Yaponiäneñ Kobe şähärendä ütkän konferensiädä Aziä – Tın Okean töbägenä tawışsız tsunami yanıy dip belderelde. Sälamätlek ölkäsendä eşläwçe räsmilär cir şarındağı xalıqnıñ yartısınnan artığı yäşägän bu töbäktä AİDS yäğni SPİDqa qarşı aşığıç çaralar kürergä çaqırdı. Berläşkän Millätlär Oyışması isäpläwençä bügen cir şarında HİV yäğni VİÇ virusın yortırğan 40 millionlap keşe bar. Häm şularnıñ 8 millionnan artığı Aziädä tuplanğan.
BMOnıñ AİDSqa qarşı köräş idaräse mödire Peter Piot ägär bernindi çara da kürelmäsä biredä andıylarnıñ sanı aldağı 5 yıl eçendä 12 millionğa citärgä mömkin di.
AUDIO: Aziädäge küp kenä illärdäge xälgä qarasañ törle qurqınıçlardan torğan yaman kokteyl kürenä – qurqınıçlardan torğan şartlawçan kokteyl. Yäğni eşlär xäzergeçä barsa hiçşiksez anda AİDS şartlawı bulaçaq.
BMO AİDSqa qarşı köräş idaräseneñ töbäk mödire Prasada Rao mondağı AİDSnı uzğan yılnıñ dikäbrendä Hind Okeanı buyında 230 meñnän artıq keşene ütergän tsunamidan küp märtäbä kübräk üteräçäk tawışsız tsunami dip atıy.
AUDİO: VİÇqa qarşı köräştä bezneñ aldağı töp problema şul ki, bez bıltır ber kön eçendä meñnärçä keşene ütergän tsunamidan soñ bulğan kebek aşığıç çaralar kürmibez. Ämma VİÇ virusı tawışsız tsunami kebek närsä. Ul üterä. Ämma ul keşelärne tawışsız ğına üterä häm ğädäti tsunamidan da kübräk üterä.
Häm BMOnıñ AİDS idaräse Aziädä bu awırunı kontrol''gä alu mömkin di. Ämma monıñ öçen xökümätlärneñ aldağı 2-3 yılda bik zur tırışlıq quyuı kiräk bulaçaq di räsmilär. AİDS turında kisätü-mäğlümät taratu iğtibar üzägendä bulırğa tieşle çaralarnıñ berse. Aziädä SPİD yäki VİÇ infeksiäsenä iä bulğannarnıñ küpçelegen Sex xezmätkärläre häm enäle narkotik aluçılar täşkil itä. Şul uq waqıtta Rao äytüençä, 16 Aziä ilendä ütkärelgän tikşerenü näticälärenä qarağanda başqa ir-atlar belän censi mönäsäbättä bulğan ir-atlarnıñ barı 1 protsentı ğına häm enäle narkotik qullanuçılarnıñ 5 protsemtı ğına SPİD qurqınıçı turında belä. Häm ul illärdä küp kenä säyäsätçelär enäle natkoik qullanuçılar, seks xezmätkärläre yäki ir-atlar arısındağı censi mönäsäbätlär turında söyläşergä telämi. Anda bu awırunı yoqtırğannarğa qarata naçar mönäsäbät bulu säbäple küplär tikşerelergä dä häm xätta däwalanırğa da telämi. Konferensiädä qayber uñay tärräqiät turında da äytelde. BMO xezmätkäre Piot qayber illärdä, şul isäptän Tailand belän Cambodjida SPİDqa qarşı köräşneñ yaxşı oyıştırıluı turında belderde. Qıtay da baştaraq aqrın eş itkän bulsa xäzer köräşne köçäytep cibärgän.
Naif Aqmal, Praga.
AUDIO: Aziädäge küp kenä illärdäge xälgä qarasañ törle qurqınıçlardan torğan yaman kokteyl kürenä – qurqınıçlardan torğan şartlawçan kokteyl. Yäğni eşlär xäzergeçä barsa hiçşiksez anda AİDS şartlawı bulaçaq.
BMO AİDSqa qarşı köräş idaräseneñ töbäk mödire Prasada Rao mondağı AİDSnı uzğan yılnıñ dikäbrendä Hind Okeanı buyında 230 meñnän artıq keşene ütergän tsunamidan küp märtäbä kübräk üteräçäk tawışsız tsunami dip atıy.
AUDİO: VİÇqa qarşı köräştä bezneñ aldağı töp problema şul ki, bez bıltır ber kön eçendä meñnärçä keşene ütergän tsunamidan soñ bulğan kebek aşığıç çaralar kürmibez. Ämma VİÇ virusı tawışsız tsunami kebek närsä. Ul üterä. Ämma ul keşelärne tawışsız ğına üterä häm ğädäti tsunamidan da kübräk üterä.
Häm BMOnıñ AİDS idaräse Aziädä bu awırunı kontrol''gä alu mömkin di. Ämma monıñ öçen xökümätlärneñ aldağı 2-3 yılda bik zur tırışlıq quyuı kiräk bulaçaq di räsmilär. AİDS turında kisätü-mäğlümät taratu iğtibar üzägendä bulırğa tieşle çaralarnıñ berse. Aziädä SPİD yäki VİÇ infeksiäsenä iä bulğannarnıñ küpçelegen Sex xezmätkärläre häm enäle narkotik aluçılar täşkil itä. Şul uq waqıtta Rao äytüençä, 16 Aziä ilendä ütkärelgän tikşerenü näticälärenä qarağanda başqa ir-atlar belän censi mönäsäbättä bulğan ir-atlarnıñ barı 1 protsentı ğına häm enäle narkotik qullanuçılarnıñ 5 protsemtı ğına SPİD qurqınıçı turında belä. Häm ul illärdä küp kenä säyäsätçelär enäle natkoik qullanuçılar, seks xezmätkärläre yäki ir-atlar arısındağı censi mönäsäbätlär turında söyläşergä telämi. Anda bu awırunı yoqtırğannarğa qarata naçar mönäsäbät bulu säbäple küplär tikşerelergä dä häm xätta däwalanırğa da telämi. Konferensiädä qayber uñay tärräqiät turında da äytelde. BMO xezmätkäre Piot qayber illärdä, şul isäptän Tailand belän Cambodjida SPİDqa qarşı köräşneñ yaxşı oyıştırıluı turında belderde. Qıtay da baştaraq aqrın eş itkän bulsa xäzer köräşne köçäytep cibärgän.
Naif Aqmal, Praga.