Başqortstanda comğa könne zur bäyräm çaraları başlandı. Respublika cämäğätçelege başqort häm tatar xalıqlarınıñ urtaq ädibe, Başqortstannıñ xalıq şağire Mäcit Ğafurinıñ tuuına 125 yıl tulunı bilgeli. Bu yubileyğa bağışlanğan mädäni häm ädäbi çaralar moñarçı da baytaq oyıştırıldı. Ä menä comğa könne bu bäyrämneñ töp çaraları Ufada başlandı häm şimbä könne Mäcit Ğafurinıñ tuğan yağı – Ğafuri rayonında däwam itäçäk. Xalıq şağireneñ olı yubileena Rusiäneñ küp kenä töbäklärennän baytaq qunaqlar da kilde. Tatarstannan, Mäskäwdän, Sankt-Peterburgtan, Çiläbe, Irımbur ölkälärennän qunaqlar ike-öç kön aldan uq kilgän ide inde. Qazannan “Mäğärif” näşriäte direktorı, ädip Mödärris Väliev belän Qazan däwlät universitetınıñ tatar ädäbiäte kafedrası mödire, filologiä fännäre doktorı Xatip Miñnegulov şuşı bäyräm şatlığın urtaqlaşa Ufada.
Bäyrämneñ täwge könendäge mädäni çaralar Ufada irtänge säğät unda Mäcit Ğafurinıñ yort-muzeen açu tantanasınnan başlanıp kitte. Älege yort-muzeyğa soñğı 40 yılda nıqlı ğına yañartu eşläre ütkärelmägän ide. Bıyıl anı, elekke qiäfäten saqlap, eçen dä, tışın da nıq qına tözekländerdelär. Remont eşläre şul xätle metekläp häm centekle alıp barıldı ki, yunätü- maturlaw xästärlekläre uzğan atnada ğına tämamlandı.
Bügen irtän isä muzeynı açu tantanasına yözlärçä keşe cıyıldı. Alar arasında ädäbiät ähelläre dä, räsmi dairälär wäkilläre dä, kiñ cämäğätçelek tä bar ide. Muzeynıñ yaña ğına täğäyenlängän direktorı, tanılğan şağir Xismätulla Yuldaşev qunaqlarnı yañartılğan muzey belän tanıştırdı. Muzey çınlap ta bötenläy yaña tös alğan. Anıñ tışqı qiäfäte genä yañarıp qalmağan, ä eksponatları da artqan. Ayıruça Mäcit Ğafurinıñ tatar ädäbiäte belän tığız bäyläneşe, Tatarstan ädipläre belän aralaşıp yäşäwenä zur urın birelgän xäzer. Ä bu xaqta elek mäğlümatlar bik az ide muzeyda.
Muzeynı açu tantanasında Başqortstan Yazuçılar berlege räise, xalıq şağire Rawil Bikbaev çığış yasadı. “Mäcit Ğafuri çın xalıq şağire, - dip assızıqladı ul. – Çönki tuuına 125 yıl tulunı bilgelägändä dä xalıq xäterendä ul”.
(Bikbaev)
Başqortstan Yazuçılar berlege räise, şağir Rawil Bikbaev buldı. Mäcit Ğafurinıñ yort-muzeen açu tantanasınnan soñ, bäyrämdä qatnaşuçılar Ufa däwlät sänğat akademiäsendä oyıştırılğan fänni- ğämäli konferensiägä kilde. Ul cıyın da Mäcit Ğafurinıñ oluğ yubileena bağışlanğan. Biredä Başqortstan ğalimnäre häm yazuçıları ğına tügel, ä törle çit töbäklärdän kilgän qunaqlar da çığış yasadı häm Mäcit Ğafurinıñ tormışı, talantlı icatı xaqında qızıqlı mäğlümatlar birde.
Şunnan soñ ikençe ber möhim waqiğa Başqortstannıñ Zäki Wälidi isemendäge respublika milli kitapxanäsendä başlandı. Anda balalar öçen uquçılar konferensiäse häm ädäbi kiçä oyıştırıldı. Ufadağı törle mäktäplärdä uquçı tatar häm başqort balaları çaqırılğan ide anda. İñ zur qunaq, älbättä inde, Mäcit Ğafurinıñ onığı – Xalit Ğafuri buldı. Ädäbi-muzıykal' kiçä respublikanıñ Ğaziz Älmöxämmätov isemendäge mäktäp-internatta tärbiälänüçe yäş muzıkantlarnıñ çığışları belän açıldı. Annan soñ süz Mäcit Ğafuri şiğerlären sänğät'le itep uqu buyınça oyıştırılğan bäygedä ciñep çıqqan balalarğa birelde. Balalar öçen iñ quanıçlısı, möğayın da, bäygedä ciñep çıqqan talantlarğa Xalit Ğafurinıñ istälekle büläklär tapşıru tantanası bulğandır. Soñınnan balalar häm biregä kilgän başqa qunaqlar Mäcit Ğafurinıñ kitaplarınnan häm anıñ xaqında yazılğan kitaplardan äzerlängän kürgäzmä belän tanıştı.
Yubileynıñ iñ zur tantanası kiçen Mäcit Ğafuri isemendäge Başqort däwlät akademiä drama teatrında başlandı. Anda xalıq şağireneñ 125 yıllığına aldan uq äzerlängän teatrlaştırılğan tamaşa häm fol'klor bäyrämen qararğa kilde bäyrämdä qatnaşuçılar. Respublikanıñ iñ yuğarı citäkçeläre dä bu mädäni çarağa bitaraf qalmadı. Bu alarnıñ älege yubileyğa zur ähämiät birüen kürsätä, bilgele.
Räsmi qotlawlardan soñ, tantananıñ berençe öleşe açıldı. Anda respublikanıñ kürenekle ädipläre çığış yasadı, üzläreneñ Mäcit Ğafuriğa bağışlanğan şiğerlären uqıp işetterde. Bäyräm çarasınıñ ikençe bülege tulısınça sänğät ostalarına tapşırıldı. Respublikanıñ berniçä teatrı häm başqa sänğät kollektivları da berlektä äzerlägän älege tamaşada tatar sänğät'kärläre dä qatnaştı. Tanılğan tatar cırçıları Fädis Ganiev, İlham Väliev häm başqalar älege programmağa cälep itelde. İñ cawaplı rol', Ufa “Nur” tatar däwlät drama teatrı akterı, Başqortstannıñ atqazanğan artistı Mäxmüt Fatıyxovqa ışanıp tapşırılğan. Ul bu tamaşada böyek şağir Gabdullla Tuqay obrazın gäwdäländerä. Tamaşa başlanu aldınnan “Azatlıq” radiosına menä nilär dide ul.
(Fatıyxov)
Ufa “Nur” tatar däwlät drama teatrınıñ äydäwçe akterı Mäxmüt Fatıyxovnı tıñladığız.
Başqortstannıñ xalıq şağire Mäcit Ğafurinıñ 125 yıllıq yubileena bağışlanğan bäyräm çaraları şimbä könne ädipneñ tuğan yağı – Ğafuri rayonında däwam itäçäk. Rayonnıñ Cilem-Qaran awılında ütäçäk ul mädäni çaralarnıñ programması da bay. Anda şulay uq çit töbäklärdän kilgän qunaqlar da qatnaşa. Şulay itep, Mähit Ğafurinıñ älege yubileena Başqortstanda zur ähämiät birelde. Milläte buyınça tatar bulğan Mäcit Ğafuri üzeneñ talantlı häm cimeşle icatı belän başqort milli ädäbiäte üseşenä zur öleş kertte. Xätta yegermençe ğasır başqort ädäbiätına nigez saluçı buldı disäñ dä xata tügel. Şuña da başqort xalqınıñ aña kürsätkän xörmäten añlarğa bula.
Fänis Fätxi, Ufa.
