Accessibility links

Кайнар хәбәр

Semberdä Qazannıñ 1000 yıllığı tantanaları qaytawazı däwam itä


Ölkä üzägen tazartu häm tözekländerü buyınça aylıq bara. Cirle küzätüçelär bu çaranı Qazan tä'sire belän añlatalar. “Cäyäwlär”, yäğni “Peşexod” dip atalğan aksiä dä şul uq qısalarda uzdırıla. Monısı da bik ölgergän mäs'älä: Nigäder, Qazannan ayırmalı bularaq, Semberdä cäyäwlär teläsä qayda uram aşa arqılı çığuğa öyrängännär, şoferlar da cäyäwlärgä uram aşa çığu xoquqı birüçe bilgelären iğtibarğa almıylar. Alar barı tik svetfornı ğına tanıylar.

“Ömet” gäzite üzeneñ soñğı sanında İlbaşı Putinnıñ Qazandağı çığışın “Qazan ürnäge” digän baş astında birgän. Ä Prezidentnıñ ere xäreflär belän birelgän “Qazan tarixı häm anıñ bügengese bezgä tınıçlıqqa häm alğa barunıñ iñ turı yulın kürsätä” digän süzläre küzgä bärelep tora. Ä “1000 yılğa ber genä” digän yazmada Qazan tantanalarında qatnaşqan Sember delegatlarınıñ tä'sirläre tuplanğan. Töp mäğnäse – ğorurlıq, şatlıq xisläre häm kiläçäkkä ömetlär barlığın raslaw.

“Tuğan tel” häm “Bolğar yañarışı” oyışmaları çarasında da cıyılğan xalıq aldında delegatlar Qazan tä'sirläre belän urtaqlaştılar. Xäyer, Qazanğa barmıyça da, “Yaña ğasır” kanalı aşa bäyrämnär barışı belän tanışqan millättäşlär dä süz tottılar. Töp fiker – bu tantanalar xalıqnıñ ruxın kütärde häm milli xäräkät aktivistlarına xalıq arasında eş alıp baru berqadär ciñeläyäçäk.

Läkin barısı da al da göl tügel. Şäwkät Bogdanov Qazan merı Qamil İsxakov isemenä üteneç xatı cibärergä täqdim itte. Monnan 2 yıl elek Qol Ğali häykäle quyunı sorap yazğan xatqa uñay cawap kilgän ide. Şöker, wäğdä ütälde. Şunlıqtan Qazan başlığına tirän räxmät belderergä häm, bu häykälneñ ähämiäten kütärü öçen Qol Ğalineñ kem ikänen häm yäşägän yılların da yazıp quyunı sorarğa. Çınlap ta, bu böyek şäxesneñ kem ikänen belmäwçelär dä bar. Kiril xärefendä O xärefeneñ tatarça häm urısça täñgäl yañğıramawı arqasında Qol digän süzne Qol yäğni QAZIQ mäğnäsendä añlaw ixtimal. Şunlıqtan rusçasın Qul Şärif dip yazarğa, ä çit illärdä yäşäwçe millättäşlärebez dä uqısın öçen tatarçasın latin imlasında yazarğa ide. Annan soñ ğäräp imlasında da anıñ isemen yazıp quyu yaxşı bulır ide, çönki ul “Yosıf kitabı”n şul imlada yazğan bit.

Bu täqdim xuplandı.

Ber täqdim ikençesen tudıra, digändäy, delegatlar Qazandağı ekskursiälärne eçtälege belän rizasızlıq belderdelär. Barı tik urıs tarixına ğına basım yasala, äyterseñ, Qazanda mäşhür tatarlar bulmağan da. Üz uquçıları belän Qazanğa berniçä säyäxät oyıştırğan Zöhrä Xäbibullina mondıy tekstlarnı kem tözegänen açıqlarğa häm alarnı prokuratura aşa cawapqa tartırğa täqdim itte. “Töp xalıqnıñ kul'turasın tübänsetkännäre öçen cawap birsennär”, dide ul. Cıyılğan xalıq monıñ belän dä rizalaştı.

Xalıqlar duslığı yortında uzdırılğan çaranı da Qazan tantanaları qaytawazı dip sanarğa buladır. “Qazan – Räsäy balaları küzlegennän” digän festival'dä Sember balaları 10 töbäk wäkilläre arasında 2-nçe urın yaulağannar. Säylän belän çigelgän bizänü äyberläre, tatar kiemendäge qurçaqlar kolleksiäse, künnän, salamnan eşlängän kartinalar... Abruylı jyuri äğzalarına “Qazan gerbı”, “Söembikä manarası”, “Nur-äl-İslam mäçete”, “Qazan Kremle” kartinaları ayıruça oşağan. Boların Qazanda büläk itep qaldırğannar. Ä qalğan äyberläre belän Sember tatar cämäğätçelegen älege çarada tanıştırdılar.

Festival'neñ üzençälege – anda sotsial' ternäklänü üzägendä tärbiälänüçe baliğ bulmağan balalarnıñ ğına qatnaşuında. Bu çaranı oyıştıruçılar ata-ana tärbiäsennän mäxrüm qalğan yätimnärneñ kiläçäge ömetle bulsın, dip tırışqannardır inde. Semberdäge üzäkneñ iseme dä şuña işarä - “Priçal nadejdı” dip atala ul.

Ayrat İbrahim, Sember.

XS
SM
MD
LG