Accessibility links

Кайнар хәбәр

Törkiädän Atnalıq Küzätü


Ütkän atna azağında Törkiäne dönyağa tanıtu ölkäsendä baytaq uñay täräqqiätlär buldı. Berençese Tatarstan premier-ministrı Röstäm Miñnexanovnı da qızıqsındıraçaq ber täräqqiät ide. İstanbulda berençe märtäbä bularaq Formula 1 avtomaşina yarışı ütkärelde. Mäğlüm bulğança, bu yarış dönyanıñ nibarı unlap qına şähärendä oyıştırıla. Bıyıl İstanbulda yarış pistı salındı häm ütkän atna azağında öç kön çirattan yarış buldı. Unlağan pilot dip atalğan şoför säğatenä 200-340 km tizlektä barğan ifrat däräcädä köçle maşinalar belän yarıştılar. Pistnı 58 märtäbä äyälnep çıqqan pilotlar arasında 1 säğät 24 minut, 34 sikunt belän fin pilotı Kimi Reikonnen McLaren Mercedes maşinası belän berençe buldı. Ataqlı alman şoförı Michael Schuhmacher isä yarışnı beterä almadı. Çönki ul 14 turda Mark Webberneñ Williams markalı maşinası belän bärelde. Raikonenneñ bıyıldağı yarışlarda 5 berençelege bar. Bıyılda bulğan yarışlardan soñ Alfonso Renault maşinası belän berençe, Raikonnen ikençe, Schuhmacher Ferrari maşinası belän öçençe pozitsiädä toralar. Bu yarışlarnı televiziä ekrannarı aşa qarawçılar sanı millonlar belän isäplänä. Şulay itep İstanbulnıñ iseme ütkän atna azağında baytaq ildä işetelde. İstanbul hotellere şuşı yarışlarnı qararğa kilgän çit il turistlar belän tulıp taştı. Formula 1 avtomobil yarışın Premier Tayyip Erdoğan da qaradı.

Bu atnada AQŞ-nıñ ataqlı jurnallarınnan ‘Newsweek’ Avropa ölkäläre öçen çığarılğan basmasınıñ tışlığına İstanbulnıñ ber matur foto räsemen häm “Täesirle İstanbul” isemle ber mäqalä dä urnaştırğan. Owen Matthews belän Raha Foroohar isemle jurnalistlar mäqalälärendä “Avropalı bulsa da bulmasa da İstanbul dönyanıñ iñ täesir uyatqan şähäre” dip yazıp çıqtılar. Mäqalädä qısqaça şuşı cömlälär diqqätne cälep itä: “Birja kön uzğan sayın köçäyä bara. Çit illärdä uqıp qaytqan yäşlär yaña eş urınnarı tözilär. Sänğätkärlär xalıqara säxnälärdä üz isemnären işetterälär. Niçä yıllar buyı reformatorlıq Könbatışça bulu dip añlaşıla ide. Xäzer isä üzeñçä bulu alda tora. İnflatsiä 30 yılda berençe märtäbä berle sannarğa töşte. Eşsezlek tä kimi bara. AB reformaları Törkiäneñ ekonomik häm sotsial küreneşen üzgärtte. Avropa Törkiäneñ AB ağzalığına kirtä sala ala. Läkin bu dönyanıñ axırı bulmas. Barlıq kürsätkeçlär İstanbulnıñ bälkem tağı da zurıraq energiä belän üzen yañartuwın däwam itäçägen kürsätä. İstanbul uramnarındağı tawışnı isegezgä töşeregez. Avropa, Törek, Balkan häm Yaqın Könçığış muzıkaları ber ük waqıtta, säyer läkin ber garmoniä belän berläşälär”.

Tabiği hämmä närsä alda göl barmıy. İldä çişelmägän terror mäsäläse belän Körd mäsäläse bar. Bu atnada ütkärelgän Milli Qurqınıçsızlıq Şurası (MQŞ) utırışında da şuranıñ xärbi wäkilläre Premierneñ “Körd Probleması” digän süzlärennän närsä añlarğa kiräklegen soradılar. Ğomumän qayber dairälär Körd süzen qullanıp problema bar dip äytüne seperatizm häm qurqınıçlı dip bäyälilär. İñ kimendä oppozitsiä şulay dip uylıy. Qayber säyäsätçelär bu ilne häm watandaşlarnı bülergä kiteräçäk dilär. Näticädä MQŞ utırışınnan soñ iğlan itelgän belderüdä, xökümätneñ wazıyfası, konstitutsiädä äytelgänçä, demokratik, layıq häm sotsial xoquq däwläte bulğan Törkiä Cömhuriyäte ileneñ bötenlegen, milläteneñ bülenmäzlegen saqlarğa tieş, bu tel, din, etnik häm censi ayırmalarnı küz aldında totmyı eşlänergä tieş, dielä. Şulay itep Prezident Sezerneñ citäkçelegendäge MQŞ Premierınıñ Körd Probleması äyteme häm anıñ säyäsäte belän riza bulmawın kürsätte.

Bu atnada Törkiäne borçığan ber täräqqiyät isä ilneñ qayber töbäklärendä xolera qurqınıçınıñ tuwuwı buldı. İranğa çiktäş Ağrınıñ Doğubayazıt kasabasında eç kitüdän şifa yortlarına möräcägät itüçelär sanı 1700ne aştı. Şulardan 20-seneñ xäle citdi dip xastaxanägä urnaştırıldı. İke keşe isä ülde. Gärçä şuşı eç kitü xäle xolera dip räsmi räweştä bäyälänmäde. Ämma küptän tügel genä kürşe İranda xolera yoğışlı xastalığı tarala başladı digän xäbärlär çıqqan ide. Tege yaqtan soñğı 40 köndä başqala Ankarada da eç kitü xälläre küzätelä başladı. Törek Tabiblar Berlege Ankara’nın Numune isemle xastaxanäsendä 120-130 keşegä xolera digän prognoz yasaldı dip belderde. Läkin Sälämätlek Ministerlege monı raslamıy. Qısqası, hawalarnıñ esse buluı, aş-sunıñ essedä tiz bozıluwı häm higienağa tieşle ähämiät birelmäwe mondıy yoğışlı çirlärgä säbäp bula ala.

Qazanıñ meñ yıllığın qotlawlarğa Törkiädän Böten Dönya Tatar Kongresı tarafınnan çaqırılan 30’lap delegat atna azağında yulğa çığalar. Qayberläre Mäskäw aşa baru qatmarlı bulu häm 28 Awgusttan elek kilmägez digän kürsätmälär säbäple barudan waz kiçtelär.

Äxtäm İbrahim, İstanbul
XS
SM
MD
LG