010-nçı yılğa 80 milliardqa citä ala dip äytkän ide. Qıtay prezidentınıñ şuşı ömet tulı fikerläre belän Vladimir Putin dä kileşä:

Audio, Vladimir Putin

"Bez ikeyaqlı säyäsi, iqtisadi bäyläneşlärne, humanitar ölkädäge xezmättäşlekne arttıru häm yaxşırtu ölkäsendä küzgä kürenerlek uñışqa ireştek. Bezneñ xärbi-texnik, häm ğäskäri xezmättäşlek kiñäyä bara", di Rusiä prezidentı. Vladimir Putin şulay uq kiläse yılda Rusiä häm Qıtay xärbiläreneñ urtaq künegülär ütkäräçägen dä xäbär itte. Söyläşülär comğa könne dä däwam itep yaqlar anda, Putin süzlärenä qarağanda, möhim mäs''älälärne xäl itügä ireşä alğan:

Audio, Vladimir Putin

"Min zur qänäğätlänü belän, ikeyaqlı mönäsäbätlärneñ çın mäğnäsendä strategik berektäşlek däräcäsenä kütärelüen äytä alam" di prezident Putin Rusiäneñ Qıtay belän xezmättäşlege turında häm bu bigräk tä iminlek wä iqtisad ölkäsendä yaxşı sizelä dip belderä. Küzätüçelär, bu söyläşülär üzägendä yağulıq-energiä mäs''äläläre toraçaq dip farazlağan ide, läkin citäkçelär bu xaqta yaña närsä äytmäde. Mäskäwdäge Xalıqara mönäsäbätlär institutınıñ Könçığışnı tikşerü fondı prezidentı Sergey Luzyanin:

Audio, Sergey Luzyanin

"İñ möhim mäs''älä bulıp Qıtaynı Rusiädän energiä belän tä''min itü tora, älbättä. Neft häm gaz kebek yağulıqnıñ citmi başlawı Qıtay öçen strategik ber problemağa äylänä häm ilneñ iminlegenä zur qurqınıç tudıra" dip isäpli Könçığış belgeçe Sergey Luzyanin. Pekin inde küptännän Rusiädäge neft qırlarınnan kilgän torbaütkärgeçneñ Tın okeanğa Yaponiä yünäleşendä tügel, üze aşa ütüen teläp kilde. Moñardan tış ul mäğlüm YUKOSnıñ mölkäten dä satıp alırğa tırışıp qaradı.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG