Accessibility links

Кайнар хәбәр

Bush Katrina ğarasatı arqasında kilgän säyäsi zıyannı kimetergä tırışa


Quşma Ştatlarda Katrina ğarasatı kitergän zıyan küläme artqan sayın, Bush administratsiäse isemenä tänqit köçäyä. Şuşı basımnı kimetü niäte belän, sişämbedä Bush bar xatalarnı açıqlaw öçen maxsus tikşerü ütkäräçägen iğlan itte. Ul arada New Orleansta qotqaruçılar işelgän buanı yamap su suırta başladı. Belgeçlär isä bu şähärgä ekologik qaza yanıy dip kisätä.

Sişämbedä amerikan prezidentı George Bush zur tırışlıq kürsätte. Anı här cirdä kürep bula ide: ber qarasañ ul qaza töbägendä, ğarasat qorbannarın tınıçlandıra. İkençe qarasañ – Washingtonda, tikşerü eşlären başlayaçağın iğlan itä, vitse-prezident Dick Cheneynı Mississippi, Louisiana ştalarına cibärä. George Bush:

"Närsäneñ döres, närsäneñ xata bulğanın açıqlaw öçen min tikşerü başlarğa cıyınam. Bezgä federal xökümät, ştat xökümäte, cirle xökümät arasındağı mönäsäbätlärne añlaw kiräk. Bez tınıçsız dönyada yäşibez. Küpläp üterü qoralı belän höcüm bulamı ul, yaña ğarasatmı – bez äzer bulırğa tieş."

Katrina ğarasatına qädär ük Bushnıñ abruyı prezidentlıq çorında iñ tübän däräcägä, 45 protsentqa töşkän ide. Soñğı fiker beleşügä qarağanda amerikannarnıñ 3\2se ğarasatnıñ şundıy zur zıyan kitergäne öçen federal xökümätne ğäyepli.

Sişämbedä Kongress Bush administratsiäseneñ bu qaza belän eş itü räweşenä tänqit belderde. Senat üz tikşerüen başlap cibärde.

Katrina kitergän matdi zıyan moñarçı kürelmägän san belän isäpläner dip kötelä. Qayber xisaplarğa qarağanda iminiät şirkätlärenä 100 milliard dollar çaması däğwa beldereläçäk. Quşma Ştatlarnıñ finans ministrı John Snow bıyılğı iqtisadi üseş Katrina arqasında yartı protsentqa azraq bulır digän faraz äytte. Ä menä Pentagon başlığı Donald Rumsfeld Ğiraq häm Äfğanstanda küp aqça tükkän Quşma Ştatlar ğarasat aldında äzerleksez qaldı digän şöbhälärne kire qaqtı:

"Açıqça äytim, bezneñ xalıqara terrorğa qarşı suğışqa da, berük waqıtta mondıy tabiğıy qazalarğa qarşı torırğa da köçebez citärlek. Bez ikesen dä eşli alabız. Şunı da onıtmasqa kiräk, bezneñ çit ildä bulmağan, kiräk bulsa monda yärdämgä kilergä, iminlek saqlarğa äzer 300 meñnän artıq xärbiebez bar."

Sişämbedä New Orleans xakime Ray Nagin şähärne tözekländerü eşlären başlarğa çaralar kilüen tanıdı, läkin berük waqıtta xalıqnı anda qaytu qurqınıç dip kisätte:

"Min härkemneñ şähärdän kitüen telim, çönki bu sälämätlek öçen qurqınıç. Suda ağulı matdälär bar, gaz çığıp şartlawlar bulırğa mömkin. Xäzer bez 4 yañğın sünderäbez, su citmi. Cäsadlarnı teşlägän çerkilär tarala. Anda imin tügel."

Xärbi injenerlar xäzer şähär tiräli buanı tözätep sunı suırta başlıy. Läkin su kitkännän soñ qalğan läm bik pıçraq häm zararlı. Uramnar törle qaldıq, casädlär, çeregän maşinalar belän tulı. 30 gradus cılılıqnı iskä alğanda şähärgä ekologik qaza yanıy.

Katrina ğarasatı kitergän matdi zıyannı äle niçketer sanap bulsa, moxitkä, sälämätlekkä kilgän zıyannı sanawı awır. Belgeçlär, bu töbäktäge sunı äle tağın ber yıl eçep bulmas, ä keşelär qayta başlağançı tağı da kübräk waqıt uzaçaq, di.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG