Accessibility links

Кайнар хәбәр

Germaniädäge bilgesezlek bar Yewropa kiläçägenä külägä töşerä


Xäbärlärdän işetüegezçä, atnakiç Berlindä sotsial-demokrat kansler Gerhard Schroedernıñ säyäsi köndäşe xristian-demokrat Angela Merkel belän yäkşämbe saylawlarınnan berençe oçraşuı ütte. Germaniä haman da kiläse xökümätneñ kem tarafınnan tözeläçägen belmi, soñğı parlament saylawlarınıñ näticäse şundıy. Şuşı bilgesezlek ber Germaniägä genä tügel, bar Yewropa Berlegenä dä üz tä''siren yasıy. Berlindäge xakimiatneñ kiläçäktä nindi buluın äle haman da belmäw, anıñ Yewropa däräcäsendä nindi säyäsät alıp baraçağı mäs''äläsendä dä ikele-mikele farazlar qaldıra.

Finiş sızığın ütkänçe berkem dä üzen ciñüçe itep sanıy almıy - german saylawlarında iñ zur yaqlaw qazanğan xristian-demokratlarnıñ citäkçese Angela Merkel xäzer şuşı ğibaräneñ xaqlığına inana. Anıñ saylawlarğa qädär ük tuğan, ä inde tawış birü näticälären iğlan itkännän soñ tağın da nığığan kansler bulu niäte älegä ğämälgä aşmadı - bügenge Germaniädä kiläse kanslernıñ kem bulasın berkem dä belmi. Yäkşämbedä uzğan parlament saylawları ildäge säyäsi wäzğiatne xäl itäse urınğa anı qatlawlandırdı ğına.

Berlindä bundestagta kiñ yaqlanğan köçle ber xökümät qoruğa ömetlär yuq däräcäsendä. Häm bu il eçendä genä tügel, anıñ tışında, bigräk tä Yewropa Berlegendä dä ömetsezlek uyata diärgä bula. Yewropa komissiäse räise Jose Manuel Barroso, üzeneñ bar Berlek buylap säwdäne irekläşterü plannarın çınğa aşıru öçen Germaniädä, yäğni Yewropa Berlegeneñ iñ ere äğza ilendä, irekle bazar tarafdarı bulğan Angela Merkelneñ ciñüenä ömetlängän ide. Moñardan tış, xäzer Berlektä räislek itkän Londonnıñ da, 25 ildän torğan şuşı berläşmädä eçke reformalar ütkärüne näq menä Germaniädäge xakimiatneñ almaşuına bäyläwe mäğlüm. Ämma Berlindäge bilgesezlek bar şuşı plannarğa kirtä quya.

Londondağı Xalıqara eşlär institutı belgeçe Richard Whitman, Yewropa Berlegen üzgärtü omtılışları Britaniädä inde sünep bara, anda bu berlekkä bolay da bik salqın qarıylar ide, dip isäpli:

"Min britan räislege bik tınıç ber räislek bularaq tämamlanır dip uylıym, bu öleşçä, xäl iteläse qayber mäs''älälärdä Britaniäneñ problemanı çişüçe tügel, ä şul problemanıñ ber öleşe buluında", di britan belgeçe.

Whitman fikerençä, Fransiä häm Hollandiädäge referendumda Yewropa konstitutsiäse kire qağılğannan soñ Yewropa Berlegeneñ yazmışı üz ağımına qaldırıldı. Şunnan soñ äğza illär büdjet mäs''äläsendä kileşä almadı. Britaniäneñ berni eşlämäwe häm xäzer inde Germaniädä dä bilgesezlek tuuı Berlektäge wäzğiatne tağın da yamanayta ğına, di Whitman. Şuşı täräqqiat sürätendä ul, Barroso citäklägän komissiä Yewropanı şäbäytep cibärü eşenä bik sälätle tügel dip isäpli:

"Nigezdä bu bik pragmatik, mäs''älärne qarawğa töple kilä torğan komissiä bulsa da, näq menä xäzer, ere äğza illär yağınnan citäkçelek bulmağanda anıñ ällä ni kiräge yuq. Komissiägä canlıraq räis quyu faydalıraq bulır ide", di Richard Whitman.

Berläşüe sülpänäygän Yewropanı canlandırıp cibärügä ömetlär Angela Merkelneñ genä tügel, Berlekneñ ikençe motorı - Fransiädä dä kiläçäktä aña yaqın Nicholas Sarkozyneñ kilüenä, yaña german-fransuz küçäre qorıluına bäylängän ide. Ämma anda da fiker beleşü näticäläre Sarkozyne Merkel wäzğiate kötä aluın kürsätä. Germaniädäge xakimiat bilgesezlege üzen bar Yewropada sizderä.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG