Sez äflisun yaratasızmı? Üzen bulmasa, äybätläp sığıp yasalğan äflisun suı bälki sezneñ küñelegezgä xuş kiläder. Şäxsän miña üzemä äflisun häm anıñ soğı da oxşıy. Üze äçkeltem üze tatlı. Möğayın sezgä dä oşıydır.
Eçep cibärik äle. Tembolee digändäy äflisun ul xäzer yarım tıyılğan oppozitsion ber närsä. Soñğı waqıtta äflisun töse häm ğomumän qızğılt - sarı tös- fetnä, nindider ixtimal, yäğni vostaniä ğälämäte bularaq qabul itelä. Çönki uzğan yılda 50 milliard xalıqlı Ukrainada oppozitsion köçlär qızğılt-sarı bayraqlar kütärep, uramnarğa çıqtılar da xakimiättä utırğan rejimnı zakonlı räweştä, yäğni saylaw waqıtında birelgän tawışlarnı tögäl itep sanap täxettän quıp töşerdelär.
Ğomumän, saylaw waqıtında döres tawış birmäwçelärne räsmi xakimiät yaratmıy. Saylaw komissiäläre dä tawışlarnı östän quşqança ğına sanarğa tieş bula. Qayber töbäklärdä saylawğa küzätüçelärne kertmiçä, yäki tawışlarnı sanağanda utnı sünderep, tawışlar belän muxlivat ittelär dä gubernator, Prezident urınnarın saqladılar. Menä şundıylar bigräk tä Ukrainada, Gruziädä ütkän bärxet inqilabların qızğılt- sarı faşizm dip yörtälär.
Yänäse barısın da Amerika oyıştırğan. Bezgä bu qädärese qarañğı. Amerikanıñ üzendä dä tawış sanaw xikmätläre bik tınıç häm şoma bara dip äytmäs idem. Xalıq berdäm tawış birsä, ällä kem dä urındığın saqlıy almıy. Bezgä çit illärdäge xällär mäğlüm dä tügel. Ämma revolyutsiä qaraçqısı inqilab häm sarı tös belän qurqıtu pryamo täñkägä tide. Änä Ufada tatar telenä status sorap xalıqnı uramğa cıyğan milli oyışmalar şunda uq oranjevıy digän möhergä layıq buldı. Çaq qına utırtıp quymadılar üzlären. Xalıqqa möräcäğät itep, tawışnı üzebezne yaqlap birik dip endäşü cinayät dip iğlan itelügä dä az qalmadı. Ä säbäbe mäğlüm tatar liderı Ramil Bignov häm anıñ berniçä distä tanışı üzläreneñ abruyın kütärer öçen inqilabı äflisun tösendäge galstuk häm şarf satıp alğannar. Sarı töstäge palatkıyları da bar ikän. Ukrainadağı Yuşçenkığa oxşatıp, üzläreneñ tä'sirlären arttıru omtılışı böten Räsäygä işetelde. Başqortstanda räsmi xakimiät oranjevıylarğa qarşı meñnärçä qatı yodrıqla yegetlär alıp çıqtı. Ğomumän, Rusiä äflisun tösendäge kütäreleşkä qarşı zur profilaktika başqarıla. Mäskäw yanında Duğin Yevraziäçelär antioranjevıylarnıñ maxsus lagerın oyıştırıp şunda äflisun tösendäge säyäsätçelärne niçek quıp taratırğa tieşlegen öyrätälär. Räsmi xakimiät monı xuplıy. Elek Gitler faşizmın koriçnevıy qorän tös belän bilgeläsälär. Xäzer inde qızğıl –sarı töstäge doşmannı ezlilär. Ämma andıylarnı berqaydan da tabıp oçratıp bulmıy. Xätta äflisun bayraqların kütärep kilgän Yuşçenko bu atnada üzeneñ oranjevıy xoqümäten quıp tarattı. Bik ük berdäm , nıqlı firqä tügel ikän bu Ukrain äflisunçıları. Yuqqa ğına alardan qurqıp, uzğan yılda maşina- maşina äflisunnarnı traktorlar, bul'dozerlar belän taptattılar. Äräm bulğan Xodaynıñ cimeşläre. Mäskäwdä dä soñğı waqıtta äflisun taptaw modağa kerä başlağan ide. Ber zıyanı yuq bit ul sitrusnıñ.
Ä şulay da revolyutsiä inqilabları qurqıta. Küp buldı inde alar tarixta.Betsen revolyutsiä, betsen inqilab yäşäsen kontrrevolyutsiä.
Şulay dip kenä uylap, qaymaq belän sötle çäy eçärgä kereşkän idem, täräzägä küz salıp şaqqattım.
YÄ, Xoday, Qazanğa da kilgän bit bu inqilabı afät. Bu atnada Qazanda massovıy äflisun tösle kütäreleş bara. Uramnarda, baqçalarda äflisun tösendäge yafraqlar küzne qamaştıra. Äyterseñ kemder däwlätne cimerer öçen şuşı ağaç yafraqların fetnä tösenä buyağan, östäwenä Qazannıñ meñ yıllığı aldınnan uq qızğılt-sarı tösendäge tözeleş maşinaları häm şulay uq sarğılt jiletlı asfal't cäyçelär çıqqan ide. Bäyräm ütkäç, alar xätta kübäyde! Bolay bulsa, xalıq bıltırğı Kiev keşeläre kebek därtlänep, citäkçelärgä tel tiderä başlamasmı? Ul Ukrainnar bit ällä nindi cırlar cırlıy. “Razm baxatra” dilärme anda. Şulay itep, Xoday birgän cimeşneñ häm yafraqnıñ tös buyawı säyäsi tetränügä kiterergä tora, xätta Qazan buylap su sipterüçe maşinalar da, küktäge qoyaş üze dä şul yomırqa sarısına oxşıy başlıy.
Ä bälki bu xäwef Qazan şähär Sovetına saylawlar yaqınayudan kiläder. Nişläpter, bik borçılalar bernindi fetnäçe, äflisunçı kürenmäsä dä. Äle genä 1000 yıllıq ütte. Barısı da al da sül Uramnar- ixatalar, baqça başları çip çista. Barlıq fatirlarda salqın häm qaynar su, tübälär yamalğan. Santexniklar krannarnı tikşerergä teläp, üzläre kilä, işek şaqıp yalwarıp yörilär. Bigräk tä şähär çitendäge şäxsi yortlarda toruçılar räxätlektän nişlärgä belmi. Transport häm fatir bäyäläre küñel türlärendä Xäniä Färxi bulıp cırlap tora. “Әldermeşkä qaytam äle” digän kebek.
Şähär Sovetı deputatı älläni zur däräcä tügel, administratsiädä eşläw qıyın dilär, aqçası da az. Ämma deputatlıq öçen can fida qılırğa toralar. Ber kandidat bik äybät ber xosusi firmadа uzgan yılda 8 million aqça eşlägän. Annarı şähär başlığı kiñäşçese bulıp küçkän, şundıy urınnarnı taşlap, şundıy aqçalarnı qaldırıp, şähär Sovetına bar inde.
Şähärdäge iñ abruylı keşelär üzläreneñ matdi xäle turında gäzittän uqığanda küzlärdän yäş çığa. Ni fatirları, ni garajları yuq meskennärneñ. Xätta böten şähärdä distälägän yaña yortlar tözüçe firmanıñ xucası da üzenä yunle fatir almağan. Rätle baqçaları da yuq, ämma teploxodları häm distägä yaqın maşinaları barın kürsätkännär. Küräseñ şul, maşina kabinalarında, yaxtalarında yäşäp toralardır. Yäisä äbiläre, babaları, onıqları yäşägän fatirda “uglovoy jiles” bulıp kön kürälär mikän? Menä şulay xakimiät bülgändä keşelär tıynaqlanıp kitä, çönki alar közge yafraqlardan, bazardağı äflisunnan, ğomumän, cimergeç inqilabtan häm teläsä nindi üzgäreştän qurqa. Menä şundıy xäwefle zamanda yäşärgä Xoday nasıyp itmäsen. Ber qızğılt- sarı külmägem bar ide, anı da xäzer maşina yuarğa totam. Bez andıy qızğılt - sarı eşlärdä qatnaşmıybız.
Rimzil Wäli
