Accessibility links

Кайнар хәбәр

Gaza Sızığı: Çigenüdän soñ da Abbas qıyınlıqlar aldında qalaçaq


İsrael xökümäte 1967nçe yılda okupatsiälägän Gaza Sızığınnan yähüdlärne çığarunı mäqsat itep quyğan 3 atnalıq programmanı ğämälgä aşıra. Qarşılıq kürsätkän qayber yähüdlär,fälästin radikal törkeme Hamasnıñ tıqşınmawı häm çigenüneñ tınıçlıq protsesına täsire in küp iqtibar cälep itkän mäsälälälär bulıp tora.Ämma Gazanıñ üze?Çigenü uñışlı tämamlansa töbäktäge fälästinnär iminlek mäsäläsendä närsä kötä ala ? Anıñ iqtisadı, İzrael belän mönäsäbätläre nindi bulaçaq? Washingtonda urnaşqan Brooking İnstititı Gazanıñ kiläçäge turında ike belgeç belän telefon aşa brifing oyıştırdı.

Käğäzdä bulsa da İzraelneñ Gaza okupatsiäse 3 atna eçendä tämamlana.Şulay da İzrael Gaza çiklären häm portların yabıp şul territoriä östennän nıq kontrol urnaştıra ala.Brooking İnstitutı SYaqın könçığış säyäsäte öçen Saban Üzägeneñ fälästinle belgeçe Shibley Telhami süzlärençä fälästin citäkçese M.Abbas aldında säyäsi häm iqtisadi qurqınıçlar tora.Gazanıñ iqtisadı da bik nıq İzrael mönäsäbätlärennän bäyle.Telhami Gazanıñ ekonomikası cimerek xäldä, iminlek köçläre zäğif tarqau eşneñ zur öleşe Hamasqa qalğan dip söyli.Fälästinle belgeç qaraşınça, xäzer Hamas Gazanıñ çiklären yabu öçen İzraelgä säbäp-sıltau birmäskä tieş .Töbäktä yäşäwçe fälästinnär birelgän wäğdälärneñ ğämälgä quyılmawı säbäple açulı,alar Fälästin Xakimiäteneñ iqtisadi şulayuq säyäsi aksiälären kürergä teli ämma bu tulısınça suveren xökümät öçen dä qıyın eşlär.

Telhami(audio)

Fälästin Xakimiäte çın xökümät bulmayaçaq. Fälästin xakimiäte Oslo kileşüendä äytelgänçe İzraelneñ çığıp kitüe belän kübräk aftonomiägä iä bulaçaq. Ämma suverenlekkä iä bulmasan legal status ta açıq tügel.İzrael tışqı dönya belän elemtäne kontrol itep torğan möddätçä okupatsiä tämam bette digän süz tügel.Bu iqtisadi şulayuq säyäsi küreneşne dä qatmarlandıra

Konferensiägä qatnaşqan İzraeldäge eleke AQŞ ilçe älege waqıtta Saban Üzägeneñ diräktorı Martin İndyk ,Abu Mazen iseme belän yöretelgän M.Abbasnıñ Hamasnı Fälästin Xakimiäteneñ qarar çiğaru protsesına qatnaştıruın azsızıqlap Abbas Gazanıñ kontrole mäsäläsendä köräş buldırırğa telämi häm ul üz teläklären Hamas bulmıy torıp ğämälgä quya almıy dide .İndyk Hamas öçen xäzer tarixi mömkinçelek xasıyl buldı ul äle üzeneñ suğışçan kampaniäsen däwam itä ala yäki barlıq energiäsen Gaza iqtisadına sala ala.Hamasnıñ qararı İzraelneñ Gaza çiklären ni däräcädä yabuına nıq täsir itäçäk

İndyk(audio)

Hamas, xakimiätne büleşü Gazanıñ iqtisadi täräqiäte üz mänfäğätenä turı kilä häm ul monıñ belän ğorurlana ala digän näticägä kiläse urınğa Gazanı İzraelgä höcümnäre öçen terrorçılar bazası itep qullansa , bu İzraelneñ Gazağa häm Gazadan keşe şulayuq tovarnıñ kerep çığuın bilgeläüendä rol uynıyaçaq

Xakimiätne büleşü, çigenü waqıtında fälästinnärneñ köç qullanmawına kiterde. Totrıqlılıq iqtisadi üseş öçen dä alşart bulıp tora. Ayruça Abbasnıñ Fälästin Xakimiäten Ramalladan Gazağa küçenderüe dä Gaza iqtisadında rol uynar dip kötelä.Bu turıda İndyk:

İndyk (audio)

İzraelneñ çigenüenä qarata fälästinnärneñ tınıç toruı şaqqattırlıq .Min anda kübräk köç qullanu bulır dip köttem-bu yaxşı işarä.Abu Mazennıñ xökümätne Gazağa küçenderüe bik az iqtibar cälep itte.Ul Hamas belän iminlek mäsäläsendä dä nindider kileşügä ireşkän kebek. Bu iqtisadi täräqiät öçen yaxşı işarä bula ala.

Telhami dä, İndyk tä fälästin iqtisadı bik nıq çittän bigräk tä AQŞ yardämennän bäyle bulaçaq digän qaraştalar. Bu turıda Telhami bolay dip äytä:

Telhami(audio)

Bu xökümätne zäğiflätte , çönki eleke xökümätlär aqçanı turılıqlıq satıp alu öçen qullandı. Yardämneñ Gazada taratıluı bik zur ostalıq taläp itkän eş. Ber yaqtan Fälästin xakimiäte aqçanı üze tulısınça ütäkürenmäle itep qullana ala , elek andıy xäl yuq ide –ikençese tik xalıqara proyektlar östendä genä eşläw bu isä Abu Mazengä ällä ni säyäsi etärgeç bulmas

İminlek xällären küzdä totqanda Gazada iqtisadi xällär şunduq täräqi itär dip kötep bulmıy feridä xämit
XS
SM
MD
LG