Human Rights Watchnıñ 41 säxifälek xisabı Rusiädä AİDS-SPİD yoqtırğan ana, yäkle xatın häm alarnıñ balalarına kürsätelgän möğämälene bik sorı itep taswırlıy. Rusiä xökümäte ildä 300meñ AİDS yoqtırğan keşe bar dip äytsä dä,rus häm çit il belgeçläre bu sannı ber million dip belderä. Şuşı çirne yoqtırğan häm çirlägän keşelärgä yasalğan diskriminatsiä ğädäti küreneş bulsa da, analar häm balalar ayruça zäğif törkemne täşkil itä. Xisapta Russiä doktoları AİDS yoqtrığan xatınğa yış qına çirne balasına küçermäw çaraları turında bulışlıq kürsätmi dip yazılğan.Human Rights Watchnıñ Yevropa häm Üzäk Aziä bülege direktorınıñ yardämçese Rachel Denber Azatlıqqa birgän ängämäsendä tabiplar ul xatın qıznı kimsätä yäki däwalaunı kire qağa di
Denber(audio)
Bez diskriminatsiä digändä tabiplarnıñ bu xatınnarnı däwalarğa telämäwen äytmäkçe bulabız çönki alar çirdän qurqalar yä isä xatın qız narkotikağa salışqan häm kimsetügä genä layıq dip uylıylar.Alar bik bäğersez,dorfa möğämälä kürsätä ä qayçaqta däwalaunı bötenläy kire qağa.
Human Rights Watch räsmi statistikalarğa tayanıp,1997nçe yıldan birle AİDS yoqtırğan 10meñ çaması ananıñ bala tudırğanın belderä, Şul analarnıñ 20% balaların taşlap kitkän. Ruslar SSSRnıñ cimerelüennän soñ bik tizlektä cäyelep barğan bu çirgä çağıştırmaça salqın qarıy.SPİD turında Russiädä mäğlümät citmäwe, xalıqnıñ bu çir turında belmäve säbäple yış qına yätimxanälär SPİD yoqtırğan anadan tuğan balanı äle balada ul çirneñ buluı bilgele bulmasa da alırğa telämi .Denber fikrençä balalarnı tärbiäläw belän şägellängän xezmätkärlärneñ bik kübese çir ğadi kontakt belän küçä dip uylıy.
Denber(audio)
Gadi yätimxanälär AİDS yoqtırğan anadan tuğan balanı alırğa ber dä telämi.Çönki alar çir üzlärenä yoğar dip qurqa, cäyelä barğan xästälek turında citärlek mäğlümätkä iä tügel. Alar äle dä şuluq sawıttan aşağan, eçken keşädän çir yoğa , yäki andıy balanı üpsän qoçaqlasın çir yoğa dip uylıy.
Xisapta arta barğan sanda SPİD yoqtırğan anadan tuğan balalar ğämerläreneñ berençe 18ayın xästäxänädä başqalarınnan tämam ayrılğan palata da ütkärä , Russiädä 18 aylıq bäbilärdä genä test eşläp anıñ spid yoqtırğan yäki yoqtırmağan buluın belä alalar. Xästäxänälärdä ayrım palatalarda yatqan balalarğa kiräkle iqtibar kürsätelmi, alar normal täräqi itä almi .Balanıñ kürgän berdän ber keşe awızı bäylängän, qulında rezinka pirçatqalar belän anı aşatqan medsitra bula dip yazılğan HRW xisabında
Denber(audio)
Bala aşatıla , astı almaştırıla, kiyenderelä, ämma balanıñ üsep täräqi itüe öçen kiräkle bernindi stimul yuq .Berdän ber stimul az xezmät xaqına, artığı belän eşlägän qarauçı personalneñ balanı jelläp az ğına bulsa da cılılıq kürsätüe.
Bik az xästäxänädä SPİD yoqtırğan anadan tuğan, taşlanğan balalarnı qarıy torğan büleklär bar. Ämma äytelgäneçä bu bik siräk.Human Rights Watch xisabında xökümät bu balalarnıñ xoquqları turındağı üz qanunnarın şulayuq xalıqara qanunnarnı boza digän yomğaq yasağan. Xoquq Yaqlaw Oyışması şulayuq Russiä dönyada AİDSneñ in tiz cäyelep barğan il bulsa da xakimiätlär bu mäsäläne cämäğätçelek aldında kütärep çığarğa telämi dip belderä. Küp kenä küzätüçelär bu teläksezlek sovet çorı mirası digän qaraşta SSSRda sex belän bäyleneşle problemalar bik siräk telgä alındı. Human Rights Watch Russiä prezidentı V.Putin häm anıñ xökümäten xalıqnı spid mäsäläsendä kübräk yaqtırtırğa häm çir yoqtırğan ana häm alarnıñ balaların diskriminatsiäläwne tuqtatırğa çaqıra.Äytep kitkän xisab xoquq yaqlaw oyışmasınıñ 2004 ne yılnıñ mart ayında San Peterburg häm Mäskäwdä başlatıp cibärgän tikşerülärgä tayana .Oyışma wäkilläre bu ike zur şähärdä AİDS yoqtırğan ana häm ğailäläre,bu çirle keşelärgä xezmät kürsätkän tabiplar, sälämätlek saqlaw räsmiläre, sotsial xezmätkärlär psixologlar şulayuq AİDS yoqtırğan ğailälärgä maddi psixologik häm legal yardäm kürsätkän xökümättän bäysez oyışma wäkilläre belän söyläşkän . San Peterburg häm Mäskäw kebek ike şähärneñ saylanuına säbäb, bu ike şähärdä in küp AİDS yoqtırğan keşelärneñ yäşäwe häm S.peterbugta Russiädä SPİD belän çirlägän balalar yäşägän berdän ber yätimxanäneñ urnaşqan buluı. Räsmi statistiklar sannarnı bik tübän kürsätsä dä xalıqara şulayuq cirle belgeçlär Rusiä dönyada epidemiäneñ in tiz cäyelep barğan illärdän berse dip çan qağa. Bez bu mäsälälär Tatarstanda ni xäldä mikän dip qızıqsındıq.Qazandağı kollegabız Albina Zäynulla xabäre(audio) feride xämit
Denber(audio)
Bez diskriminatsiä digändä tabiplarnıñ bu xatınnarnı däwalarğa telämäwen äytmäkçe bulabız çönki alar çirdän qurqalar yä isä xatın qız narkotikağa salışqan häm kimsetügä genä layıq dip uylıylar.Alar bik bäğersez,dorfa möğämälä kürsätä ä qayçaqta däwalaunı bötenläy kire qağa.
Human Rights Watch räsmi statistikalarğa tayanıp,1997nçe yıldan birle AİDS yoqtırğan 10meñ çaması ananıñ bala tudırğanın belderä, Şul analarnıñ 20% balaların taşlap kitkän. Ruslar SSSRnıñ cimerelüennän soñ bik tizlektä cäyelep barğan bu çirgä çağıştırmaça salqın qarıy.SPİD turında Russiädä mäğlümät citmäwe, xalıqnıñ bu çir turında belmäve säbäple yış qına yätimxanälär SPİD yoqtırğan anadan tuğan balanı äle balada ul çirneñ buluı bilgele bulmasa da alırğa telämi .Denber fikrençä balalarnı tärbiäläw belän şägellängän xezmätkärlärneñ bik kübese çir ğadi kontakt belän küçä dip uylıy.
Denber(audio)
Gadi yätimxanälär AİDS yoqtırğan anadan tuğan balanı alırğa ber dä telämi.Çönki alar çir üzlärenä yoğar dip qurqa, cäyelä barğan xästälek turında citärlek mäğlümätkä iä tügel. Alar äle dä şuluq sawıttan aşağan, eçken keşädän çir yoğa , yäki andıy balanı üpsän qoçaqlasın çir yoğa dip uylıy.
Xisapta arta barğan sanda SPİD yoqtırğan anadan tuğan balalar ğämerläreneñ berençe 18ayın xästäxänädä başqalarınnan tämam ayrılğan palata da ütkärä , Russiädä 18 aylıq bäbilärdä genä test eşläp anıñ spid yoqtırğan yäki yoqtırmağan buluın belä alalar. Xästäxänälärdä ayrım palatalarda yatqan balalarğa kiräkle iqtibar kürsätelmi, alar normal täräqi itä almi .Balanıñ kürgän berdän ber keşe awızı bäylängän, qulında rezinka pirçatqalar belän anı aşatqan medsitra bula dip yazılğan HRW xisabında
Denber(audio)
Bala aşatıla , astı almaştırıla, kiyenderelä, ämma balanıñ üsep täräqi itüe öçen kiräkle bernindi stimul yuq .Berdän ber stimul az xezmät xaqına, artığı belän eşlägän qarauçı personalneñ balanı jelläp az ğına bulsa da cılılıq kürsätüe.
Bik az xästäxänädä SPİD yoqtırğan anadan tuğan, taşlanğan balalarnı qarıy torğan büleklär bar. Ämma äytelgäneçä bu bik siräk.Human Rights Watch xisabında xökümät bu balalarnıñ xoquqları turındağı üz qanunnarın şulayuq xalıqara qanunnarnı boza digän yomğaq yasağan. Xoquq Yaqlaw Oyışması şulayuq Russiä dönyada AİDSneñ in tiz cäyelep barğan il bulsa da xakimiätlär bu mäsäläne cämäğätçelek aldında kütärep çığarğa telämi dip belderä. Küp kenä küzätüçelär bu teläksezlek sovet çorı mirası digän qaraşta SSSRda sex belän bäyleneşle problemalar bik siräk telgä alındı. Human Rights Watch Russiä prezidentı V.Putin häm anıñ xökümäten xalıqnı spid mäsäläsendä kübräk yaqtırtırğa häm çir yoqtırğan ana häm alarnıñ balaların diskriminatsiäläwne tuqtatırğa çaqıra.Äytep kitkän xisab xoquq yaqlaw oyışmasınıñ 2004 ne yılnıñ mart ayında San Peterburg häm Mäskäwdä başlatıp cibärgän tikşerülärgä tayana .Oyışma wäkilläre bu ike zur şähärdä AİDS yoqtırğan ana häm ğailäläre,bu çirle keşelärgä xezmät kürsätkän tabiplar, sälämätlek saqlaw räsmiläre, sotsial xezmätkärlär psixologlar şulayuq AİDS yoqtırğan ğailälärgä maddi psixologik häm legal yardäm kürsätkän xökümättän bäysez oyışma wäkilläre belän söyläşkän . San Peterburg häm Mäskäw kebek ike şähärneñ saylanuına säbäb, bu ike şähärdä in küp AİDS yoqtırğan keşelärneñ yäşäwe häm S.peterbugta Russiädä SPİD belän çirlägän balalar yäşägän berdän ber yätimxanäneñ urnaşqan buluı. Räsmi statistiklar sannarnı bik tübän kürsätsä dä xalıqara şulayuq cirle belgeçlär Rusiä dönyada epidemiäneñ in tiz cäyelep barğan illärdän berse dip çan qağa. Bez bu mäsälälär Tatarstanda ni xäldä mikän dip qızıqsındıq.Qazandağı kollegabız Albina Zäynulla xabäre(audio) feride xämit