Yıllar buyı Rusiä İrannı, Tähran üzendä atom qoralları eşläp çığarırğa cıyına digän ğäyepläwlärdän ayawsız yaqlap kilgän ide. Xäzär diñgezeneñ ikençe yağındağı kürşesenä 800 million dollarlıq atom reaktorı qorıp yatqan Rusiä öçen Tährannıñ atom programmasın fäqät tınıç maqsatlarda ğına alıp baruı şik uyatmadı. Añardan ayırmalı bularaq, Quşma Ştatlar Tärandağı mullalar xakimiaten üzendä atom qoralı buldırırğa tırışuda ğäyepläp, bu mäs''äläne Berläşkän Millätlärneñ İminlek Şurası qaramağına çığarunı alğa sörgän ide, tik näq menä Mäskäw moña kisken qarşı çığıp tordı häm berniçä märtäbä üzeneñ monı yaqlamayaçağın belderde. Ämma bolar barısı da İrannıñ, Yewropa täqdim itkän taşlamalarğa häm qulaylıqlarğa qaramastan üzendä urannı bayıtu eşen yañartuı turındağı soñğı qararına qädär ide, bu bar dönya buylap tänqit taşqınına kiterde häm Rusiäne dä şaqtıy qatlawlı xäldä qaldırdı. Älegä qädär ul İrannı yaqlawı säbäple üzeneñ Quşma Ştatlar belän genä mönäsäbätlären qurqınıç astına quyu ixtimalı aldında tora ide, xäzer inde Yewropa belän dä aralar mäs''äläse dä kütärelä. Ä Rusiä citäkçelege moña yul quya almıy dip isäpli Mäskäwdäge Carnegie üzägendä eşläwçe Aleksey Malaşenko:
Audio, Aleksey Malaşenko
"Biredä ike möhim närsä bar häm alar ber-bersenä qarşı da kilä - berençedän, İran belän xezmättäşlekne saqlap qalu, ikençedän berük waqıtta Mäskäwneñ Yewropadağı yözenä dä tap töşermäw. Moña ireşü bik awır bulsa da Mäskäw monı eşlärgä tırışıp qarayaçaq", dip uylıy Malaşenko. Rusiä belän Yewropa Berlege arasındağı mönäsäbätlär soñğı aylarda inde bolay da naçarayğan ide. Moña başta Ukrainadağı äflisun inqilabı säbäp buldı, ul uñışqa näq menä Yewropa yardämendä ireşte dip sanala. Soñraq äle Baltiq buyı illärendäge urıs mäs''äläse häm Pol''şanıñ Mäskäw yaqlağan Belarus belän diplomatik suğışı da östälde. Malaşenko fikerençä, Rusiäneñ xäzer İrannı tänqitläwe, anıñ Könbatış belän xezmättäşlekne saqlap qalırğa teläwen çağıldıra:
Audio, Aleksey Malaşenko
"Min Rusiäneñ şuşı belderüen anıñ bar tışqı säyäsäte sürätendä qarar idem. Soñğı aylarda Rusiäneñ tışqı säyäsäte Könbatışnıñ, Quşma Ştatlarnıñ säyäsätennän şaqtıy ayırıla başladı. Rusiä aralarnı bozarğa telämi, bigräk tä Yewropa belän. Şuña da ul kiräk dip tapqanda häm bigräk tä cayı çıqqanda üzeneñ Yewropa belän bergä buluın kürsätä ala - häm menä xäzer şul eşlände dä", di Aleksey Malaşenko. Rusiäneñ İran belän säwdä äyläneşe yılına 2 milliard dollar bulsa, Yewropa belän bu san 100 milliardqa citä. Şuña da qaramastan, Mäskäw alarnıñ ikesennän bersen saylaw aldında qalırğa telämi häm şuña kürä wäzğiatneñ tınıç qına xäl itelüen alğa sörä. Rusiä öçen iñ qulay çişeleş - İrannıñ urannı bayıtu eşen tuqtatuı häm Yewropa belän bergä eşläwen yañartuı, di Aleksey Malaşenko. Şuña kürä dä Mäskäw İrannıñ atom programası mäs''äläsen İminlek Şurasına çığaruğa yul quymasqa tırışaçaq, digän fikerdä tora Carnegie üzäge xezmätkäre.
Kärim Kamal
Audio, Aleksey Malaşenko
"Biredä ike möhim närsä bar häm alar ber-bersenä qarşı da kilä - berençedän, İran belän xezmättäşlekne saqlap qalu, ikençedän berük waqıtta Mäskäwneñ Yewropadağı yözenä dä tap töşermäw. Moña ireşü bik awır bulsa da Mäskäw monı eşlärgä tırışıp qarayaçaq", dip uylıy Malaşenko. Rusiä belän Yewropa Berlege arasındağı mönäsäbätlär soñğı aylarda inde bolay da naçarayğan ide. Moña başta Ukrainadağı äflisun inqilabı säbäp buldı, ul uñışqa näq menä Yewropa yardämendä ireşte dip sanala. Soñraq äle Baltiq buyı illärendäge urıs mäs''äläse häm Pol''şanıñ Mäskäw yaqlağan Belarus belän diplomatik suğışı da östälde. Malaşenko fikerençä, Rusiäneñ xäzer İrannı tänqitläwe, anıñ Könbatış belän xezmättäşlekne saqlap qalırğa teläwen çağıldıra:
Audio, Aleksey Malaşenko
"Min Rusiäneñ şuşı belderüen anıñ bar tışqı säyäsäte sürätendä qarar idem. Soñğı aylarda Rusiäneñ tışqı säyäsäte Könbatışnıñ, Quşma Ştatlarnıñ säyäsätennän şaqtıy ayırıla başladı. Rusiä aralarnı bozarğa telämi, bigräk tä Yewropa belän. Şuña da ul kiräk dip tapqanda häm bigräk tä cayı çıqqanda üzeneñ Yewropa belän bergä buluın kürsätä ala - häm menä xäzer şul eşlände dä", di Aleksey Malaşenko. Rusiäneñ İran belän säwdä äyläneşe yılına 2 milliard dollar bulsa, Yewropa belän bu san 100 milliardqa citä. Şuña da qaramastan, Mäskäw alarnıñ ikesennän bersen saylaw aldında qalırğa telämi häm şuña kürä wäzğiatneñ tınıç qına xäl itelüen alğa sörä. Rusiä öçen iñ qulay çişeleş - İrannıñ urannı bayıtu eşen tuqtatuı häm Yewropa belän bergä eşläwen yañartuı, di Aleksey Malaşenko. Şuña kürä dä Mäskäw İrannıñ atom programası mäs''äläsen İminlek Şurasına çığaruğa yul quymasqa tırışaçaq, digän fikerdä tora Carnegie üzäge xezmätkäre.
Kärim Kamal