Rusiä xalqınıñ yartısınnan artığı çit keşelärdän qurqa yä alarğa näfrät belän qarıy - ildäge keşe xoquqların yaqlawçı oyışmalar şundıy şomlı fiker belderä. Alay ğına da tügel, alar, urıs millätçelegen alğa sörgän törle xäräkätlär inde üzläreneñ yarım-xärbi törkemnären dä qora başladı dip kisätä. Rusiädä ksenofobik, yäğni başqa millät, din keşelärennän şürläw häm alarnı näfrät itü qaraşlarınıñ ni däräcädä cäyelüen açıqlar öçen xoquq yaqlawçılar düşämbedä Mäskäwdä maxsus cıyın ütkärde häm anda şaqtıy şomlı fikerlär yañğıradı. Oçraşuda täqdim itelgän xisapnı yazuçılarnıñ berse Semen Çarnıy, ksenofobik qaraşlar Rusiädä kiñ taralğan, soñğı fiker beleşü näticäläre andıy keşelärneñ Rusiä xalqınıñ yartısınnan artığı buluın kürsätä dip belderde:
Audio, Semen Çarnıy
"Ksenofobiä däräcäse totrıqlı häm yuğarı bulıp qala birä. Xalıqnıñ 50-dän alıp 60-qa qädär protsentı "Rusiä urıslar öçen genä" digän tarmillätçel qaraşnı xuplıy. Açunı iñ qabartqan millät bulıp Kavkaz xalıqları, Üzäk Aziädän kilüçelär häm qıtaylılar tora. Öçençe-dürtençe urında yähüdlär" dip taswirlıy Rusiädäge ksenofobiäne Semen Çarnıy. Xisaptan kürengänçä, iñ näfrät itelgän xalıq bulıp Rusiädä çeçennar qala, keşe xoquqların yaqlawçılar monıñ säbäbe haman da däwam itkän häm ike yaqtan da kön sayın yuğaltularğa kitergän çeçen suğışında yata dip belderä. Xisapta alay da ber ömetle xäbär dä bar - rasaçıl maqsatlardan çığıp üterelgän keşelär sanı bıyıl 10 ğına, bıltırnıñ şul uq çorı belän çağıştırğanda bu 3 märtäbä kimräk ikän. Şuña da qaramastan, andıy rasaçıl höcümnärneñ sanı äle dä Yewropa illäre belän çağıştırğanda bik yuğarı bulıp qala birä. Moñardan tış, keşe xoquqların yaqlawçılar Rusiädä ikençe ber şomlı närsäneñ tamır cäyüenä iğtibar itä. Urıs millätçeläreneñ küpsanlı oyışmaları soñğı aralarda üzläreneñ yarım-xärbi, qayber oçraqlarda xätta qorallanğan törkemnären buldıra başladı. Rusiädäge "Hälakät Fondı"n citäklägän Alla Gerber süzlärençä, andıy radikal'' oyışmalar xäzer süzdän qoralğa küçep kilä:
Audio, Alla Gerber
"İñ dähşätle bulıp minem öçen törle milli-watandar oyışmalarnıñ propagandadan terrorğa küçep baruı tora. Bu iñ soñğı häm iğtibarğa layıq täräqqiat. Elek fäqät süzlär, propaganda ğına bulsa, xäzer inde açıqtan-açıq terror öndämäläre yasala" di Alla Gerber, Rusiädäge "Hälakät Fondı" citäkçese. Rusiädäge urıs millätçeläre oyışmalarınıñ üzlärendä qorallı yarım-xärbi törkemnär qoru telägen açıqtan-açıq iğlan itüe xaqında Semen Çarnıy da belderä. Anıñ süzlärenä qarağanda, şul oyışmalarnıñ qayberläre inde üz äğzaları öçen maxsus cıyınnar ütkärep, anda alarnı qoral belän niçek eş itärgä kiräklegen öyrätä.
Kärim Kamal
Audio, Semen Çarnıy
"Ksenofobiä däräcäse totrıqlı häm yuğarı bulıp qala birä. Xalıqnıñ 50-dän alıp 60-qa qädär protsentı "Rusiä urıslar öçen genä" digän tarmillätçel qaraşnı xuplıy. Açunı iñ qabartqan millät bulıp Kavkaz xalıqları, Üzäk Aziädän kilüçelär häm qıtaylılar tora. Öçençe-dürtençe urında yähüdlär" dip taswirlıy Rusiädäge ksenofobiäne Semen Çarnıy. Xisaptan kürengänçä, iñ näfrät itelgän xalıq bulıp Rusiädä çeçennar qala, keşe xoquqların yaqlawçılar monıñ säbäbe haman da däwam itkän häm ike yaqtan da kön sayın yuğaltularğa kitergän çeçen suğışında yata dip belderä. Xisapta alay da ber ömetle xäbär dä bar - rasaçıl maqsatlardan çığıp üterelgän keşelär sanı bıyıl 10 ğına, bıltırnıñ şul uq çorı belän çağıştırğanda bu 3 märtäbä kimräk ikän. Şuña da qaramastan, andıy rasaçıl höcümnärneñ sanı äle dä Yewropa illäre belän çağıştırğanda bik yuğarı bulıp qala birä. Moñardan tış, keşe xoquqların yaqlawçılar Rusiädä ikençe ber şomlı närsäneñ tamır cäyüenä iğtibar itä. Urıs millätçeläreneñ küpsanlı oyışmaları soñğı aralarda üzläreneñ yarım-xärbi, qayber oçraqlarda xätta qorallanğan törkemnären buldıra başladı. Rusiädäge "Hälakät Fondı"n citäklägän Alla Gerber süzlärençä, andıy radikal'' oyışmalar xäzer süzdän qoralğa küçep kilä:
Audio, Alla Gerber
"İñ dähşätle bulıp minem öçen törle milli-watandar oyışmalarnıñ propagandadan terrorğa küçep baruı tora. Bu iñ soñğı häm iğtibarğa layıq täräqqiat. Elek fäqät süzlär, propaganda ğına bulsa, xäzer inde açıqtan-açıq terror öndämäläre yasala" di Alla Gerber, Rusiädäge "Hälakät Fondı" citäkçese. Rusiädäge urıs millätçeläre oyışmalarınıñ üzlärendä qorallı yarım-xärbi törkemnär qoru telägen açıqtan-açıq iğlan itüe xaqında Semen Çarnıy da belderä. Anıñ süzlärenä qarağanda, şul oyışmalarnıñ qayberläre inde üz äğzaları öçen maxsus cıyınnar ütkärep, anda alarnı qoral belän niçek eş itärgä kiräklegen öyrätä.
Kärim Kamal