Quşma Ştatlar prezidentı George Bush:
"Bu bik köçle dawıl.. Texas ştatında yar buyında yäşäwçe watandaşlarıbızğa cirle räsmilär äytkänne eşläw bik möxim. Xökümätneñ här däräcäsendä räsmilär iñ naçarğa äzerlänä."
Uzğan ay Katrina ğarasatı waqıtında sülpän xäräkät itkäne öçen tänqitkä tartılğan George Bush bu yulı Ritanı däwlät külämendä waqiğa dip atadı häm qurqınıç töbäklärdän keşelärne çığaru öçen federal qaznadan millionlağan dollar aqça bülep birde. Comğa könne üzeneñ Texas ştatına qaytıp ul äzerlek barışın şäxsän tikşermäkçe.
Ğarasatnıñ yulın tögäl farazlaw qıyın. Baştaraq Rita Quşma Ştatlarnıñ 4nçe iñ ere şähäre Houston tiräsenä yabırılır dip kötelgän ide. Soñğı farazlarğa qarağanda ul beraz uñgaraq qayıra häm Houstonnan 100 çaqırım çaması tönyaq-könçığışqa taba Port Arthur tiräsennän ütäçäk. Yağni küp keşe uqmaşıp yäşägän urınnar beraz çittäräk qala, ämmä amerikanıñ neft sänäğäte üzäge sanalğan urınnarğa qurqınıç yanıy.
Katrina waqıtında su astında qalğan New Orleans şähärenä bu yulı ğarasat kermäs dilär - ul 200 çaqırım çaması könçığıştaraq – ämmä köçle yañğır bik tübän urnaşqan bu şähärdä sunıñ kütärelüenä kiterä ala.
Meksika qultığı yarlarınnan xäzer millionğa yaqın keşe küçerelä. Yullar maşina belän tulğan. Bügen Dallas yanında ber törkem qartlarnı küçergän avtobusta yanğın çığıp 20 keşe häläk buldı. Ğarasattan qaçuçı Michelle Rodac Galveston qalasınnan könyaqqa taba bara:
"Min bik qurqam. Mondıy närsä kürgänem yuq ide äle. Minem 12 yäşkä qädär 4 balam bar. Menä töyäldek tä Brownsville''ğa taba kittek."
Michelle xanım yäşägän Galveston qalası yar buyındağı utrawda urnaşqan. 1961 yılda bu şähär ber dawıl kiçergän ide inde. Şul waqıtta tuğannarın yuğaltqan Eldridge Langlinais:
"1961 yılda, min äle mäktäpkä yöri idem, minem 27 qärdäşem batıp ülde – apalar, abıylar, ike tuğannar. Min monı äle dä xäterlim. Ğarasatqa bik citdi qararğa kiräk di, Eldridge Langlinais."
Katrina ğarasatı Quşma Ştatlarnıñ Ğädättän-tış xällär idaräseneñ dä citeşsezleklären açıp saldı. Bu yulı İdarä başlığı David Paulison Rita ğarasatı Meksika qulatığınıñ yartısın qaplayaçaq dip kisätte häm bu töbäktä yäşägän keşelärne kitergä çaqırdı:
"Tağın ber tapqır kisätäsem kilä, sez ğailäläregezne alıp bu dawıldan iminräk cirgä kitergä äzer bulırğa tieş."
Meksika qultığındağı neft sänäğätenä zıyan kilep, neft çığaru häm eşkärtü eşläre tuqtalır digän farazlar sürätendä neft bäyäse bu atnada yänä kütärelde. Xäzergä ul ber miçkägä 66 dollar tiräsendä tuqtaldı. Ämmä neft satuçı İra Eckstein süzlärençä, alğa taba här närsä bula ala:
"Houston su astında qalsa här närsä bula ala. Eşkärtü saflarınıñ 60%tına zıyan kilsä, neft bäyäse 5 dollarğa bulmasa, 3-yarım, 4 dollarğa bareber kütäreläçäk."
Katrina ğarasatı näticäsendä neft bäyäse bolay da 70 dollar tiräsenä mende. İqtisadçılar fikerençä, yuğarı neft bäyäläre dönyada iqtisad üseşeneñ aqrınayuına kiterergä mömkin.
-Ali Gilmi
"Bu bik köçle dawıl.. Texas ştatında yar buyında yäşäwçe watandaşlarıbızğa cirle räsmilär äytkänne eşläw bik möxim. Xökümätneñ här däräcäsendä räsmilär iñ naçarğa äzerlänä."
Uzğan ay Katrina ğarasatı waqıtında sülpän xäräkät itkäne öçen tänqitkä tartılğan George Bush bu yulı Ritanı däwlät külämendä waqiğa dip atadı häm qurqınıç töbäklärdän keşelärne çığaru öçen federal qaznadan millionlağan dollar aqça bülep birde. Comğa könne üzeneñ Texas ştatına qaytıp ul äzerlek barışın şäxsän tikşermäkçe.
Ğarasatnıñ yulın tögäl farazlaw qıyın. Baştaraq Rita Quşma Ştatlarnıñ 4nçe iñ ere şähäre Houston tiräsenä yabırılır dip kötelgän ide. Soñğı farazlarğa qarağanda ul beraz uñgaraq qayıra häm Houstonnan 100 çaqırım çaması tönyaq-könçığışqa taba Port Arthur tiräsennän ütäçäk. Yağni küp keşe uqmaşıp yäşägän urınnar beraz çittäräk qala, ämmä amerikanıñ neft sänäğäte üzäge sanalğan urınnarğa qurqınıç yanıy.
Katrina waqıtında su astında qalğan New Orleans şähärenä bu yulı ğarasat kermäs dilär - ul 200 çaqırım çaması könçığıştaraq – ämmä köçle yañğır bik tübän urnaşqan bu şähärdä sunıñ kütärelüenä kiterä ala.
Meksika qultığı yarlarınnan xäzer millionğa yaqın keşe küçerelä. Yullar maşina belän tulğan. Bügen Dallas yanında ber törkem qartlarnı küçergän avtobusta yanğın çığıp 20 keşe häläk buldı. Ğarasattan qaçuçı Michelle Rodac Galveston qalasınnan könyaqqa taba bara:
"Min bik qurqam. Mondıy närsä kürgänem yuq ide äle. Minem 12 yäşkä qädär 4 balam bar. Menä töyäldek tä Brownsville''ğa taba kittek."
Michelle xanım yäşägän Galveston qalası yar buyındağı utrawda urnaşqan. 1961 yılda bu şähär ber dawıl kiçergän ide inde. Şul waqıtta tuğannarın yuğaltqan Eldridge Langlinais:
"1961 yılda, min äle mäktäpkä yöri idem, minem 27 qärdäşem batıp ülde – apalar, abıylar, ike tuğannar. Min monı äle dä xäterlim. Ğarasatqa bik citdi qararğa kiräk di, Eldridge Langlinais."
Katrina ğarasatı Quşma Ştatlarnıñ Ğädättän-tış xällär idaräseneñ dä citeşsezleklären açıp saldı. Bu yulı İdarä başlığı David Paulison Rita ğarasatı Meksika qulatığınıñ yartısın qaplayaçaq dip kisätte häm bu töbäktä yäşägän keşelärne kitergä çaqırdı:
"Tağın ber tapqır kisätäsem kilä, sez ğailäläregezne alıp bu dawıldan iminräk cirgä kitergä äzer bulırğa tieş."
Meksika qultığındağı neft sänäğätenä zıyan kilep, neft çığaru häm eşkärtü eşläre tuqtalır digän farazlar sürätendä neft bäyäse bu atnada yänä kütärelde. Xäzergä ul ber miçkägä 66 dollar tiräsendä tuqtaldı. Ämmä neft satuçı İra Eckstein süzlärençä, alğa taba här närsä bula ala:
"Houston su astında qalsa här närsä bula ala. Eşkärtü saflarınıñ 60%tına zıyan kilsä, neft bäyäse 5 dollarğa bulmasa, 3-yarım, 4 dollarğa bareber kütäreläçäk."
Katrina ğarasatı näticäsendä neft bäyäse bolay da 70 dollar tiräsenä mende. İqtisadçılar fikerençä, yuğarı neft bäyäläre dönyada iqtisad üseşeneñ aqrınayuına kiterergä mömkin.
-Ali Gilmi