Accessibility links

Кайнар хәбәр

Putinne öçençe prezidentlıqqa qıstawlar arta bara


Moña qädär üzeneñ inde öçençe märtäbägä prezident itep saylanırğa cıyınmawın belderep torğan Vladimir Putin, berniçä kön elek "bälki saylanır da idem, ämma konstitutsiä röxsät itmi" dip äytügä qayber cirle deputatlar moña yul açu eşen inde başlap ta cibärde. Alarnıñ bu tırışlıqları uñışlı tämamlanırmı, Putin üz süzlären çınnan da citdi äytteme - Rusiädä xäzer şunı tikşerälär.

Saylanırmı, ällä saylanmasmı? Rusiädä bu soraw hiç tä yaña tügel häm cämäğätçelek aña cawapnı daimi töstä här 4 yıl sayın ezläp tora. 2008-nçe yıl yaqınayu belän Vladimir Putinneñ üz kiläçägen niçek kürüe torğan sayın kübräk keşene qızıqsındıra. Bu ayda Finländiä säfäre barışında Rusiä prezidentı utqa maynı üze saldı, xäbärçelär añardan, öçençe märtäbägä dä prezident bulıp saylanırğa telisezme dip sorağaç, ul elekke tösle monı şunda uq kire qaqmadı, ä bik tä xikmätle cawap qaytardı:

Audio, Vladimir Putin

"Bälki min monı telär dä idem, läkin ilneñ konstitutsiäse moña yul quymıy. Minemçä, Rusiä öçen iñ möhime bügen totrıqlılıqnı saqlap qalu, ä moña ğämäldäge qanun nigezendä genä ireşep bula", di Rusiä prezidentı Putin. Anıñ şuşı süzlärennän soñ ozaq ta ütmäde, ilneñ Diñgez yağı - Primoryedağı cirle ber deputat, Rusiä konstitutsiäsenä, Putingä öçençe märtäbä prezident bulu yulın açqan tözätmä kertü mäs''äläsen kütärep çıqtı. Kiläse saylawlarğa äle 2 yarım yıl waqıt qaluğa qaramastan, Rusiädäge säyäsi elitanıñ bar iğtibarın fäqät şuşı mäs''älägä genä yünältüe ildäge säyäsi qorılış turında küp närsä söyli. Mäskäwdäge säyäsi belgeç häm xäbärçe Maşa Lipman, töbäk çitäkçeläre xäzer turıdan-turı Mäskäwdän bilgelänep, aqça häm qüwät mäs''äläse üzäktä, yäğni prezident tarafınnan xäl itelgäç, "2008 probleması" şaqtıy zur borçu uyata, dip belderä.

Audio, Maşa Lipman

"Rusiäneñ xakimiattäge elitası öçen bu çınnan da bik awır mäs''älä. Putin idaräse çorında xakimiat häm milek ber-berse belän şul xätle üzara bäylände ki, xakimiattän kitü, xakimiatne yuğaltu asılda eş urının yuğaltu ğına bulmayaçaq", di Maşa Lipman. Yaqın kiläçäkne Lipman bolayraq kürä:

Audio, Maşa Lipman

"2008-nçe yılda ni genä bulmasın, inde xäzerdän ük şunı äytergä mömkin - Rusiä prezidentı urını öçen irekle häm kirtäsez yarış bulmyaçaq. Törle ixtimallar tikşerelä - berençese, konstitutsiäne üzgärtep, Putinneñ öçençe prezidentlığına qanuni yulnı açu. İkençese - Belarus belän berläşü, bu yaña konstitutsiä kiräklegen añlataçaq, häm öçençe ixtimal - xakimiatne parlament qaramağına küçerü", di Maşa Lipman. Konstitutsion üzgäreşlär yasaw qanuni yaqtan şaqtıy qatlawlı. Monıñ öçen Dumada öçtän ike, Federatsiä Şurasında dürttän öç küpçelekkä ireşü kiräk, moñardan tış üzgäreşne 89 töbäk parlamentlarınıñ öçtän ike öleşe yaqlawın alu zarur. İkençe ber belgeç, Haagtağı Clingendael Üzäge xezmätkäre Stephan de Spiegeleire fikerençä, Kreml''neñ nindi yulnı saylawı möhim tügel, ägär dä Putin üze xakimiattä qalırğa teli ikän, anıñ moña ireşü öçen mömkinlekläre kiñ bulaçaq. Töp soraw - ul üze monı telime, yuqmı, min şäxsän monı äle äytä almıym, di Spiegeleire.

Audio, Stephan de Spiegeleire

Älegä Putinneñ üz teläge turında Mäskäwdäge xakimiat dairälärendä urtaq kileşügä ireşelmägän kebek, ägär dä andıy qararğa kilensä, monı mäğlümat çaralarında şunda uq başlanaçaq kampaniädän häm töbäk citäkçeläreneñ därräw räweştä xuplarğa kereşüennän sizep bulaçaq digän fiker belderä belgeçlär.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG