Qazan meñ yıllığına aldınnan qayber küzätüçelär matbuğatta Tatarstan başqalasına qarşı qara PR, yäğni törleçä pıçratu başlanır dip kötkännär ide. Bu xäl xäzergä ällä ni kürenmi. Döres, qayber waq-töyaq matbuğatta basılğan yazmalarnı sanamağanda. Läkin, meñ yıllıq aldınnan, Tatarstan, Qazan, tatarlar turında süz yış kürenä başladı. Rusiä matbuğatında bigräk tä. Tatarstannıqında andıy yazmalar kürenü şaqqatmalı tügel. Qayber Rusiä matbuğat çaraları, tatarlar Rusiäneñ kiläçägen bilgeläwçe xalıq, dip yazıp çıqtılar. Tatarstan başqalası Rusiäneñ öçençe başqalası, dip tä cibärgälilär. Härxäldä Tatarstannı, tatarnı, respublika säyäsäten añlaw sizelä. Bu matbuğat çaralarında. Tik, soñğı waqıtlarda Tatarstanda ekstremist dip qayber keşelärne federal' organnar tarafınnan qulğa alular yışayu ğına säyer kürenä. Läkin monısı başqa mäs'älä. Ä inde, mäğlümat çaraları, inde äytelgänçä Tatarstan turında kübräk söyli başladı. Xätta maxsus tapşırular çığa. Mäs'älän, ütkän şimbädä Tatarstan prezidentı “Mayaq” radiosında turı efirda bulıp, jurnalistlar, tınlawçılar sorawlarına cawap birde. Rusiä däwlät radiolarınıñ berse bulğan “Mayaq”ta Mintimer Şäymievqa küp törle sorawlar birelde. Ul Rusiädä barğan sotsial epoteka qorudan alıp, latin yazuına küçü-küçmäwgä xätle. Älbättä, kön üzägendä meñ yıllıq mäsäläse tordı. Menä Mintimer Şäymievnıñ qayber sorawlarğa cawapları.
Mäskäüdän Kämariä isemle tıñlawçı Tatarstan ni öçen latınğa küçmäde digän soraw birä. Min üzem latında uqıdım dip östi. Mintimer Şäymiev, älege sorawğa: Bu mä’sälä bik qatlawlı, bäxäsle. Latinğa küçüne çit illärdäge tatarlar sorıylar, alar tatarça latinda yazalar dip cawap birde. Tatarstan latinğa küçärlek çığımnarnı ğına kütärä ala ide älbättä, dip däwam itte prezident, - läkin ber mä’sälä bar. Tatarstanda 2 millionlap tatar yäşi. Rusiädä biş millionlap. Ägär Tatarstan tatarları latin yazuına küçsä, Rusiädäge tatarlar milli-mädäni möxittän özelep qalalar, dip añlattı Mintimer Şäymiev. Bez, -dide ul,- bu mä’säläne xäl itüdä awır protsess aldında torabız.
Tapşırunı alıp baruçı, säyäsi küzätüçe Yuliy Semenov, Qazanda bu könnärdä BDB liderları sammitı ütä. Bu xaqta äle az yazalar. Läkin anda citdi mä’sälälär xäl iteläçäk bit. Ä BDBnıñ xäzerge xäle bik citdi tora. Sez bu turıda närsä uylıysız dip, Mintimer Şäymievtan soradı.
Tatarstan prezidentı isä, bu sorawğa: “Monı min xäl itmim. Ä sammitnıñ Qazanda ü'tüenä kilgändä, bu bezneñ öçen şatlıqlı waqiğa”- dip cawap birde. “Sammitta qatnaşırğa BDBnıñ barlıq citäkçeläre dä riza buldı,- dip däwam itte respublika başlığı.- Anda BDBnıñ kiläçäk yazmışı, anıñ struktur tözeleşe xäl iteler dip kötelä. BDBnıñ nigezendä här yaqqa turı kilgän faydalı berdämlek yatarğa tieş,”- dip üz fikeren belderde Mintimer Şäymiev. Bu aralarda Ukraina, Gruziä, Moldova illäreneñ üzara tığız elemtägä kerüläre, BDBnı tarqatmıymı digän borçularğa qarata, Tatarstan prezidentı: “Tarqawlıq bulırğa tieş tügel, bez däwlät däräcäsendä fikerli torğan keşelär bulırğa tieşbez. Ägär dä minem ilem öçen tege yäki bu mä’sälädä berläşü faydalı ikän, min ni öçen bu berlektän baş tartırğa tieş soñ ?!”- dip cawap birde. Ä berläşü, Tatarstan prezidentı fikerençä, barı tik irekle bulırğa tieş.
Tapşıru axırında, Tatarstannan ber tıñlawçı şaltırattı. Ul federal' kanallarda tatarça tapşırular bulmawğa zarlandı. Şäymiev isä bu mä’sälägä qarata: “Tatarstanda sputnik TV, radio buldırıldı. Anda tieşle külämdä tatarça tapşırular bar, alarnı sanın arttırıp ta bula. Ä Rusiä kanallarında tatarça tapşırularğa kilgändä, qızğanıçqa qarşı, alar urıs telennän qala başqa tellärdä dä yuq,”- dide prezident. “Min, - dide ul.- Rusiä xakimiätendägelärgä, ğomumän, monıñ işe mä’sälälärgä kübräk iğtibar itärgä kiñäş itäm”- dip fikerlären citkerde Mintimer Şäymiev.
Räfis Cämdixan
